Giriş
Hamilelikte tatil yapmak sakıncalı mı?
Hamile kadınların birçoğu yaz tatili planlarını hamilelik sonrasına erteliyor. Kadın doğum uzmanları hamileyken tatile gitmek isteyenlere önerilerde bulundu.
Hamilelik sırasında tatile gidilip gidilemeyeceği, anne adaylarının en çok merak ettikleri konulardan biri. Kullanılacak ulaşım araçlarından, tatil mekânının seçimine kadar pek çok soru hamilelerin kafasını kurcalar. İşte hamilelerin tatil hakkında merak ettiği soruların yanıtları ve hamilelikte tatil yaparken dikkat edilmesi gerekenler...
Kadın Hastalıkları ve Doğum uzmanı Op. Dr. Senai Akoy hamilelerin tatil öncesi en çok merak ettikleri soruları yanıtladı.
Hamilelerin tatile çıkmasında herhangi bir sakınca var mı?
Hamileliği normal ve sorunsuz süren anne adaylarının tatile çıkmasında herhangi bir sakınca yoktur. Hatta doğum sonrasında anne adayını yorucu bir süreç beklediğinden hamilelik sırasında tatil çıkmak hamilenin dinlemesi açısından iyi bir fırsat olabilir. Ancak hamileliğin ilk trimesterında bulunan hamilelerin düşük tehlikesine karşı dikkatli olması gerekiyor. Kendilerini yoracak veya bedenlerini zorlayacak aktivitelerden kaçınarak ağırlıklı olarak dinlenebilecekleri bir tatil geçirmelerinde yarar var. Hamileliğinin son döneminde özellikle son iki ayında bulunan anne adayları ise uzun süreli ve yorucu yolculuklardan kaçınmalı. Tatile çıkmadan önce tüm hamilelerin doktorları ile görüşüp onay almaları gerekir.
Hamileyken tatile nereye gidilir?
Hamileler için tatil mekanın seçimi oldukça önemlidir. Hamileliğin hangi döneminde olursa olsun aşırı sıcak ve yüksek rakımlı bölgeler anne adayı ve bebeğin sağlığı için uygun bölgeler değildir. Yurt dışında tatil yapmak isteyen anne adaylarının az gelişmiş ülkeleri tercih etmemelerinde yarar var. Az gelişmiş ülkelerde tıbbi imkanlar yetersiz olduğu gibi bu ülkelerde görülen mikrobik hastalıklar anne ve bebeğin sağlığını olumsuz etkileyebilir.
Hamileyken gidilen tatilde hangi sorunlar yaşanabilir?
Genellikle anne adaylarının tatilde en çok karşılaştıkları sorunlardan biri mikrobik ishaldir. Aşırı sıvı kaybına neden olan ishal hem anne adayının hem de bebeğin sağlığını tehlikeye sokabilir. İshal olan anne adayının kesinlikle doktor kontrolü dışında ilaç veya antibiyotik kullanmaması gerekir. Hamilenin ishale yakalanması durumda hemen bir doktora başvurup, doktorun uygun gördüğü önlemleri alması gerekir.
Tatilde hastalanmamak için hangi önlemler alınabilir?
Anne adaylarının özellikle yiyecek ve içecekler konusunda dikkat etmesi gerekir. Açıkta satılan gıdalardan ve içeceklerden uzak durmalı. Özellikle içme suyu konusunda kapalı ambalajlarda satılan sular tercih edilmeli. Suyun içerisine katılan buzun genellikle şebeke suyundan hazırlaması nedeniyle suyu buzsuz tüketmekte yarar var. Salata gibi bol suda yıkanması gereken gıdaları dışarıda yememeye özen gösterilmeli. Ayrıca az pişmiş et ve mayonez gibi içerisinde çiğ yumurta bulunan gıdalardan uzak durmakta yarar var. Tatilde hamilelerin sıkça yaşadıkları sorunlardan biri kabızlıktır. Kabızlığı önlemek için anne adaylarına lifli gıdalar tüketmek önerilir. Tatile çıkmadan önce alınması gereken önlemler arasında tatil mekânının özelliklerini araştırmak da yer alıyor. Tercih edilen bölge veya mekânın tıbbi olanaklarını önceden araştırmak gerekir. Herhangi bir sorun karşısında veya acil bir durumda hangi sağlık kuruluşuna başvurabileceğinizi önceden belirlemekte yarar var. Bunun dışında acil durumlar için kan grubunuzu gösteren bir belge, sürekli kullanılan ilaçların listesi, alerjiniz varsa bununla ilgili bilgiler, hamilelik ile ilgili tıbbi kayıtlar ve doktorunuzun irtibat numaralarının yanınızda bulunması çok önemlidir.
