Giriş
Ginseng nedir? Ginsengin sağlığa 8 faydası ve ginsengin zararları
Ginseng Çin tıbbında uzun yıllardan beri kullanılan şifalı bir bitki. Sağlığa birçok faydası olan ginseng, son yıllarda ülkemizde de popüler hale geldi. Taze, beyaz veya kırmızı olarak 3 çeşidi bulunan ginsengin, uzun süreli kullanımda bir bazı zararları var. Uzman Diyetisyen Şebnem Kandıralı Yıldırım ginsengin tüketim şekli, sağlığa faydaları ve potansiyel zararları hakkında bilgi verdi.
Ginseng, yüzyıllardır geleneksel Çin tıbbında kullanılıyor. Yavaş büyüyen kısa bir bitki olan ginseng, ne kadar sürede büyüdüğüne bağlı olarak 3 yolla sınıflandırılabilir: Taze, beyaz veya kırmızı.
Taze ginseng 4 yıldan önce, beyaz ginseng 4-6 yıl arasında ve kırmızı ginseng 6 yıl veya daha uzun bir süre sonra hasat edilir. Bu bitkinin birçok çeşidi var, ancak en popülerleri Amerikan ginsengi (Panax quinquefolius) ve Asya ginsengi (Panax ginseng) 'dir.
Amerikan ve Asya ginsengi, aktif bileşik konsantrasyonlarına ve vücut üzerindeki etkilerine göre değişir. Amerikan ginsengi'nin rahatlatıcı bir ajan olarak çalıştığına inanılırken, Asya'daki gingengin canlandırıcı bir etkisi var.
Ginseng iki önemli bileşik içerir: ginsenosidler ve gintonin. Bu bileşikler sağlık yararları sağlamak için birbirlerini tamamlarlar.
Ginsengin kanıtlanmış 7 faydası
1-İnflamasyonu azaltabilen güçlü bir antioksidan
Ginseng'in inflamatuar belirteçleri azaltmaya ve oksidatif strese karşı korunmaya yardımcı olduğu gösterilmiştir.
2- Beyin fonksiyonlarının etkinliğini artırabilir
Ginseng'in hem sağlıklı insanlarda hem de Alzheimer hastalalarında zihinsel işlevlere, sakinlik ve ruhsal duygulara fayda sağladığı gösterilmiştir.
3-Erektil disfonksiyonu (sertleşme bozukluğu) düzeltebilir:
Ginseng dokulardaki oksidatif stresi azaltarak ve penis kaslarındaki kan akışını artırarak erektil disfonksiyon belirtilerini iyileştirebilir.
4-Bağışıklık sistemini güçlendirir
Ginseng kanserli insanlarda bağışıklık sistemini güçlendirebilir ve hatta belirli aşıların etkilerini artırabilir.
5-Kansere karşı faydası var
Ginseng'deki ginsenosidler, iltihaplanmayı düzenler, antioksidan koruma sağlar ve hücrelerin sağlığını korur, bu da bazı kanser türlerinin riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Ancak kesin etkinliği için, daha fazla araştırmaya ihtiyaç var.
6-Yorgunlukla mücadele eder, enerjiyi artır
Ginseng, oksidatif hasarı azaltarak ve hücrelerde enerji üretimini artırarak yorgunluk ile savaşmaya ve fiziksel aktiviteyi arttırmaya yardımcı olabilir.
7-Kan şekerini düşürür
Özellikle fermente edilmiş kırmızı ginseng, insülin üretiminin ve hücrelerde kan şekeri alımının arttırılmasına yardımcı olur ve antioksidan koruma sağlar.
Ginseng nasıl tüketimeli?
Ginseng kökü birçok şekilde tüketilebilir. Çiğ olarak yenebilir veya yumuşatmak için hafifçe buharda pişirilebilir. Ayrıca bir çay yapmak için suda demlenebilir.
Sadece taze dilimlenmiş ginsenge sıcak su ekleyin ve birkaç dakika boyunca demlendirin. Ginseng, çorbalar ve wok tavada pişirilen yemekler gibi çeşitli tariflere de eklenebilir. Gingeng ekstratı toz, tablet, kapsül ve yağ formlarında bulunabilir. Ne kadar almanız gerektiği iyileştirmek istediğiniz duruma bağlıdır. Genel olarak, günlük 1-2 gram ham ginseng kökü veya 200-400 mg ekstrat dozu öneriliyor. Daha düşük dozlarla başlamak ve zamanla artırmak en iyisidir.
Yüzde 2-3 toplam ginsenosid içeren standart bir ginseng ekstresi arayın ve emilimini artırmak ve tam olarak faydalanmak için yemeklerden önce tüketin.
Pahalı bir bitki olduğu için sahtelerine de piyasada rastlamak mümkün. Bu yüzden ginsengi güvenilir kaynaklardan almak gerekmektedir. Yeni bir takviye almadan önce mutlaka bir doktora danışın.
Ginseng'in zararları
Ginsengin tüm yan etkileri bilinmiyor. Ginsengin tüketilmesi güvenli kabul edilmekle birlikte, uzun dönem kullanımında aşağıdaki yan etkiler görülebiliyor:
- Baş ağrısı ve baş dönmesi
- Uyku problemleri
- Sindirim problemleri
- Tansiyon ve kan şekeri değişiklikleri
- Sinirlilik
- Bulanık görme
- Şiddetli cilt reaksiyonu
- Ödem
- İshal
- Kanama
- Ağız kuruluğu
- Kalp hızı azalması
- Nöbetler ve sayıklama
- Kadınlarda şişmiş göğüsler ve vajinal kanamalar
Ginsengin monoamin oksidaz inhibitörleri (MAOI) adı verilen bir antidepresan sınıfı ile karıştırılmaması öneriliyor. Bu antidepresanları ginsengle aynı anda almak manik ataklara ve titremelere neden olabilir. Ginseng, nifedipin gibi kalsiyum kanal blokerleri dahil olmak üzere kan basıncı, diyabet ve kalp ilaçlarının etkilerini değiştirebilir. Bitki ayrıca warfarin veya aspirin gibi kan sulandırıcılarla alındığında kanama riskini artırabilir.
Ginseng, kafein ve diğer uyarıcıların etkilerini artırabilir, bu da hızlı bir kalp atışı ve olası terleme veya uykusuzluğa yol açabilir. Güvenlik çalışmalarının eksikliği nedeniyle, ginsengin hamile veya emziren kadınlar ve çocuklar için önerilmez.
Ginsengin uzun süreli kullanımının vücuttaki etkinliğini azaltabileceğine dair kanıtlar vardır. Avantajlarını en üst düzeye çıkarmak için, gingengi 2-3 hafta döngülerinde; aralarında bir veya iki hafta ara vererek, kullanabilirsiniz. Bazı uzmanlar ginsengin yan etkilerini önlemek için 3 aydan daha uzun süre kullanılmaması gerektiğini ileri sürüyor.