Giriş
Kilosu 200 TL’den satılıyor! Çanakkale’de en yağlı ve kaliteli dönemi yaşanıyor: Omega-3 depolarını fullüyor, vücudu hastalıklara karşı koruyor
Kış besini olarak bilinen balıkta Çanakkale sürprizi! Bölgede özel olarak yetiştirilen bir balık türü var ki en lezzetli ve kaliteli dönemi yaz aylarına denk geliyor. Damak çatlatan lezzeti ve vücuda faydaları ile nam salmış bu lezzet kilosu 200 TL'den tezgahta yerini aldı. Peki, bu mucize besinin faydaları neler? İşte yanıtı...
Kendine has besin değeri, lezzeti ve pişirme yöntemleri ile bölgenin en çok tercih edilen balık türleri arasında olan Çanakkale sardalyasının en lezzetli ve yağlı dönemi başladı. Birçok balık türünün aksine en yağlı dönemi yaz mevsimine denk gelen Çanakkale sardalyası, amatör ve küçük tekneli balıkçılar tarafından yoğun olarak avlanıyor. İşte tüm detaylar…
KİLOSU 100-200 TL ARASINDA
Kilogram fiyatı 100-200 lira arasında değişen sardalya, yaz sofralarında bolca tüketiliyor. Karadeniz'in meşhur hamsisine benzerliğiyle tanınan, pulları çok kolay temizlenebilen sardalya, çok kısa sürede pişirilebiliyor.
Tavada kızartılan ya da temizlemeden doğrudan ızgarada veya mangalda asma yaprağına sarılarak pişirilen sardalya, tuzlanmış ve konserve haline getirilerek tüketicilere her mevsim ulaştırılabiliyor. Sardalyanın en yağlı ve lezzetli dönemi ekim ayına kadar devam ediyor.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Fakültesi, Su Ürünleri Avlama ve İşleme Teknolojisi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. İbrahim Ender Künili, AA muhabirine, sardalyanın Çanakkale bölgesini özellikle göç zamanı çok yoğun kullandığını, bu bölgede beslenme ve üreme aktivitelerinde bulunarak, besleyiciliğinin arttığını söyledi.
Sardalyanın Çanakkale bölgesinde yoğun olarak avlandığını anlatan Künili, "Sardalya Çanakkale sevdalısı bir balık olup, üreme ve beslenme zamanı Çanakkale'de bol miktarda faaliyetlerde bulunur. Beslenme amaçlı buralarda yer edinir kendine. Dolayısıyla endüstriyel balıkçılığın yasaklandığı 15 Nisan'dan sonra daha çok küçük balıkçıların ağlarına takılır ve amatör balıkçılar tarafından da yakalanarak tezgahlarda yerini alır." ifadesini kullandı.
"BALIK, OMEGA 3 YAĞ ASİTLERİ BAKIMINDAN OLDUKÇA ZENGİNLEŞTİĞİ BİR DÖNEME GİRER"
Künili, temmuzun sonundan ekim ayına kadar sardalyanın yağlandığını aktardı. Bu zamanlarda tezgahlarda yer alan sardalyanın halkın damak tadına hitap edecek şekilde en güzel yağlı formuna ulaştığını vurgulayan Künili, şunları kaydetti:
"Bu dönemde Çanakkale sardalyası tüketim için arzu edilen en güzel halini alır. Çanakkale sardalyasını kendi familyasındaki diğer türlerden ayıran en önemli özellikleri arasında bu bölgede barınmasına bağlı olarak gelişen biyokimyasal kompozisyonundaki farklılığın lezzete etkisi vardır. Buradaki sardalyalar aminoasit içeriği bakımından ve bazı vitamin ve mineraller bakımından oldukça zenginleşir. Aynı zamanda yağ asidi kompozisyonu da buna göre değişiklik gösterir. Balık, omega 3 yağ asitleri bakımından oldukça zenginleştiği bir döneme girer. Bu durum göç zamanı ve beslenme faaliyetleri için tercih ettiği bölge olan Saroz'dan tutun Marmara'nın girişine kadar her kısımda ve Çanakkale'nin kıyılarında beslendiği mikro canlılar ve planktonların çeşitliliği ile ilgilidir. Bu organizmalar sardalyanın içerdiği besin bileşenlerine etki ediyor. Dolayısıyla bundan da kaliteli besin bileşeni ortaya çıkıyor."