Hamilelikte tatil kimler için risklidir?
- Düşük öyküsü,
- Rahim ağzı yetmezliği,
- Dış gebelik öyküsü,
- Erken doğum öyküsü,
- Vajinal kanama,
- Düşük riski,
- Çoğul gebelik,
- Hipertansiyon,
- Diyabet,
- Kalp hastalığı,
Diğer organ sistemlerine ait kronik hastalığı olan hamileler risk grubunda bulunan anne adaylarıdır. Bu hamilelerin uzak yerlere veya yurt dışına seyahat etmeleri tavsiye edilmez.
Araba ve tren ile yolculuk esnasında hamileler nelere dikkat edilmeli?
Araba ve tren gibi ulaşım araçlarında en önemli sorun uzun süre oturmanın sonucunda oluşan dolaşım problemleridir. Araba ile seyahat edecek anne adaylarının rahat edebilecekleri bir koltuk seçmelerinde yarar var. Sırt ve boyun bölgelerini küçük bir yastıkla destekleyip emniyet kemerini karını sıkmayacak şekilde takmak gerekir. Yolculuk sırasında yanınızda atıştırabileceğiniz gıdalarda bolca sıvı bulunmalı. Seyahat esnasında sık sık mola verip tuvalet ihtiyacınızı giderin. Tuvalet ihtiyacını ertelemek idrar yolları enfeksiyonuna yol açabilir. Ayrıca molalar esnasında dolaşımın dengelenmesi için yürüyüş yapmayı ihmal etmeyin. Araba yolculuğu esnasında kendinizi ve bebeğinizi korumak için mutlaka emniyet kemeri takın. Tren ile seyahat eden anne adaylarının yine aynı şekilde sıkça yürüyüp dolaşımlarını düzenlemelerinde yarar var. Trende yolculuk esnasında tuvalet ihtiyacınızı rahatça giderebilmek için tuvalete yakın yerlerde oturmayı tercih edebilirsiniz.
Uçak yolculuğu sırasında nelere dikkat edilmeli?
Hamileliğinin ilk iki trimester'ında uçak yolculuğunun anne adayları açısından zararı yoktur. Ancak yolculuktan önce mutlaka doktor kontrolünden geçip onay almak gerekir. Hamileliğin son döneminde uçak yolculuğu yapmak isteyen anne adayları, uçak şirketinin hamile yolcular için geçerli tüm uygulamaları hakkında bilgi edinmeli. Hamileliğin 28. – 36. haftaları arasında doktorunuzdan izin belgesi almanız gerekir. 36. haftadan itibaren genellikle anne adaylarının uçmasına izin verilmez. Basınç değişiklikleri su kesesinin erken patlamasına neden olduğundan hamileler için küçük uçaklar uygun değildir. Yolculuk esnasında vücudun susuz kalmaması için bol bol sıvı tüketmeye çalışın. Uçak ile seyahat sırasında her yarım saatte bir dolaşıp bacaklarınızı hareket ettirmeniz dolaşım açısından önemlidir. Uçuş süresince kemerinizin bağlı olmasında yarar var.
Tropik bölgelere yolculuk ve aşılama
Bulaşıcı hastalıklar nedeniyle hangi dönemde olursa olsun çoğunlukla hamilelerin tropikal bölgelere gitmesine izin verilmez. Özellikle sıtma gibi hastalıkların düşük ve erken doğumu tetiklemesi nedeniyle anne adaylarının bu tarz bölgelere yolculuk etmesi tavsiye edilmez. Hamilelik döneminde anne adaylarına canlı virüs aşısı önerilmediğinden ağızdan alınan ölü polyo aşısı veriliyor. Ancak aşı konusunda son kararı doktorunuz verecektir. Bu nedenle tatile çıkmadan önce aşı konusunda mutlaka doktorunuza danışın.
