Giriş
Erdoğan ve Biden'ın ikili görüşmesinde masadaki kitap ayrıntısı dikkat çekti... Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ikili görüşmede ABD Başkanı Biden'a 'Turkey's Fight Against Terrorism' (Türkiye'nin terörizme karşı mücadelesi) isimli kitabı verdi. Kitapta, Türkiye'nin terörle mücadelesi anlatılıyor...
Dünya liderlerini bir araya getiren NATO toplantısı Brüksel’de yapılırken bazı ikili temaslar zirve içinde zirve niteliğindeydi. İkili temasları en yakından takip edilen liderler arasında Cumhurbaşkanı Erdoğan da yer aldı. Erdoğan ABD, Almanya, Fransa, İngiltere, Yunanistan, İspanya ve Hollanda liderleriyle ikili görüşme maratonu yaptı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, ABD Başkanı Joe Biden’la 45 dakikası başbaşa toplam 1.5 saatlik görüşme sonrası basın toplantısında ‘Sayın Biden’la ilk verimli görüşmemiz gerçekleşmiş oldu. Kendisini Türkiye’ye davet ettim. Türkiye-ABD ilişkilerinde çözülemeyecek hiçbir mesele olmadığını düşünüyoruz’ dedi.
Erdoğan özetle şunları söyledi:
NATO üyesi 30 ülkenin lideri Brüksel’de bir araya geldi. Salgın nedeniyle 2019’dan bu yana buluşamayan liderleri bir araya getiren zirve, kayıtlara İttifak’ın geleceğine yön verecek ve en az 10 yıllık yol haritasının belirlendiği toplantı olarak geçti.
NATO Zirvesi’ne katılmak üzere önceki gün Brüksel’e gelen Erdoğan, ilk temaslarını kaldığı otelde gerçekleştirdi. Erdoğan, Macaristan Başbakanı Viktor Orban, Litvanya Cumhurbaşkanı Gitanas Nauseda ve Letonya Cumhurbaşkanı Egils Levits ile görüştü.
İLK GÖRÜŞME MACRON İLE
Zirve günü ise Erdoğan’ın resmi oturum başlamadan NATO karargâhında gerçekleştirdiği ilk görüşme Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile oldu. Geçtiğimiz aylarda iki ülke arasındaki gerginlik oldukça yükselmiş ancak sonrasında kademe kademe düşmüştü.
Libya, Suriye, Doğu Akdeniz gibi iki ülke arasında gerilim kaynağı olan konulara değinilirken Macron’un İslam’a yönelik bakışı görüşmede ‘netleştirilmeye’ çalışılan başlıklar arasında yer aldı. İlişkilerin diyalog yoluyla ilerletilmesi konusunda her iki tarafın da istekli olması ve bu yönde irade beyanında bulunması önemliydi.
Macron, 52 dakika süren temasa ilişkin sosyal medya mesajında, Erdoğan’la açıklık ve saygı ile ilerlemek için uzun bir baş başa görüşme yaptığını belirtti.
SONRA JOHNSON VE MERKEL
Erdoğan, Macron’dan sonra İngiltere Başbakanı Boris Johnson ile bir araya geldi. İki ülke arasında önemli bir pürüz bulunmazken Kıbrıs sorunun çözümü, savunma ve ticaret alanlarında işbirliğinin boyutunun geliştirilmesi ön plana çıkan unsurlar arasında. Erdoğan ile Johnson arasındaki görüşme 25 dakika sürdü.
Erdoğan, bu ikilinin ardından Almanya Başbakanı Angela Merkel ile görüştü. Merkel, Erdoğan’ın AB içinde en fazla temasta olduğu liderler arasında yer alıyor. Olumlu havada geçen görüşme 24-25 Haziran’da yapılacak ve Türkiye konusunun ana gündem maddeleri arasında yer alacağı AB Zirvesi öncesinde iki lider açısından da önemli bir fırsat niteliğindeydi. Erdoğan ile Merkel arasındaki görüşme yarım saat sürdü.
MİÇOTAKİS VE BIDEN’LA YÜZ YÜZE
Bu görüşmelerin ardından Yunanistan Başbakanı Kyriakos Miçotakis ile ikili görüşme gerçekleştirildi. Görüşme, Doğu Akdeniz’de gerilimin düşmesinin, iki ülke arasında gerginliğin önceki aylara oranla çok düşük seviyede olmasının, Ankara-Atina arasında dışişleri bakanları arasında yapılan görüşmenin verimli geçmesinin oluşturduğu tablonun etkisinde yapıldı.
Sadece Türkiye ve ABD’nin değil tüm NATO’nun sonuçlarını merakla beklediği görüşme ise ABD Başkanı Joe Biden’la yaptığı görüşmeydi. Erdoğan ayrıca İspanya ve Hollanda başbakanlarıyla da görüştü.