"ÇANAKKALE SARDALYASI HER MEVSİM GENİŞ TÜKETİCİ KİTLESİNE ULAŞMAKTA"
Ender Künili, sardalyanın geleneksel tüketiminin Çanakkale'de çok eski zamanlara dayandığını söyledi.
İnsanların eskiden sezon dışında da sardalya tüketebilmek için farklı yöntemler tercih ettiğini vurgulayan Doç. Dr. Künili, "Özellikle yöre halkı bu güzel lezzetli dönemlerinde yakalanan balıkları tuzlama şeklinde işleyerek konserve sistemi ile kış zamanları da tüketebiliyorlardı. Bu metotlar aroma ve lezzet olarak sardalya üzerine olumlu etki etmekte, güvenlik açısından tüketilebilirliğini artırmakta, besleyiciliği konusunda da hiçbir değişikliğe neden olmamaktadır." diye konuştu.
Çanakkale sardalyasının endüstriyel firmalarca da tüketiciye sunulduğunu vurgulayan Künili, "Bu sayede de Çanakkale sardalyası her mevsim geniş tüketici kitlesine ulaşmakta ve sevilerek tüketilmektedir. Özellikle yaz mevsiminde Çanakkale bölgesinde kendisine yer edindiği için bu dönemlerde avlandığında, sardalya kent halkı tarafından doğrudan ızgaraya atılarak veya temizlenerek mangalda asma yaprağına sarılarak pişirilir. Ağustos ve eylül arasında sardalyanın mangaldan dağılan kokusu kent sokaklarında çok rahat olarak tanınmaktadır." dedi.
Çanakkale Balık Hali esnafından Doğan Uyar da sardalyanın mangalda ızgarada ve fırında pişirilerek tüketilebilen bir tür olduğunu belirtti. Uyar, uygun fiyatıyla bu dönemde piyasada bolca bulunan sardalyanın en taze şekliyle sofralara ulaştığını dile getirdi.
SARDALYA BALIĞININ FAYDALARI
Deniz ürünleri tüketmek, sağlıklı bir yaşam için önemli faydalar sunar. Omega-3 yağ asitleri, protein, vitaminler ve mineraller açısından zengin olan deniz ürünleri; kalp sağlığını korur, beyin fonksiyonlarını destekler ve bağışıklık sistemini güçlendirir. Düşük kalorili ve besleyici olmaları nedeniyle kilo kontrolüne yardımcı olur. Düzenli deniz ürünü tüketimi, kronik hastalıklara karşı korunma sağlar ve genel sağlık durumunu iyileştirir.
Sardalya balığı, küçük boyutuna rağmen besin değeri açısından oldukça zengin bir deniz ürünüdür. Sağlık açısından pek çok fayda sunan bu balık; omega-3 yağ asitleri, protein, vitaminler ve mineraller açısından önemli bir kaynaktır.
OMEGA-3 YAĞ ASİTLERİ VE KALP SAĞLIĞI BAĞLANTISI
- Sardalya balığı, yüksek miktarda Omega-3 yağ asitleri içerir. Bu yağ asitleri, kalp sağlığı için hayati öneme sahiptir. Omega-3 yağ asitleri; kan basıncını düzenler, kötü kolesterol seviyelerini düşürür ve iyi kolesterol seviyelerini artırır. Kalp ritmini düzenleyerek aritmi riskini azaltır ve damar tıkanıklığını önler. Sardalya tüketimi, kalp krizi ve felç gibi kardiyovasküler hastalıkların riskini önemli ölçüde azaltabilir.
TAM BİR PROTEİN KAYNAĞI
- Sardalya, yüksek kaliteli protein içerir. Protein, kasların ve dokuların onarımı ve büyümesi için gereklidir. Protein tüketimi, bağışıklık sistemi fonksiyonlarını destekler ve enerji üretimine katkıda bulunur. Sardalya balığı, vücudun ihtiyaç duyduğu tüm temel amino asitleri sağlayarak eksiksiz bir protein kaynağı sunar.
VİTAMİN VE MİNERAL AMBARI
- Sardalya, vitamin ve mineraller açısından oldukça zengindir. Özellikle D vitamini, B12 vitamini, kalsiyum, fosfor ve selenyum içerir. D vitamini, kemik sağlığı için önemlidir ve kalsiyum emilimini artırır. B12 vitamini, sinir sistemi sağlığı ve kırmızı kan hücrelerinin üretimi için gereklidir. Kalsiyum ve fosfor, kemik ve diş sağlığını korurken selenyum güçlü bir antioksidan olarak hücreleri serbest radikallerin zararlı etkilerinden korur.