Hangi durumlarda acilen doktora başvurmalı?
- Vajinal kanama,
- Şiddetli karın ağrısı,
- Aşırı kusma,
- Vücutta şişlik,
- Şiddetli baş ağrısı,
- İshal,
- Ateş,
Bebeğin hareketlerinde azalma durumlarında en kısa sürede doktora başvurmak gerekir.
Memorial Bahçelievler Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü’nden Op. Dr. Emine Barın, anne adaylarına sağlıklı yaz tatili önerilerini sıraladı.
Hamilelik haftanızın tatil kararında en önemli kriter olduğunu unutmayın
Genellikle gebeliğin ilk 3 ayında düşük tehlikesini artırabileceği için uzun seyahat önerilmemektedir. Gebeliğin 32. haftasından sonra da gerekmediği sürece şehir dışına uzun yolculuk, erken doğum tehlikesi ve yolda oluşabilecek acil durumlarda gerekli tıbbi desteğin zamanında alınamayacağı ihtimaliyle tavsiye edilmemektedir. Düşük öyküsü, rahim ağzı yetmezliği, dış gebelik öyküsü, erken doğum öyküsü, vajinal kanama, düşük riski, çoğul gebelik, hipertansiyon, diyabet, kalp hastalığı, diğer organ sistemlerine ait kronik hastalığı olan gebelerin özellikle yurtdışı ve uzak yerlere seyahat etmekten kaçınmaları gerekmektedir.
Doktorunuza danışın ve gideceğiniz tatil bölgesindeki sağlık kuruluşlarını not edin
Anne adayları seyahat kararı verdiğinde öncelikle doktoruyla görüşüp seyahat öncesi kapsamlı bir muayeneden geçmelidir. Seyahat edilecek bölgedeki en yakın hastane veya sağlık kuruluşu mutlaka araştırılmalıdır. Kişi tıbbi dosyasını, ultrasonografi raporlarını, kan tahlillerini ve kan grubu kartını mutlaka yanına almalıdır.
Temizliğinden şüphe ettiğiniz bölgelere seyahat etmeyin
Tüm gebelik boyunca tropik bölgelere veya hijyen problemlerinin olabileceği ülkelere seyahat tavsiye edilmemektedir. Bu lokasyonlarda enfeksiyon riski yüksek olabilir. Bu durum hem anne hem de bebeğin sağlığı için geri dönüşü olmayan problemlere yol açabilmektedir.
Kara ve havada seyahat ederken güvenliğiniz ve konforunuzu ön planda tutun
Gebelikte araba ile seyahat sırasında dikkat edilmesi gereken en önemli nokta mutlaka emniyet kemerinin takılmasıdır. Araba ile seyahat esnasında en fazla 3 saate bir mola verilmeli, bu mola esnasında 10-15 dakika yürüyüş yapılmalıdır. Yürüyüş kan dolaşımını düzenler ve bebeğin rahat etmesini sağlar. Gebelikte otobüs ile seyahat edilecekse otobüsün en ön, en arka ve tekerlek üzerinde yolculuk edilmemelidir. Koridor kenarı seçilmeli, güneş ışınlarından korunulmalıdır. Eğer otobüs sık mola vermiyorsa 2 saatte bir yolun güvenli ve düz olduğu kısmında koltuktan kalkılıp 1-2 dakika ayakta kalınmalı ve tekrar oturulmalıdır. Kişi oturduğu yerde egzersiz yapabilir. Bu süreçte bol sıvı alınmalı ve molalarda yürüyüş yapmalıdır. Gebelikte uçak ile seyahat 28. haftaya kadar yapılabilir. 28. haftadan sonra genellikle uçak şirketleri doktor raporu ile uçuşa izin verir. 36. haftadan sonra uçak ile seyahat önerilmemektedir. Uçak yolculuğu sanılanın aksine kabin içi basıncı ayarlı olduğundan gebe için bir risk taşımaz. Asıl problem uzun süre hareketsiz kalınmasıdır. Bu nedenle bacak egzersizleri yapılması, uçak içinde güvenli olduğu zaman yürüyüş yapılması, bol sıvı alımı önerilir. 3 saatten fazla uçuşlarda ek olarak diz altı varis çorabı giyilmesi önerilir.
