Emeklilik çalışanların en büyük hayali. Ancak bazen iş ortamındaki zorluklar, amirlerin olumsuz tutumları, iş arkadaşları ile ilişkiler gibi sebeplerle çalışmak işkence haline gelebilir. Çoğu kişi bilmiyor ama bu gibi durumlarda çalışmadan sigorta primi ödeyip emekli olmanın yolları var. İsteğe bağlı sigorta, bu konuda imdada yetişiyor.

Kimler faydalanabilir?

Herhangi bir sosyal güvenlik sistemine tabi olmadan çalışanlar, başta ev kadınları olmak üzere herhangi bir işte çalışmayanlar, sigortalı olarak çalışmakla birlikte bir ay içinde 30 günden az çalışan ya da tam gün çalışmayanlar isteğe bağlı sigortalı olabilir. Geçmişte belirli bir dönem çalışmış ve bundan dolayı da prim ödemiş ama ödediği primler emekliliğine yetmeyenler de dışarıdan prim ödeyerek emekli olabilir.

18 yaşından büyük olanlar

Emekli veya malullük aylığı almayan kişiler de isteğe bağlı sigortalı olabilir. İsteğe bağlı sigortalılar kendi primlerini kendileri öderler ve bu şekilde emekli olabilirler. Dolayısıyla, isteğe bağlı sigortalının emekli olması için işe gitmesi gerekmez. İsteyen daha yüksek prim ödeyip, emeklilikte alacağı maaşı da artırabilir. İsteğe bağlı sigortalı olabilmek için gerekli bir diğer şart da 18 yaşını doldurmuş olmak.

Başvuru nereye?

1 Ekim 2008 sonrasında isteğe bağlı sigortalı olan kişiler, 4B yani eski adıyla Bağkur statüsünde değerlendiriliyor. İlk kez isteğe bağlı sigorta yaptırmak için ikametgahın bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüklerine veya sosyal güvenlik merkezlerine, ‘isteğe bağlı sigorta giriş bildirgesi’ ile başvurmak gerekiyor. Başvuru, SGK ’nın kaydına girdikten sonra artık sigortalı oluyorsunuz. Bundan sonra yapılması gereken her ay düzenli olarak sigorta primlerini ödemek.

İkinci şans var

Geçmişte isteğe bağlı sigortalı olup da bir nedenden dolayı primlerini yatırmayanlar ya da sigortalılığını iptal ettirenler; SGK’ya dilekçe ile başvurmaları halinde sigortalılığı yeniden başlatabilir. İsteğe bağlı sigortalı olmanın bir avantajı da Genel Sağlık Sigortası (GSS) kapsamına girilmesi. Sigortalı olunduğunda otomatik şekilde Genel Sağlık Sigortalı da olunuyor ve devletin sunduğu sağlık hizmetlerinden yararlanılıyor. Aynı haktan sigortalı olanların bakmakla yükümlü olduğu kişiler de yararlanıyor. Tek bir şart aranıyor; o da, geçmişte sigorta prim borcu olmaması.

Şartları neler?

İsteğe bağlı sigorta ödeyen bir kişi, aşağıdaki şartları karşıladığında emekli olabilir: ✘İlk sigorta giriş tarihi 8 Eylül 1999 ve öncesi olan kişiler 10 yıllık sigorta süresi ve 3600 gün prim ödeyerek. ✘İlk sigorta giriş tarihi 9 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 arasında olan kişiler yaş haddinden emeklilik için 25 yıllık sigortalılık süresi, 60 yaş ve 4500 gün prim ödemesi yaparak. ✘İlk sigorta giriş tarihleri 1 Mayıs 2008 ve sonrası olan kişiler yaş haddinden emeklilik için 63 yaş ve 5400 gün prim ödemesi yaparak. ✘İsteğe bağlı normal emeklilik için 9000 gün prim ödemesi yaparak.

Ne kadar ödüyorsunuz?

Peki, isteğe bağlı sigortada ne kadar prim öyeceksiniz? En düşük prim bu yıl için aylık 941.76 lira, en yükseği ise 7 bin 63 lira olarak uygulanılyor. İsteğe bağlı sigortalılıkta en az ödenecek prim, brüt asgari ücretin yüzde 32’si kadar. 2020’de asgari ücret 2.943 lira olduğuna göre bunun yüzde 32’si 941.76 lira ediyor. Üst limiti ise brüt asgari ücretin 7.5 katının yüzde 32’si. Bu da 7 bin 63 lira anlamına geliyor. Ne kadar ödeyeceğinizi siz belirliyorsunuz. Yüksek öderseniz, emekliliğinizde alacağınız emekli aylığı yüksek olur, düşük yatırırsanız daha düşük emekli maaşı alırsınız.

Neye ne kadar kesiliyor?

Örneğin az prim yatırmayı düşünüyorsanız, 2020 yılı için yıllık 11 bin 301 lira ödeyerek, sigortalı olabiliyorsunuz. 2021’de asgari ücret arttığında, ödeyeceğiniz prim tutarı da artacak. Ödeyeceğiniz primin yüzde 20’si malullük, yaşlılık, ölüm sigortalarına; yüzde 12’si de Genel Sağlık Sigortası’na gidiyor. Örneğin, isteğe bağlı sigortalı oldunuz ve aylık da 941.76 lira ödüyorsunuz. Bu primin 188.3 lirası emekliliğiniz için, 113 lirası da sağlık sigortası için kesiliyor.