Riskli binalara dönüşüm desteği! Yarısı Bizden kampanyasında süre sınırı yok

İstanbul’da yaşanan 6.2 büyüklüğündeki deprem, adeta bir uyarı niteliğinde. Bu depremi hasarsız atlatsak da İstanbul’un ve depremden etkilenen çevre illerin yapı stokunun riskli olduğu bir gerçek. Türkiye genelinde 6 milyon konut risk altında, 2 milyonunun ise acilen dönüşmesi gerekiyor. İstanbul’da ise 600 bini acilen dönüşmesi gereken 1.5 milyon riskli konut var. Kentsel dönüşümün acilen hızlanması gerekiyor. 6 Şubat depremlerinden sonra da kentsel dönüşümün önemi anlaşılmış, yeni yasal düzenlemeler hayata geçmişti. Silivri depreminin ardından da kamu seferberlik çağrısı yapıyor, kurumları birlik olmaya davet ediyor. Vatandaş da riskli binalarda yaşamak istemiyor, dönüşümü destekliyor ancak inşaat maliyetlerindeki artış sonrası yükselen kentsel dönüşüm maliyeti bütçeleri zorluyor. Bu nedenle çoğu dönüşüm projesi hayata geçemeden rafa kalkabiliyor. Kentsel dönüşümün hızlanabilmesi için hibeden krediye, kira yardımından vergi ve harç muafiyetine kadar çeşitli destekler var. Çoğu bina da bu desteklerle dönüştü. Şimdi vatandaşlar, bu finansal desteklerin tutarlarında da artışa gidilmesini talep ediyor. İstanbul’da sunulan en önemli finansal desteklerden biri Yarısı Bizden kampanyası. 2023 yılının nisan ayında başvuru alınarak başlayan kampanyada gelen talep üzerine başvuru süresi sınırı kaldırıldı. Yani artık yüzde 100 anlaşma sağlayan her bina destekten yararlanabilmek için başvuru yapabiliyor. İstanbul’un 39 ilçesini kapsayan kampanyadan yararlanabilmek için ilçe belediyelerine başvuruluyor. Her bir konut için 700 bin lirası hibe, 700 bin lirası kredi, 100 bin lirası da taşınma yardımı olmak üzere 1.5 milyon lira destek sağlanıyor. Birden fazla konutu bulunanlara diğer her bir konutu için ise 1 milyon 400 bin TL kredi desteği veriliyor. Hak sahibinin bir dükkanı için 350 bin TL hibe, 350 bin TL kredi ve 100 bin TL taşınma desteği, diğer her bir dükkanı için ise 700 bin TL kredi desteği sağlanıyor. Hak sahiplerine kredi verilirken gelir ve kredi puanına bakılmaz. Kredi geri ödemeleri ise yapı ruhsatı alındıktan 2 yıl sonra başlıyor ve 10 yıl vadeye yayılıyor. Ödemenin başladığı ilk yıl faiz uygulanmıyor. Kalan yıllarda kredi maliyet oranı TEFE’nin yarısı kadar artıyor. Kampanyada finansal desteğin yanında bir de yapım desteği sağlanıyor. Alan bazlı büyük dönüşümlerde TOKİ ile Emlak Konut işbirliği ile dönüşüm yapılıyor. Bu durumda 700 bin TL’lik hibe tutarı bina maliyetinden düşürülüyor kalan borç ise yine uzun vadeli uygun koşullarla taksitlendiriliyor. Evini kendi dönüştürenler yüzde 1 KDV ödüyor. Ayrıca dönüşüm projelerinden noter harcı, tapu harcı ve vergiler alınmıyor. Riskli alan ya da riskli yapılarda yaşayanlara devlet destekli kredi sunuluyor. Bu kapsamda konut yapım ve konut edinme için 1 milyon 250 bin lira, işyeri yapım için 800 bin lira, işyeri edinme için 350 bin lira, güçlendirme için 320 bin lira kredi sağlanıyor. Konut kredilerinde 10 yıl, işyeri için 7 yıl vade uygulanıyor. Bu kredilerde devletin desteği konut yapım ve edinmede yüzde 0.70, güçlendirmede yüzde 0.50, işyeri yapım ve edinmede yüzde 0.40 seviyesinde. Şu an güncel faiz oranı yüzde 3.59 seviyesinde. Kredide 2 yıl anapara ödemesiz dönem var. Enerji verimli konutta faiz desteği artıyor. Standart konutlar için destek yüzde 0.70 olurken, B sınıfı enerji verimliliği sertifikasına sahip konut için yüzde 0.74, A sınıfı konut için yüzde 0.78 faiz desteği veriliyor. Standart işyerleri için yüzde 0.40, B sınıfı işyeri için yüzde 0.44, A sınıfı işyeri için yüzde 0.48 faiz desteği sağlanıyor. Kira yardımları 2025 tarifesine göre, İstanbul’da hak sahiplerine aylık 8 bin lira kira desteği veriliyor. İstanbul’da kiracılara defaten verilen destek 16 bin lira (iki aylık kira yardımı), sınırlı ayni hak sahiplerine defaten verilen destek de 40 bin lira seviyesinde. Ankara, Antalya, Bursa ve İzmir’de ise kira desteği 6 bin 500 lira olarak veriliyor. Diğer büyükşehirlerde bu rakam 5 bin 500 lira, büyükşehir olmayan illerde ise 4 bin 500 lira olarak uygulanıyor. * Riskli yapılarda 18 ay, riskli ve rezerv yapı alanlarında en fazla 48 ay kira yardımı yapılıyor.* Hak sahiplerinin başvuru yapmak için riskli yapının tahliye edildiği veya yıktırıldığı tarihten itibaren 1 yıl süresi var.* 1 yıl içinde ildeki Kentsel Dönüşüm Müdürlüğü’ne, eğer yapı İstanbul’daysa ilçe belediyesine başvuru yapılması gerekiyor.* Kira desteğinden yararlananlar, kredi desteğinden yararlanamıyor.