ATİNA: BUZLAR ÇÖZÜLDÜ
Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile dün Brüksel’de gerçekleşen görüşmesinden memnun. Yunan hükümet kaynakları, “Buzlar çözüldü. Sakin bir yaz için adım atıldı” dediler. İki liderin geçen yıl Doğu Akdeniz’de yaşanan gerginliğin tekrarlanmaması için görüş birliği içinde oldukları belirtildi. Aynı kaynaklara göre Miçotakis görüşmede ekonomi, ticaret, turizm ve enerji gibi alanlarda ‘pozitif gündemden yana olduğunu’ söyledi.
ERDOĞAN: TERÖRE KARŞI İLK SAFTAYIZ
NATO Zirvesi marjında düzenlenen Brüksel Forumu’nun “İstikrara Katkı” başlıklı oturumuna video mesaj aracılığıyla katılan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Türkiye’nin bölgesinde ve ötesinde güvenilir bir müttefik olarak üzerine düşeni fazlasıyla yerine getirdiğini belirterek, “Irak’tan Afganistan’a, Kafkaslar’dan Balkanlar’a, Karadeniz’den Akdeniz’e, Afrika’ya kadar istikrarın tesisine yönelik tüm girişimlere öncülük ediyor, katkı sağlıyoruz” diye konuştu.
Komşularla ilişkilerde uluslararası hukuka, karşılıklı hak ve çıkarlara saygıyı gözettiklerini söyleyen Erdoğan, “Komşumuz ve müttefikimiz Yunanistan’la aramızdaki diyalog kanallarının canlandırılmasının, bölgemizin istikrar ve refahına da hizmet ettiğine inanıyorum” ifadelerini kullandı.
Güçlü bir terörle mücadele vurgusu yapan Erdoğan, şöyle devam etti: “Türkiye, NATO başta olmak üzere ilgili tüm uluslararası platformlarda terörle mücadelede ilk safta yer almaktadır. PKK/PYD’den DEAŞ ve FETÖ’ye kadar birçok terör örgütüyle sınırlarımız içinde ve dışında yoğun bir mücadelenin içindeyiz.
DESTEK GÖREMEDİK
Terörün her türlüsüne karşı yürüttüğümüz mücadelede maalesef müttefik ve ortaklarımızdan beklediğimiz destek ve dayanışmayı göremedik. Suriye, Irak ve Türkiye’de eli masumların kanına bulaşmış terör örgütü elebaşlarının meşru bir aktör gibi en üst seviyede muhatap alındığına, desteklendiğine şahit olduk. Unutulmamalıdır ki Türkiye’nin sınırları aynı zamanda NATO’nun sınırlarıdır.”
ERDOĞAN: ABD İLE ÇÖZÜLEMEYECEK MESELE YOK
“Uzun yıllara dayalı bir dostluğumuzun bulunduğu Sayın Biden ile gündemimizde yer alan konularla ilgili kapsamlı görüş alışverişinde bulundum. Hem görüş ayrılığımızın yer aldığı meseleleri hem de ortak çıkarlara sahip olduğumuz alanlardaki işbirliği imkanlarını yapıcı bir yaklaşımla ele aldık.
Salgın sonrası ortaya çıkacak yeni fırsatları da dikkate alarak aramızdaki ekonomik potansiyelin tam anlamıyla hayata geçirilmesi için atılabilecek adımları değerlendirdik. İki müttefike ve stratejik ortağa yakışır şekilde doğrudan diyalog kanallarını etkin ve düzenli şekilde kullanma hususunda mutabık kaldık.
SON DERECE YARARLI VE SAMİMİ
Neticede son derece yararlı ve samimi bir görüşme oldu. Her alanda karşılıklı saygı ve çıkara dayalı verimli bir işbirliği döneminin başlaması noktasında güçlü bir iradenin olduğunu görüyoruz. Sayın Biden’la önümüzdeki dönemde bu hedefler doğrultusunda işbirliğimizi arttıracağız.
Türkiye-ABD ilişkilerinde çözülemeyecek hiçbir mesele olmadığını tam tersine iş birliği alanlarımızın sorun başlıklarından daha geniş ve zengin görünüm sergilediğini düşünüyoruz.
Afganistan konusundaki düşüncelerimizi Sayın Biden’a ifade ettim. Afganistan’dan çıkmamız istenmiyorsa diplomatik, lojistik, mali konularda Amerika’nın bize vereceği destek büyük önem arz ediyor. Taliban gerçeğini kenara koymak mümkün değil. Afganistan’da Pakistan ve Macaristan’ı yanımıza alma düşüncemizi söyledik. Bir mutabakat söz konusu.
S-400 DÜŞÜNCEMİZİ İFADE ETTİM
S-400’de bizim düşüncemiz daha önce ne ise aynı düşünceyi Sayın Başkana ifade ettim. F-35 konusunu da aynı şekilde ifade ettim. Temennim odur ki, savunma sanayiyle ilgili olarak müşterek yapabileceğimiz adımlar nelerdir, onları ifade ettim. Bundan sonraki süreçte de Dışişleri, Savunma bakanlarımız muhataplarıyla görüşmek suretiyle bu süreci inşallah sağlama bağlayacaklar.
