Gebelikte tarama testleri ne işe yarar?

Gebelik süresince haftaya göre planlanan tarama testlerinin “zamanında yaptırılmasının” hem anne hem bebek sağlığı için büyük bir önem taşıyor. Tarama testleri, gebeliğin belirli dönemlerinde yapılabilen, basit ve herkese uygulanabilen testler. Bu testler temel olarak fetusteki genetik sorunların taranması amacıyla yani bir sorun var ise belirli bir risk analizi sonucu vererek gebelik hakkında bilgi veriyor. Üreme Sağlığı Uzmanı Prof. Dr. Recai Pabuçcu. tarama testleri hakkında bilgiler paylaştı.

Bu testler tanı koydurmuyor, ancak durumdan şüphelenilmesine ve ileri testlerin yapılmasına karar vermeye yardımcı oluyor. Örnek vermek gerekirse en sık görülen kromozom sorunu Down Sendromu olmak üzere, birtakım genetik sendromların taranmasında kullanılıyorlar.

TARAMA TESTLERİ BEBEĞE ZARAR VERMEZ

Tarama testleri anneden alınan kan örneği ve ultrason incelemesi gerektirdiği için herhangi bir gebelik kaybı riski bulunmuyor.

GEBELİKTE HANGİ TESTLER YAPILIR?

• İKİLİ TEST (1. TRIMESTER TARAMA TESTİ)

Gebeliğin 11-14’üncü haftaları arasında yapılacak olan ultrason incelemesinde, ense saydamlığı ve burun kemiğine bakılır ve ayrıca birtakım kan belirteçleri ile bu bulgular birlikte değerlendirilir. Bunun adı 1. Trimester tarama testi, daha bilinir hali ile ikili testtir.

• ÜÇLÜ VEYA DÖRTLÜ TARAMA TESTLERİ

Gebeliğin 16-19. haftaları arasında da benzer şekilde birtakım ultrason bulguları ve kan belirteçlerine bakılabilir ki, bunlara da üçlü veya dörtlü tarama testleri deniyor.

Son zamanlarda, genetik bilimindeki teknolojik gelişmeler sonucunda, anne kanında fetuse ait serbest dolaşan DNA parçalarının tespit edilmesi ve bunlardan genetik analiz yapılması konusu gündeme geldi. Bu testler sayesinde çok yüksek hassasiyet ile başta Down Sendromu olmak üzere birtakım durumlar için risk analizi yapılabilmeye başlandı. Ancak unutmamak gerekiyor ki, bu testler de %100 tanı koydurucu değil ve tarama amacıyla kullanılııyor.

• RİSK ŞÜPHESİ YÜKSEKSE AMNİYOSENTEZ YAPILIYOR

Bütün bu testler ile şüphe çok yüksek ise amniyosentez adı verilen iğne ile karından su alma işleminin yapılması gerektiği unutulmamalı.

HAMİLELİK TESTLERİ HAKKINDA BİLGİ SAHİBİ OLUN

Tarama testlerinin yapılması zorunlu olmasa da tüm gebelere en azından konu hakkında bilgi verilmesini öneren Prof. Dr. Recai Pabuçcu , “Testler sonucu riskli görülen her durum, gebeliğin sonlandırılmasını gerektirmez. Ancak doğum sonrası bebeğin tedavisine vakit kaybetmeden başlanması gerektiğinin altını bir kez daha çizelim.” dedi

SAĞLIKLI GEBELİK HASTALIK RİSKİNİ ORTADAN KALDIRMIYOR

Sosyal çevre, ailenin testleri yaptırma konusundaki tercihini olumsuz yönde etkileyebilir. Örneğin anne adayı, diyet ve egzersizine dikkat ettiği için, sigara veya alkol kullanmadığından ve ailesinde başka Down Sendromlu ya da diğer genetik hastalıklı bir birey olmadığı için kendi bebeğinde de böyle bir durumun oluşmayacağı kanısına varabilir. Prof. Dr. Pabuçcu, "Fakat Down Sendromu olan bireylerin çoğunun ailesinde daha önceden böyle bir durum görülmemiştir ve anne adayının sağlıklı bir gebelik geçirilmesi, bu riski değiştirmeyecektir. Ancak unutmayalım ki, Down Sendromu varlığı mutlak bir gebelik sonlandırma nedeni değildir, gerekli bilgilendirme yapıldıktan sonra artılar-eksiler çerçevesinde insiyatif aileye bırakılmalıdır. " diyor.

GEBELİKTE İLERİ YAŞ RİSKİ ARTIRAN FAKTÖRLERDEN BİRİ

Down Sendromu gebelik sırasında ya da doğumda tanımlanabilen bir rahatsızlık. Genel olarak 700 doğumda 1 oranında rastlanıyor ve istatistikler, anne yaşının artışıyla bu oranın yükseldiğini gösteriyor. Ancak daha genç yaş grubu olan 35 yaş altındaki gebeliklerde de ortaya çıkabiliyor.

Down Sendromu için olan tarama testleri, bebeğin bu sendrom için yüksek veya düşük riskli olup olmadığını gösteriyor. Yapılan bu tarama testleri, kromozom anormalliklerinin yanı sıra genellikle hafif mental gerilikle seyreden ve doğurganlığı etkileyen cinsiyet kromozomu anormallikleri için de riskleri tespit ediyor.

GEBELİK ANCAK AİLE İSTERSE SONLANDIRILABİLİR, İNİSİYATİF AİLEDEDİR

Gebelik sürecinde yaptırması önerilen bazı testler, aileler tarafından reddedilebiliyor. Bunun nedeni, bebeğin genetik bir hastalık ile dünyaya gelme durumu söz konusuysa, gebeliğin sonlandırılmasını kabul etmek istememelerinden kaynaklanabiliyor. Ancak testlerin sonucuna göre bebekte doğumsal bir anomali ya da genetik bir sorun söz konusuysa, gebelik yalnızca ailenin onayı ile sonlandırılabilir.