Şemsiye altında durun ve şapka takmayı ihmal etmeyin
Tatilde ise güneş ışınlarının dik olduğu 12.00-16.00 saatleri arasında güneşe çıkılması tavsiye edilmemektedir. Güneşlenirken 1 saat güneşlenme, 45 dakika serin yerde dinlenme ve bol sıvı alınması önerilmektedir. Güneşe direkt maruz kalınmamalı, gölgede veya şemsiye altında güneşlenilebilmektedir.
Gebelik maskesini ve cilt kuruluğunu önleyin
Gebelikte artan hormonlar nedeniyle güneşe karşı hassasiyet artar ve gebelik maskesi denilen yüzde koyu renk lekeler oluşur. Bu nedenle gebelerin yaz aylarında yüzlerine yüksek faktörlü güneşten koruyucu kremleri sürmeleri gerekmektedir. Ayrıca cildin kurumasını önlemek için bol sıvı alınmalıdır.
"Havuz mu deniz mi?" ikileminde dikkatli olun
Deniz, hamile olmayan kişilerde olduğu gibi gebeler için de daha güvenlidir. Çünkü havuzlarda bir çok kişinin yüzmesine bağlı olarak enfeksiyon etkenlerinin bulunma riski daha fazladır. Havuzlara dezenfeksiyon amacıyla bazı maddeler katılmaktadır. Bu maddelerin dozu aşırıya kaçmadan iyi bir şekilde dezenfekte edilmiş bir havuzun gebeliğe zararı olmaz fakat havuza dezenfeksiyon amacıyla katılan bazı maddelerin de özellikle aşırı dozlarda gebeliğe zarar verebileceği bazı uzmanlar tarafından bildirilmektedir. Gebeliğin ilk 3 ayında günde 20 dakika yüzmek yeterlidir. Sabah erken saatlerde yüzmek gebeliğe bağlı bulanma ve kusmaları azaltabilmektedir. Vücudu fazla sıkmayan, gebeler için tasarlanmış mayoları giymek gerekir. Özellikle fazla krampları olan gebelerin boy hizasını geçmeyecek derinlikte yüzmesi gerekmektedir.
Besin zehirlenmesi riskini en aza indirin
Anne adayı için tatilde beslenmeye dikkat etmek, kullandığı vitamin ve mineral desteklerine önerildiği şekliyle devam etmek çok önemlidir. Yemeklerde çiğ sebze ve meyveleri tüketirken iyice yıkanmış, etlerin iyi pişmiş olduğuna dikkat edilmesi gerekmektedir. Yöresel yemekleri yerken temkinli olunmalı, mümkünse iyice emin olunmayan besinler tüketilmemelidir. Beslenme programı tatil haricindeki gibi devam etmelidir. Tüm tedbire karşı ortaya çıkabilecek olan bulantı, kusma, ishalle kendini gösteren besin zehirlenmeleri, ateşli durumlar, dinlenmeyle geçmeyen kramplar, baş ağrıları dikkate alınmalı uzmanla haberleşerek en yakın sağlık merkezinde tetkik edilmelidir. Özellikle gezi sırasında içilen suya çok dikkat edilmesi, sadece kapalı kutularda satılan içeceklerin içilmesi, içeceklere kesinlikle buz eklenmemesi gerekmektedir. Dışarıda hazırlanmış salata, az pişmiş et ve mayonezli ürünlerin tüketilmesinden kaçınılmalıdır. Anne adayı kendisi ve bebeğinin sağlığı açısından düzenli beslenmelidir. Özellikle sıcak bölgelere gidildiğinde sıvı tüketimi de buna göre ayarlanmalıdır. Lifli besinlerden zengin beslenmek de bu dönemde kabızlığı önlemektedir.