Giriş
Emojiler tehdit ya da taciz taşır mı?
Sosyal medya ve mobil iletişim programlarının günlük hayatımızda giderek daha fazla yer edinmesiyle birlikte mevcut yasalar yetersiz kalmaya başladı. Cep telefonundan gönderilen bir bıçak veya silah ‘emoji’si tehdit anlamı taşır mı? Ya da patrondan gelen bir kalp emojisi cinsel tacize girer mi?
Uluslararası olarak tanınan 2.823 adet emoji bulunuyor. Bunların farklı kültürlerde farklı anlamları olabiliyor. Bir emojinin şaka mı ciddi mi olduğunu söylemek çoğu zaman mümkün değil. Bu belirsizlik birçok ülkede hukuk krizine yol açmaya başladı.
HAKİMLER KARAR VERMEKTE ZORLANIYOR
ABD’de; 2017’de 33, 2018’de ise 53 davada emojiler delil olarak sunuldu. Bu rakam 2019’un henüz ilk 6 ayında 50’yi geçti. ABD hukukunda emojilere dair herhangi bir yazılı kural olmadığı için hakimler karar vermekte zorlanıyor.
DELİL SAYILMALI MI?
2017’deki bir cinayet davasında ‘şaşkın surat’ emojisi, hüküm üzerinde etkili olmuştu. Kanada’daki bir davada patronun gönderdiği ‘kalp emojisi’ taciz kanıtı sayıldı. Hakim, bu emojinin anlamı için bilirkişi raporu istedi.
TARTIŞMALARA SON VERİLMELİ
Bir başka davada ise izin isteyen çalışanına ‘gülen surat’ gönderen işverenin, talebi kabul edip etmediğine dair dava yıllarca sürdü. ABD’de hakimler, emojilerin yorumlanması yerine yalnızca fotoğraf olarak jüriye gösterilmesine izin veriyor. Ancak hukukçular artık emojilerin yasal anlamlarını belirleyen düzenlemelerle tartışmalara son verilmesi gerektiğini dile getiriyor.
JAPONYA’DA YAYILDI
Japon kültüründe duygular genellikle açıkça ifade edilmiyor. Japon tasarımcı Shigetaka Kurita, şirket içi mesajlaşmada bu engeli aşmak için sokak levhaları ve Çince karakterlerden esinlenerek 1999’da ilk emojileri yarattı. Kısa sürede yaygılaşınca Apple, Japonya’daki telefonlara ‘emoji’ dilini de ekledi. Kullanılan karakter sayısını da azaltan emojiler kısa sürede evrensel bir dil haline geldi.
YENİ BİR DİL DOĞUYOR
Küçük sarı suratlarla başlayan emoji macerası 20 senede tüm dünyayı sardı. Yalnızca Facebook üzerinden günde 1 milyar emoji gönderiliyor. 2010’da yazışmaların yüzde 10’unda emojiler vardı. Bu rakam bugün yüzde 74’e çıktı. 17 Temmuz ‘Dünya Emoji Günü’ olarak ilan edildi. Bazı dil uzmanları ‘emojilerin’ resmen bir dil olarak kabul edilmesi gerektiğini savunuyor. Ünlü Oxford Sözlüğü, 2015’te ‘gözünden yaş gelerek gülen’ emojiyi ‘yılın sözcüğü’ seçti.
ANLAM KARMAŞASI
Emojilerin bir dil olup olmadığı konusunun en temel tartışma noktası, aynı sembollerin kişiden kişiye veya kültürden kültüre göre farklı anlamlar içermesi.
Son dönemde gerçek anlamı üzerinde en çok tartışılan emojiler ise şöyle:
KRUVASAN: Fransız lezzeti kruvasan yemeyi dile getiren bu emoji aynı zamanda, ‘özgürlüğün sembolü’ olarak da kullanılıyor. Emojiye bu anlamın yüklenmesinin arkasında ise bir İngiliz market zincirinin tek tip kruvasan satmasının protesto edilmesiyle ortaya çıkmıştı.
EL SALLAMA: Dünya genelinde selam vermek veya vedalaşmak için kullanılan bu emojiyi Çinliler hakaret için kullanıyor. ‘Benim arkadaşım değilsin’ demek için kullanılan bu emoji ağır bir küfür olarak kabul ediliyor.
PALYAÇO: Son yıllarda baskıcı liderlerin artması emoji dilinde de karşılığını buldu. ‘Çılgın palyaçolar’, ne yapacağı belli olmayan korkutucu liderler için kullanılıyor.
AVOKADO: İkiye kesilmiş avokado, en karmaşık emojilerden biri. ABD’de ‘ırkçılık karşıtı’ bir anlam taşırken, pek çok kültürde sınıfsal farklılıkları anlatmak hatta diğer sosyal sınıfları aşağılamak için kullanılıyor.
HAVUÇ: Emojilerin bazıları oldukça belirsiz ve geniş anlamlara sahip. ‘Havuç yetiştiren çiftçi’ emojisi, geleceğe dair umut duyulduğunu ve hayata bağlılığı temsil ediyor.