ANTİOKSİDAN ETKİLER VE HÜCRESEL KORUMA
- Sardalya balığı, antioksidan özelliklere sahip çeşitli bileşikler içerir. Bu bileşikler, vücutta serbest radikallerin neden olduğu oksidatif stresi azaltır. Oksidatif stres, hücre hasarına yol açabilir ve kanser, diyabet, kalp hastalıkları gibi kronik hastalıkların gelişimine katkıda bulunabilir. Sardalya tüketimi, vücudun antioksidan savunma mekanizmalarını destekleyerek hücresel düzeyde koruma sağlar.
BEYİN SAĞLIĞINI DESTEKLİYOR
- Omega-3 yağ asitleri, özellikle DHA, beyin sağlığı için kritik öneme sahiptir. DHA, beyin hücrelerinin yapısal bütünlüğünü korur ve beyin fonksiyonlarını destekler. Sardalya tüketimi, bilişsel işlevlerin iyileştirilmesine, hafızanın güçlenmesine ve yaşa bağlı bilişsel gerilemenin önlenmesine yardımcı olabilir. Depresyon ve anksiyete gibi ruh sağlığı sorunlarının hafifletilmesinde de olumlu etkileri vardır.
İLTİHAP AZALTICI ETKİYE SAHİP
- Sardalya balığı, iltihap karşıtı özelliklere sahip olan omega-3 yağ asitleri içerir. Bu yağ asitleri, vücuttaki iltihaplanma süreçlerini düzenleyerek kronik iltihaplanmanın neden olduğu hastalıkların riskini azaltır. Romatoid artrit gibi iltihaplı hastalıkların semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir. Düzenli olarak sardalya tüketmek, vücutta sağlıklı bir iltihap dengesi sağlayarak genel sağlığı iyileştirir.
KEMİK SAĞLIĞINI DESTEKLİYOR
- Sardalya balığı, kemik sağlığı için gerekli olan kalsiyum, D vitamini ve fosfor gibi besin maddelerini bolca içerir. Bu besinler, kemik yoğunluğunu artırır ve kemiklerin güçlenmesine yardımcı olur. Özellikle ileri yaşlarda osteoporoz riskini azaltmak için sardalya tüketimi önerilir. Kemiklerin sağlıklı ve güçlü kalmasını sağlayan bu besinler, yaşlanma sürecinde kemik kırılganlığını da azaltır.
CİLT VE SAÇ SAĞLIĞINA BİRE BİR!
- Sardalya, cilt ve saç sağlığı için faydalı olan çeşitli besin maddelerini içerir. Omega-3 yağ asitleri, cildin nem dengesini korur ve cilt elastikiyetini artırır. Saçların daha parlak ve güçlü olmasına yardımcı olur. Sardalya tüketimi, ciltteki iltihaplanmayı azaltarak akne ve diğer cilt sorunlarının önlenmesine de katkıda bulunur.
IZGARA SARDALYA TARİFİ
Malzemeler:
- 1 kg sardalya balığı
- 1 tatlı kaşığı deniz tuzu
- 3 yemek kaşığı zeytinyağı
- Yarım çay kaşığı taze çekilmiş tane karabiber
Servisi için:
- 1 adet limon
- 1 adet orta boy marul
YAPILIŞI:
- Sardalyaları balıkçıda ayıklatmadıysanız, sardalya balığının pullarını elinizle ovuşturarak çıkardığınız sardalya balıklarının iç kısımlarını baş parmağınız ile çıkartın.
- Ardından bol suda yıkayıp, kuruladıktan sonra deniz tuzu ile tuzlayın.
- Sardalya balıklarını tel ızgara üzerine sıra sıra dizin.
- Zeytinyağı ve taze çekilmiş renkli tane karabiberi küçük bir kasede karıştırın.
- Bir fırça yardımıyla balıkların üzerine hafifçe sürün.
- Izgaraya aldığınız balıklarını arkalı önlü ters çevirerek kısa sürede pişirin.
- Aralarda üzerlerini zeytinyağı ile yağlayın.
- Bu sırada servis tabaklarını hazırlayın.
- Limonu dilimleyin ve servis tabağının çevresine yeşillikleri dizin.
- Servis ederken ızgara sardalyaları tabağın ortasına yerleştirin ve yanlarını dilimlenmiş limon ekleyin.
- Afiyet olsun.
