Merkez Bankası'ndan yeni faiz kararı: Yüzde 30
Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan’ın başkanlığında ilk toplantısını haziranda gerçekleştiren Para Politikası Kurulu (PPK), yüzde 8.5 olan 1 haftalık repo ihale faiz oranını (politika faizi) 6.5 puanlık artışla yüzde 15’e çekmişti. Böylece Mart 2021’den bu yana yani 27 ayın ardından faizlerde artışa gidilmişti.
Merkez, temmuzda faizlerde 2.5 puanlık daha artışa giderek faizi yüzde 17.50’ye, ağustosta ise beklentilerin üstünde 7.5 puanlık artışla yüzde 25’e yükseltmişti. Merkez, faizde artış serisine bu ay da devam etti. Dünkü PPK toplantısında beklentilere paralel 5 puanlık artış yapıldı. Böylece politika faizi yüzde 25’ten yüzde 30’a çıkmış oldu. Merkez Bankası, son faiz hamlesiyle birlikte 4 ayda toplam 21.5 puan artışa gitmiş oldu.
Merkez Bankası’ndan faiz oranlarıyla ilgili yapılan duyuruda şu noktaların altı çizildi:
Kurul, dezenflasyonun en kısa sürede tesisi, enflasyon beklentilerinin çıpalanması ve fiyatlama davranışlarındaki bozulmanın kontrol altına alınması için parasal sıkılaştırma sürecinin devamına karar verdi.
Politika faizi, enflasyonun ana eğilimini geriletecek ve enflasyonu orta vadede yüzde 5 hedefine ulaştıracak parasal ve finansal koşulları sağlayacak şekilde belirlenecek.
Enflasyon görünümünde belirgin iyileşme sağlanana kadar parasal sıkılaştırma gerektiği zamanda ve gerektiği ölçüde kademeli olarak güçlendirilecek.
Kurul, faiz artırımının yanı sıra, parasal sıkılaştırma sürecini destekleyecek seçici kredi ve miktarsal sıkılaştırma kararları almayı sürdürecek.
AYLARA GÖRE DEĞİŞİM
TARİH DEĞİŞİM (YÜZDE)
22.05.2020 8.25
25.09.2020 10.25
20.11.2020 15.00
25.12.2020 17.00
19.03.2021 19.00
24.09.2021 18.00
22.10.2021 16.00
19.11.2021 15.00
17.12.2021 14.00
19.08.2022 13.00
23.09.2022 12.00
21.10.2022 10.50
25.11.2022 9.00
24.02.2023 8.50
23.06.2023 15.00
21.07.2023 17.50
25.08.2023 25.00
21.09.2023 30.00
Merkez Bankası’nın faiz kararı kredi, kredi kartı ve mevduat faizlerini de direkt etkiliyor. Özellikle kredi kartlarına uygulanan azami faiz için esas alınan referans faiz oranında politika faizi belirleyici oluyor. Haziran ayında referans faiz oranı yüzde 0.81, kredi kartı faiz oranı yüzde 1.36, gecikme faizi yüzde 1.66’ydı.
Ağustostaki faiz artırımıyla referans faiz yüzde 2.26’ya kredi kartı işlemlerinde uygulanacak olan faiz yüzde 2.81’e, gecikme oranı yüzde 3.11’e, nakit çekimlerde kullanılacak olan faiz de yüzde 3.57’ye yükselmişti. Dünkü faiz artırımıyla referans faiz oranı yüzde 2.71’e, kredi kartlarına uygulanacak olan faiz de yüzde 2.81’den yüzde 3.26’ya çıkacak. Gecikme faizi ise yüzde 3.56 olarak uygulanacak. Kredili mevduat hesabı (KMH veya artı para) gibi nakit çekimlerdeki faiz ise yüzde 4 civarına çıkacak.
Son dönemde atılan tüm adımlar, TL mevduatlara geçişi hızlandırmayı amaçlıyor. Bu kapsamda bankalar özellikle KKM mevduat vadesi dolanların TL vadeli mevduat hesabı açtırmaları halinde yüzde 45-50 civarı faiz önermeye başladı. TL’ye geçişi hızlandırmak için hafta başında Merkez Bankası, bankalara yeni bir talimat göndermişti. Buna göre, standart TL mevduatın toplam mevduat içindeki payını artırmaya yönelik aylık TL payı artış hedefi yüzde 2’den yüzde 2.5’e yükseltildi.
Yani bankalar artık bireysel müşterilerinin daha fazla TL mevduata geçişini ya da TL mevduat hesaplarını yenilemesini sağlayacak. Bunu da cazip kılmanın yolu, TL vadeli mevduat hesapları için daha yüksek getiri sunmak. Bu kapsamda dönüşümlü TL mevduat faizleri, dünkü faiz artırımının da etkisiyle yüzde 50’nin üzerine çıkabilir. Alınan önlemlerle KKM hesaplarında son 1 ayda 100 milyar liralık düşüş yaşandı.
Kritik faiz kararı sonrası, Borsa İstanbul 100 endeksi yükselişe geçti. Bankacılık hisselerindeki düşüş dikkat çekti. Dolar/TL kuru 27.12 seviyelerine çıkıp dengelendi. Dolar, karar öncesi 27 liranın altını test etmişti. Gram altın, Amerika Merkez Bankası Fed’in faiz kararı sonrası ons (31.1 gram) altındaki gerilemenin etkisiyle düşüş yaşadı ve 1.670 lira seviyelerinde seyretti.