Giriş
'Çapraz sorgulama ile teyit ediliyor' Ev sahipleri dikkat, denetimler yoğunlaştı
Kira gelirlerinin beyan edilmesi için Maliye bu yıl itibarıyla denetimlerini hızlandırdı. Vergi dairelerince ev sahiplerine banka dökümlerini de içeren tebligatlar gönderiliyor. Peki denetimler nasıl yapılıyor? Konuyla ilgili gayrimenkul uzmanı ‘çapraz sorgulama ile teyit ediliyor’ diyerek merak edilenleri tek tek açıkladı.
2024’ün ilk aylarında Hazine ve Maliye Bakanlığı, kira geliri elde etme potansiyeli olan ev sahiplerini mercek altına almış, kira vergisi beyanında bulunmayanların tespiti için harekete geçmişti. Bu kapsamda pek çok kiracı ve ev sahibine tebligatlar gönderilmişti.
Maliye vergi incelemelerini sürdürüyor. Gelir beyanında bulunmayan mükelleflere tebligatlar gitmeye devam ediyor. Vergi dairelerince tespit edilen ev sahiplerine banka dökümleriyle birlikte kira geliriyle ilgili beyanname vermedikleri bildiriliyor ve ilgili vergi dairesi müdürlüklerine başvuru yapmaları isteniyor.
Peki kira gelirini beyan etmemenin cezası ne? Bir ev sahibinin vergi ödemediği nasıl tespit ediliyor? Ev sahibi denetime takılmadan önce kendi isteği ile bildirimde bulunsa geçmiş borcu için bir istisnaya tabi oluyor mu?
Konuyla ilgili tüm merak edilenleri milliyet.com.tr’ye değerlendiren Gayrimenkul Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı şu ifadeleri kullandı: “Hazine ve Maliye Bakanlığı doğrudan elde ettiği gelirleri artırmayı hedefliyor. Bakan Şimşek yönetiminde kayıt dışı ekonominin azaltılmasıyla ilgili birçok tedbir alındı ve alınmaya devam ediyor. Kiralardan alınan gelirlerin vergilendirilmesi hususu şüphesiz önemli başlıklardan biri.
‘7 MİLYONDAN 3 MİLYONU BİLE BEYANNAME VERMİYOR’
Bu kapsamda birçok kez Bakanlık tarafından denetimlerin artırıldığına ilişkin açıklamalar yapılmıştı. Ülkemizde 7 milyona yakın kiracı olduğu kabul ediliyor. Kira gelir beyannamesi veren mükellef sayısı 3 milyonu henüz bulmadı.
Bu durum kayıt dışı ekonomi açısından önemli bir başlık. Hazine ve Maliye Bakanlığı çeşitli dönemlerde gerek yerinde yaptığı denetimlerle gerekse banka hesap hareketleri ile yaptığı incelemelerde eksik beyanları ortaya çıkarıyor.
‘ADRESLERE GİDİLEREK TEYİT EDİLİYOR’
Yerinde yapılan denetimlerde adreslere gidilerek kiracının oturup oturmadığı teyit edilirken, banka hesap hareketlerinde de ister kira açıklaması olsun ister kira açıklaması olmasa da belli aralıklarla yatırılan paralar kontrol ediliyor.
‘BEYAN VERMEYEN ÇAPRAZ SORGULAMA İLE DE TEYİT EDİLİYOR’
Bu çerçevede çeşitli tebligatlar yapılıyor. Son dönemde tebligatlara ilişkin çapraz sorgulama da söz konusu. Kişinin Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü kayıtlarına göre adına kayıtlı gözüken taşınmazlar, bu taşınmazlardan hangisinde oturup oturmadığı, o taşınmazda elektrik, doğal gaz, su gibi abone kayıtlarının bulunup bulunmadığı, kişinin kiracı olarak oturduğu taşınmazın aslında adres kontrolü ile mal sahibinin kim olduğu, kişinin hangi adreste oturduğu gibi çok farklı kontroller var. DASK poliçelerinden abonelik bildirimlerine kadar çok farklı başlıkta çapraz sorgulama yapılıyor. Buradan çıkan sonuçla geçmiş dönemler dahil olmak üzere mükelleflere beyan edilmesi isteniyor.
VERGİ ÖDEMEMENİN CEZASI NE?
Beyanlarda öncelikle bir gecikme cezası var. Bunun yanı sıra beyannameyi zamanında vermeyenler kira gelir vergisindeki istisna tutarından faydalanamıyorlar. İstisna tutarları yıllara göre değişiklik gösteriyor. Örneğin tek bir meskeni bulunanlar için kira istisna tutarı 2023’te 21 bin TL iken, yani 21 bin TL’lik kısım vergilendirilmiyorken, 2024 yılında bu oran artırıldı ve 33 bin TL’ye çıkarıldı. Bu noktada istisnadan faydalanamadığı gibi geciken aylara göre de bir ceza ödemiş oluyorlar.
VERGİ VERMEYEN EV SAHİBİ TESPİT EDİLMEDEN ÖNCE BEYANNAME VERMEK İSTERSE AVANTAJI VAR MI?
Eğer ev sahipleri idarece yapılan tespit öncesinde gidip kendileri aslında bu beyannameyi verirlerse ve beyanname vermedikleri dönem için geçmişe dair beyanname verirlerse bu noktada onlar için önemli avantajlar var.
Kira gelirini tespitten önce pişmanlık çerçevesince malikler bunu beyan ederlerse istisnadan faydalanabiliyorlar ve vergi ziyaı cezası onlara kesilmiyor. Kamu tarafından bu tespit yapılırsa bedeller talep ediliyor. Daha yüksek oranlarda vergi ödemekle karşılaşabiliyorlar.
VERGİ BEYANNAME DÖNEMİ NE ZAMAN BAŞLIYOR?
Kira gelirlerine ilişkin beyannameler 2024 yılında tahsil edilen kira gelirleri kapsamında 31 Mart tarihine kadar beyan ediliyor olacak. Mart ve temmuz ayları olmak üzere 2 taksitle ödeniyor olacak. Kira gelirlerinin beyanı tahsillerin gerçekleştiği yıldan bir dönem sonra verilmiş oluyor. Yani 2024’te elde edilen kira gelirlerinin beyanı 2025 yılı Mart ayında veriliyor.”