Giriş
Çalışanlar, acil toplu paraya ihtiyaç duyduklarında ya da iş değiştireceklerinde kıdem tazminatını kurtarmanın derdine düşüyor. Bu konuda yasalar da çalışanlara imkanlar sağlıyor. Prim ve emeklilik şartı bu anlamda öne çıkıyor.
Kıdem tazminatı, çalışma yılına göre birikmiş toplu bir para olduğundan çalışanlar için adeta sigorta niteliğinde. Tazminat, çalışanların da en çok hesap yaptığı ve konuştuğu konuların başında yer alıyor. Genelde sözleşmenin işveren tarafından tek taraflı feshi ile ortaya çıkan kıdem tazminatı hakkı, bazı durumlarda istifayla da elde edilebiliyor. Örneğin; yeni evlenen kadınların 1 yıl içinde istifa dilekçesini sunması, erkek işçilerin askere gitmesi bunlardan bazıları.
SİGORTALILIK SÜRESİ
Emeklilik hakkıyla istifa ise en çok tercih edilen yöntemler arasında. Peki bu nasıl oluyor? Yaş dışında emeklilik için gerekli olan prim gün ile sigortalılık süresini tamamlayanlar, istifa ederek çalıştığı işyerinden kıdem tazminatını almaya hak kazanıyor. Yasal bu hakkın kullanılması ise her çalışan için farklılık gösteriyor. Bunu da tayin eden ilk işe başlama yani ilk sigortanın yattığı yıl. Burada üç farklı prim şartı devreye giriyor.
YAŞ DIŞINDAKİ ŞARTLAR
Bunlara kısaca 3600, 4500 ve 7000 gün şartı diyebiliriz. Bu günlerin farklı olması ilk sigorta başlangıcına göre değişiyor. Bu hakkın elde edilebilmesi için emeklilikte aranan şartlardan yaş dışındaki şartların oluşması gerekiyor.
Yani sadece prim tek başına yeterli değil. 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olanlar yaş haddinden emeklilik için 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve kadınlar 58, erkekler 60 yaş şartlarına tabi bulunuyor.
Bu şartlardan 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün prim şartını sağlayanlar işlerinden kıdem tazminatı alarak ayrılabiliyor. Bunun için bulundukları yerdeki sosyal güvenlik il veya merkez müdürlüğünden temin edecekleri ‘kıdem tazminatı alabilir’ yazısını işverene ibraz etmeleri yeterli.
19 YIL 5 AY 10 GÜN YETERLİ
Sigorta girişi nedeniyle 3600 günle tazminat fırsatını kaçıranların yani 8 Eylül 1999’dan sonra işe başlayanların önünde ise 2 seçenek bulunuyor. Bu durumlardan hangisi önce gerçekleşirse o duruma göre karar vermek mümkün.
1’İNCİ SEÇENEK: 25 yıl sigortalılık süresi ve 4500 gün prim. Bu şartı tamamlayan kadınsa 58, erkekse 60 yaşında emekli olur yani tazminatını alabilir.
2’NCİ SEÇENEK: 7000 günü tamamlayan kadınsa 58, erkekse 60 yaşını tamamlamak koşuluyla emekli olabiliyor. Dolayısıyla ikinci seçenekte sigortalılık süresi aranmıyor. 19 yıl 5 ay 10 gün prim ödeyenler SGK’dan yazı alıp çalıştığı yerden istifa ederek kıdem tazminatını yasal olarak alabilir.
BU ŞEKİLDE AYRILAN BAŞKA YERDE ÇALIŞABİLİR
Yargıtay’ın işlerinden 3600 gün ya da 7000 günü doldurup tazminat alanların isterlerse hemen başka bir işyerinde çalışabileceğine yönelik kararları bulunuyor. Ayrıca yasalar kıdem tazminatını sınırlamıyor. Buna göre; emeklilik hakkıyla bir yerden ayrılıp başka bir işte 1 yıldan fazla çalışanlar, yine emeklilik hakkıyla ayrılarak kıdem tazminatı alabilir.
