Pandemi en çok turizm çalışanını vurdu!

Turizm çalışanları pandemi nedeniyle oldukça zorlu zamanlardan geçti. 2020’de sektördeki birçok işletme ve otel açılmayınca çalışanların bir kısmı farklı mesleklere yönelmek zorunda kaldı. Kimisi memleketine dönerken, kimisi de iş bulmak uğruna hiç bilmediği şehirlere göç etti. Bu yıl itibarıyla turizm sektöründe salgının neden olduğu ekonomik sorunların bir kısmının çözülmesi bekleniyor ancak sektörde pandemiden bağımsız var olan problemler ise devam ediyor.

İSTİHDAM AZALIYOR

Turizm çalışanlarının sektördeki en temel sorunları arasında, vardiyaların son dakika planlanması, uzun çalışma saatleri, mesailerin doğru verilmemesi, son yıllarda işverenler tarafından zam yapılmaması gibi problemler yer alıyor. Pandemi nedeniyle sektörde oluşan maliyet artışlarının da kendilerini etkilediğini belirten çalışanlar, “Kredi kartı Pos maliyetinden tutun peçeteye kadar tüm malzemelerin maliyetleri arttı. Bu durum da bizlerin maaşlarını etkiledi” diyor.

MESAİLER VERİLMİYOR

Dolaylı olarak 50 sektörü etkileyen turizmin pandemiden en çok etkilenenlerin başında olduğunu belirten Turizm Dayanışma Derneği Başkanı İbrahim Berkan Zereyak, “Turizmdatabank. com’un verilerine göre, Eylül 2020’de sektörde çalışanların sayısı yüzde 11.7 azalarak 1.11 milyon oldu. 2019’daki seviye 1.26 milyondu. Turizmde en fazla istihdam yaratan konaklama işletmelerinde çalışanların sayısı, Eylül 2020’de 420 binden 320 bine geriledi” diye konuştu. Sektörde sigortasız çalıştırılmanın oldukça azaldığını belirten Zereyak, şu bilgileri verdi: “Çalışma saatleri haftada 45 saat. Günlük ortalama 8 saat, mesai olarak da en fazla 11 saat çalışılıyor. Çalışan personel +3 saat fazla çalışmayı kabul ederse ‘fazla mesai sözleşmesi’ imzalanıyor. Ancak bazı firmalar mesai parasını ödemek yerine izin kullandırılıyor. Hatta küçük işletmeler fazla mesai ücreti talep eden personeli işten çıkarılabiliyor.”

İŞ GARANTİSİ İSTİYORLAR

Sektörde ücretlerin çok düştüğünden yakınan turizm sektörü çalışanları, doğru ve şeffaf çalışma vardiyaları düzenlenmesini, sürekli iş garantisi verilmesini, sigortalarının yapılmasını ve çalışma koşullarının iyileştirilmesini istiyor. Personel çalışma alanlarındaki hijyenik ortamın sağlanmasını da bekleyen çalışanlar, tesislerde personel lojmanlarının temiz ve yaşanabilir alanlar olmasını talep ediyor. SAAT SINIRI OLMADAN 15 yıldır sektörün neredeyse her alanında çalıştığını söyleyen Meral Emniyetli, çalışma saatlerinden yakınarak, “Özellikle yeni açılan bir otelde işe başladıysanız mesai sınırı olmaz, 24 saat telefonunuz çalabilir” diyor. Bu durumun özel hayatı etkilediğini belirten Emniyetli, “Eskiden ücretler bunu katlanılabilir kılıyordu ama son dönemde maaşlar yarı yarıya düştü. Ayrıca emekli olmak da çok zor çünkü çoğu kişi sadece sezonda birkaç ay çalışıyor. Yani sürekli iş bulma gayesi oluyor” dedi.

HEPSİ GEÇİM DERDİNDE

Sektör çalışanlarının 1.5 yıldır işsiz olduğunu belirten Zereyak, “Bir kısmı 30 Haziran’a kadar Kısa Çalışma Ödeneği’nde, bir kısmı da işten çıkarma yasağının kalkmasını bekliyor. Belboyundan, garsonuna, bulaşıkçısından, otel müdürüne kadar herkes geçim derdinde. Özellikle mevsimlik olarak otelde çalışan personeller çok büyük gelir kaybına uğradı. Pandemi sebebiyle 12 ayın 5 ayını çalışabilen hizmet sektörünün alt birimlerinden çiçekçi, fotoğrafçı gibi tedarikçiler de para kazanamadı” dedi. Zereyak, “Pandemide kapalı kalan otellerde çalışanlar ağırlıklı olarak devletten aldığı Kısa Çalışma Ödeneği ile geçindi. Çok az otel bunun üzerine ilave ödeme yaptı. Eski kıdemli SGK’lı devletten maaşına yakın bir ücret alırken yeni giren ve kıdemi az olan için ödenekler düşük oldu. Prim gün sayısı dolmadıysa ücretsiz izin ödeneği aldı. O da çok düşük bir rakam (1.500 TL). 1 gün ile Kısa Çalışma Ödeneği alamayan ve mağdur durumda kalan çalışan personeller oldu” diye konuştu.