Giriş
Kandaki demiri buharlaştırıyor! Herkesin istemeden yaptığı bu hatanın dönüşü yok
Günümüzde birçok kişi kendini sürekli yorgun, halsiz ve odaklanmakta zorlanırken, bu durumun temelinde genellikle demir eksikliği yatıyor. Ancak işin ilginç tarafı şu: pek çok insan farkında olmadan, günlük hayatında yaptığı basit bir alışkanlıkla vücudundaki demiri adeta buharlaştırıyor! En dikkat çeken nokta ise bu hatanın sonradan telafi edilmesinin oldukça zor olması…
Demir, sağlıklı bir yaşam için hayati önem taşıyan minerallerin başında geliyor. Özellikle kanın oksijen taşıma kapasitesi, bağışıklık sistemi ve genel enerji düzeyi için kilit rol oynayan demir, vücutta eksildiğinde yorgunluk, baş dönmesi, soluk cilt ve saç dökülmesi gibi birçok belirtiyle kendini gösteriyor. Ancak bu değerli minerali yok eden, herkesin sıkça yaptığı çok basit bir davranış var!
EMİLİMİ %60 AZALTIYOR
Kahvaltı veya ana öğün sırasında çay ya da kahve tüketmek, demir emilimini ciddi şekilde engelliyor. Evet, yanlış duymadınız! Özellikle siyah çayın ve kahvenin içinde bulunan tanen ve kafein, bitkisel kaynaklı demirin (non-hem demir) bağırsaklardan emilimini neredeyse %60’a kadar azaltabiliyor.
Demiri en çok almamız gereken anda, onu vücuda almamızı engelleyen bu alışkanlık, uzun vadede ciddi eksikliklere yol açabiliyor.
KADINLAR DAHA FAZLA RİSK ALTINDA
Kadınlar regl dönemleri, hamilelik ve emzirme süreçleri nedeniyle demir eksikliğine daha yatkındır. Üstelik diyetlerinde demir yönünden zengin gıdalar (kırmızı et, yeşil yapraklı sebzeler, baklagiller) olsa bile, bu gıdaların hemen ardından içilen bir fincan çay ya da kahve tüm faydayı sıfırlayabiliyor. Özellikle kahvaltıda demir takviyesi alan kişilerin hemen arkasından içtikleri çay, ilacın etkisini büyük ölçüde azaltıyor.
NE ZAMAN İÇMEK GEREKİYOR?
Demir emilimini korumak için çay ve kahve gibi içecekleri ana öğünlerden en az 1–2 saat sonra tüketmek gerekiyor. Ayrıca demir açısından zengin bir öğünde C vitamini kaynaklarıyla (örneğin portakal, limon, yeşil biber) birlikte beslenmek, emilimi artıran bir etki sağlıyor. Demir takviyesi alıyorsanız, yanında asla süt, kahve veya çay içmeyin. Sade su en doğru eşlikçi olacaktır.
SİNSİCE İLERLER
Demir eksikliği sinsice ilerler ve genellikle ihmal edilir. Ancak zamanla nefes darlığı, baş ağrısı, tırnak kırılması, el-ayakta soğukluk hissi ve hatta depresif ruh hali gibi şikayetler ortaya çıkar. Demir eksikliği tedavi edilmediğinde kansızlığa (anemi) dönüşebilir ve bu da kalp sağlığını dahi riske atabilir. Bu yüzden sadece ne yediğiniz değil, neyle ve ne zaman yediğiniz de bir o kadar önemlidir.
The American Journal of Clinical Nutrition’da yayımlanan bir çalışmada, yemek sırasında tüketilen siyah çayın demir emilimini %64 oranında azalttığı ortaya konmuştur. Aynı çalışmada kahvenin de %39 oranında benzer bir etki gösterdiği belirtilmiştir. Bu araştırma, özellikle demire ihtiyaç duyulan dönemlerde (örneğin hamilelik, ergenlik, yoğun fiziksel aktivite dönemleri) çay ve kahve tüketimine dikkat edilmesi gerektiğini güçlü biçimde vurgulamaktadır. Demir kaybı fark edilmediğinde telafisi zor sağlık sorunlarına neden olabilir.