ABD Patriot’ları vermedi. Biz de S-400’ü almak durumunda kaldık. Böyle bir süreçten geliyoruz. Bu konularda savunma sanayiinde neler yapabiliriz? ‘Savunma ve Dışişleri Bakanlarımız aralarında görüşsünler’ dedik. Görüşme sonrasında bizler adımları atalım kararına vardık. Bizim 100 milyar dolarlık bir hedefimiz vardı. 22-23 milyar dolar civarında. Bizim bunları aşmamız gerekiyor. Bu konuda mutabakatımız oldu.
HAMDOLSUN GÜNDEME GELMEDİ
(1915 olaylarıyla ilgili Biden’ın soykırım açıklaması) Hamdolsun hiç gündeme gelmedi.”
BIDEN'A TÜRKİYE DAVETİ
Cumhurbaşkanı Erdoğan ile ABD Başkanı Biden arasındaki görüşme oldukça sıcak bir ortamda gerçekleşti. İki liderin yıllardır birbirlerini tanıyor olmasının etkisi ikilinin buluşmasında fotoğraflara yansıdı. Erdoğan basın toplantısında da Biden’la uzun yıllara dayanan dostluğu olduğuna vurgu yaptı. Erdoğan-Biden görüşmesi toplamda 1 saat 27 dakika sürdü. Bunun 46 dakikalık bölümü ikili geri kalanı ise heyetlerin de katılımıyla gerçekleşti.
Erdoğan, Biden’ı Türkiye’ye davet ederken ABD Başkanı’nın, yoğunluğunun geçmesinin ardından bu ziyaretin gerçekleşebileceğini söylediğini belirtti. NATO’daki temas, Biden göreve geldikten sonraki ilk yüz yüze görüşme olsa da iki ülke arasında sorun alanları ve işbirliği olanakları detaylı bir şekilde ele alındı. Sorun olarak gündemde olan konulara ilişkin tavırlarında net bir değişiklik olmasa da bu sorunların aşılması doğrultusunda çalışma mesajı ön plana çıktı.
PKK’YA VERİLEN DESTEK BİTMELİ
Erdoğan konuşmasında “Terörle mücadele başta olmak üzere Türkiye’nin önceliklerini, hassasiyetlerini ve haklı beklentilerini müttefiklerimizin dikkatine sunduk” diyerek şöyle devam etti: “Ancak burada üzülerek bir hususun altını çizmek istiyorum. Terör meselesinde örgütler arasında ayrım yapan iyi terörist, kötü terörist sınıflamasına giden çarpık anlayış mevcudiyeti ne yazık ki koruyor. Böyle ikircikli bir tavrın terör örgütlerine cesaret vereceği açıktır. Bir terör örgütü eliyle diğerinin yok edilemeyeceği de ortaya çıkmıştır.
Türkiye DEAŞ belasına karşı göğüs göğüse mücadele etmiş tek NATO müttefikidir. Son günlerde İdlib’e yönelik hem rejim hem PKK, YPG kaynaklı saldırıların yoğunlaşması bu bölgeyi tekrar kaosa sürüklemeyi amaçlamaktadır. Gerek zirve hitabımızda gerekse ikili görüşmelerimizde PKK’ya verilen desteğin artık sonlandırılması gerektiğini açıkça dile getirdik. Yaklaşık 10 yıldır, 3.6 milyon Suriyeliye sahip çıkan Türkiye’ye verilen taahhütlerin çoğu yerine getirilmemiştir.”
EGE'DE SAKİN YAZ
Miçotakis’le özel hat: Erdoğan, Yunanistan ile ilişkilere ilişkin, “Miçotakis ile güzel bir görüşme geçti. Sayın Miçotakis’in ‘Sessiz sakin bir yıl olacak’ sözüne katılıyorum. ‘Gerek Ege gerek diğer bölgelerde olsun, üçüncü ülke veya kişileri bu işe karıştırmayalım’ dedim. Görüşmelerimizi gerekirse özel hattan yapmak suretiyle, ‘Araya birilerini sokmamızın anlamı yok’ kararına vardık” diye konuştu.
Macron ve İslam sözleri: Cumhurbaşkanı Erdoğan, görüşmede Fransa Cumhurbaşkanı Macron’un sözlerini şöyle aktardı: “Görüşmede ‘İslam’a karşı olmam söz konusu değildir, bunu bir dost olarak size söylüyorum’ dedi. Dedim ki, böyle olduğuna göre bundan sonraki süreçte de bunları tavzih edecek açıklamalar olursa çok isabetli olur. Çünkü Fransa’da bugün 750 bin Müslüman var. Kendisi hassasiyetini de ifade etti.” (Hurriyet)
