Giriş
Fazla fruktoz yüzünden hasta oluyoruz
'Nişasta bazlı şeker' üzerinden gündeme gelen 'fruktoz' konusunu değerlendiren Prof.Dr. Şükrü Karataş, fruktozun aşırı tüketiminin başta obezite, kalp ve böbrek hastalıkları olmak üzere, gut hastalığına varana kadar birçok sorun yaratabileceğini söyledi
Son günlerde Türkiye’deki üretim kotasının yüzde 2,5’e düşürülmesiyle gündeme gelen nişasta bazlı şeker (NBŞ) ile ilgili değerlendirmede bulunan Prof.Dr. Şükrü Karataş, nişasta bazlı şekerin yüksek miktarda fruktoz içerdiğini belirterek “Aşırı fruktoz tüketimi başta obezite, kalp ve böbrek rahatsızlıkları olmak üzere, gut hastalığına varana kadar birçok rahatsızlığı tetikler” dedi.
"AŞIRI TÜKETİLMEDİĞİ SÜRECE YARARLI"
Fruktozun meyve ve sebzelerin büyük bölümünde doğal olarak bulunduğunu, aşırı tüketilmediği sürece yararlı bir şeker türü olduğunu belirten Karataş, “Fruktozun insan sağlığına olumlu-olumsuz etkileri konusunda toplumda çok büyük bir bilgi kirliliği mevcut. Piyasadaki gazlı, meyveli içeceklerde, hazır gıdalarda kullanılan yüksek fruktoz içeren mısır şurubu, (nişasta bazlı şeker) hem pancar şekeri, (sakkaroz) hem de fruktoz ve glikoz içerir. Gazlı, meyveli içeceklerden, şekerlemeye, çikolataya, bisküviye kadar pek çok üründe kullanılan nişasta bazlı şeker (NBŞ) olası sağlık risklerini tetikleyici özelliğinden dolayı Fransa, Hollanda, İngiltere gibi birçok Avrupa ülkesinde yasaklandı. ABD’de üretim kotası yüzde 10’dan yüzde 2’ye, ülkemizde de üretim kotası yüzde 5’ten yüzde 2,5’e düşürüldü. Kaldı ki ABD, dünyanın en büyük mısır şurubu üreticisidir. ABD’deki gazlı içeceklerin çoğunluğu dünya literatüründe HFSC (high fructose corn syrup-yüksek fruktozlu mısır şurubu) olarak bilinen nişasta bazlı şekerden (NBŞ) üretiliyor” diye konuştu.
"ÜRİK ASİDİ ARTIRIYOR"
Fruktozun içeriğindeki glisemik indeksin düşük olması nedeniyle kandaki şeker miktarını ilk anda aşırı yükseltmediğine dikkat çeken Prof.Dr. Şükrü Karataş, "Ancak fruktoz, aşırı miktarlarda tüketildiğinde birçok hastalığın tetikleyicisi olarak değerlendirilir. Fruktoz tüm şekerler arasında en hızlı yağa dönüşen şeker türüdür. Bu nedenle kandaki trigliserit düzeyini çok yükseltir. Fruktozun aşırı miktarda tüketilmesi durumunda karaciğerin bu fazla fruktozu vücudun şeker olarak kullanabilmesi için hızla işlemesi ve işe yarayacak şekere dönüştürmesi gerekir. Ancak karaciğer, bu fruktozu hızla işleyemediğinden dolayı bunun yerine yağ oluşturmaya başlar ve oluşan bu yağ da trigliserit olarak kana karışır. Aşırı fruktoz tüketen bireylerde kalp ve böbrekler için zararlı olduğu bilinen ürik asit miktarları da artar. Ürik asidin artması gut hastalığının tetikleyicisi olarak bilinir" ifadelerini kullandı.
“TİP 2 DİYABETİ BİLE TETİKLİYOR”
Fruktozun tek başına birçok hastalığın tetikleyicisi görmenin de doğru olmadığının altını çizen Karataş, “Hiçbir gıda maddesini tek başına hastalıkların tetikleyicisi olarak görmek doğru bir yaklaşım değil. Tüketilen besin miktarı, insanların beslenme ve yaşam biçimleri büyük oranda birçok hastalık riskini artırabilir. Günümüzde insanları tehdit eden dengesiz ve aşırı beslenme, hareketsizlik, olumsuz yaşam koşulları, vücudumuza aşırı oranda fruktoz girmesine sebep oluyor. Bunun sonucu olarak da karaciğerde yağa dönüşen fruktoz insanlarda obeziteye ve aşırı şişmanlığa ve beraberinde birçok sağlık riskini beraberinde getiriyor. Yapılan bilimsel çalışmalar doğal meyvede bulunan fruktozun normal miktarlarda alındığında ince bağırsakta metabolize edildiğini ancak özellikle işlem görmüş gıdalarla aşırı miktarda alınan işlem görmüş fruktozun ince bağırsağı yorduğunu, karaciğere giderek orada yağa dönüştüğünü gösterir. Bu da Tip 2 diyabetin tetikleyicisi olduğu savını güçlendiriyor” dedi.
“DOĞAL GIDANIN YERİNİ HİÇBİR ŞEY TUTMAZ”
Hiçbir işlem görmüş gıda maddesinin doğal gıda maddesinin yerini tutamayacağını hatırlatan Prof.Dr. Şükrü Karataş, şöyle devam etti:
"Bu nedenle özellikle işlem görmüş gıdalardan mümkün olduğu kadar uzak durmak veya az tüketmek doğal meyve tüketiminde de miktarına dikkat etmek gerekir. Ayrıca tüketilecek meyve seçimine dikkat edip nispeten az şeker ihtiva eden meyveleri tercih edip mevsiminde tüketmeye gayret gösterilmesi iyi olur. Çok fazla tatlandırıcı ihtiva eden, işlem görmüş aşırı miktarda mısır nişastası şurubu ihtiva eden gıda maddeleri ve içecekleri çok fazla kullanmamaya özen gösterilmeli. Paketlenmiş gıdalarda ürün etiketlerine bakarak içeriği mutlaka incelenmeli. Çünkü fruktozun tatlılık oranı 174, çay şekerin 100 ve glikozun ise 74’tür. Söz gelimi çay şekeri bir birim glikoz ve fruktozdan oluşmaktadır."
DHA