Giriş
Yörükler bu otla şifa bulmuş: Bağışıklığı çelik gibi yapıyor
Doğanın sunduğu mucizeler, yüzyıllardır Anadolu insanının hem mutfağını hem de şifa kaynaklarını şekillendirmiştir. Özellikle Toros Dağları'nın eteklerinde göçebe yaşam süren Yörükler, doğayla iç içe yaşamanın getirdiği bilgi birikimiyle bitkileri hem gıda hem de ilaç olarak kullanmayı başarmışlardır. Bu kadim halkın yüzyıllardır kullandığı ve "şifa otu" olarak bilinen bir bitki ise son yıllarda bilim dünyasının da ilgisini çekiyor.
Yörükler’in “dağ elması” olarak adlandırdığı bu özel ot, aslında modern botanikte Sideritis türleri arasında yer alan ve halk arasında yaygın olarak “dağ çayı” ya da “yayla çayı” olarak bilinen bir bitkidir. Güçlü antioksidan etkisiyle dikkat çeken bu ot, bağışıklık sistemini adeta zırh gibi güçlendirmesiyle bilinir. İşte bu yüzden Yörükler, mevsim geçişlerinde hasta olmamak için bu bitkiyi kaynatıp içer, kışa da bu şekilde hazırlanırlardı.
Dağların yüksek kesimlerinde, özellikle Toroslar ve Anadolu’nun çeşitli yaylalarında yetişen dağ çayı, yüzyıllar boyunca Yörüklerin hem içeceği hem de doğal ilacı olmuştur.
Sabahları güne başlamadan önce bir fincan dağ çayı içmek, onların tabiriyle "kanı temizler, bedeni kuvvetlendirir". Yörük kültüründe çocuklardan yaşlılara kadar herkes bu şifalı otu tüketir; çünkü dağ çayının sadece bağışıklığı değil, sindirim sistemini de düzenlediğine inanılır.
Bilimsel araştırmalar da Yörüklerin tecrübelerini doğrular nitelikte. Sideritis türlerinin içinde bulunan fenolik bileşikler, iltihap giderici, mikrop öldürücü ve bağışıklık sistemini güçlendirici özellikler taşır.
Özellikle soğuk algınlığı, grip ve bronşit gibi hastalıklara karşı koruyucu etkisi olduğu bilinmektedir. Ayrıca C vitamini açısından zengin olması, kış aylarında vücut direncini artırarak hastalıklara karşı kalkan oluşturur.
Dağ çayının hazırlanışı da oldukça basittir. Kurutulmuş dallar ve yapraklar kaynar suya atılıp 5-10 dakika demlenir. Yörükler bu çayı bal veya kekikle tatlandırarak tüketir, böylece hem lezzet hem de şifa artar. Bazı yörelerde nane ya da adaçayı ile karıştırılarak da içilir.
Yayla hayatında sıkça karşılaşılan yorgunluk, kas ağrısı ve halsizlik gibi sorunlara karşı dağ çayı birebir gelir.
Yorucu bir günün ardından içilen sıcak bir fincan dağ çayı, hem zihni dinlendirir hem de vücudu toparlar.
Bu yönüyle sadece bağışıklık sistemini güçlendirmekle kalmaz, aynı zamanda vücudun genel sağlığını da destekler.
