Giriş
Hayvanlar rüya görür mü?
Karantina nedeniyle hepimiz evimizdeyiz ve evcil hayvanlarımızla fazla vakit geçiriyoruz. Bu süreçte evcil hayvanlarınız uyurken değişik davranışlarda bulunduğunu fark edebilirsiniz. Koşmak, ses çıkarmak bunlardan bazıları. Peki hayvanlar da insanlar gibi rüya görür mü? Hayvanlar rüyalarında neler görebilir?
Hayvanların rüya görmelerine dair net bir bilgi olmasa da, bazı deneyler hayvanların da rüya gördüklerini öne sürüyor. İnsanlar, ‘REM’ adı verilen ve hayvanlarda da bulunan uyku evresinde rüya görürler. Göz bebeklerinin hareketli olmasıyla dışarıdan fark edilebilen bu evrede, beynin elektriksel etkinliğini ölçen EEG cihazıyla elde edilen grafik, insan ve hayvanda aynı özellikleri taşıyor.
Zaten birçok hayvan sahibi, köpeklerinin uyuduktan bir süre sonra kuyruk salladığını, titrediğini, irkildiğini, hırladığını ya da çeşitli sesler çıkardığını fark ediyor.
Uzmanlar, bunların büyük bir olasılıkla rüyalardan kaynaklanan bilinç karışıklığının dışa yansıması olduğunu söylüyor.
Hayvanlar rüyalarında ne görüyor?
Rüya görüp görmediklerini hayvanlara sormak mümkün olmasa da gözlemler onların da rüya gördüklerine dair veriler sunuyor.
BBC Türkçe'de yer alan makalede, araştırmacılar bu konuyu incelemek için iki yola başvurduğu söyleniyor. Birincisi uykunun çeşitli aşamalarında hayvanların fiziksel davranışlarını incelemek, ikincisi ise uyku sırasındaki beyin aktivitelerinin insan beynine benzerlik gösterip göstermediğini anlamak.
1960’larda uykunun REM aşamasında (hızlı göz hareketlerini içeren safha) insanların ilginç hareketler yaptıkları tespit edilmişti. Uyku sırasında kasların genellikle felç olduğu sanıldığı için ilginç bir bulguydu bu.
Araştırmacılar hayvanlarda benzer bir durum yaratarak nasıl rüya gördüklerini inceleyebileceklerini düşündü.
1965’te Fransız bir bilim adamı, bir kedinin beyin sapını asıl beyine bağlayan ve varoli köprüsü adı verilen bölgeyi çıkardığında kedinin uykuda felç olma durumunun ortadan kalktığını, yürümeye ve saldırganlaşmaya başladığını gördü.
Bu durum kedilerin uyanıkken yaptıkları aktivitelerin rüyasını gördükleri sonucuna varılmasına neden oldu. Kedilerin uykuda fare avlıyor gibi davrandıkları, benzer davranışların köpeklerde de görüldüğü sonucuna varıldı.
Kedilerin, sıçanların ve kuşların beyinlerindeki bu aktivitelerin rüya olarak adlandırılıp adlandırılamayacağı tartışmalı bir konu.
İnsanlar da uyku sırasında rüya gördüklerini bilmiyor, fakat uyandığında bunun farkına varıyor. Aynı şey bu hayvanlar için de geçerli olup olmadığı henüz kesinlik kazanmadı.
Hayvanların gerçek dünya ile rüya arasında ayrım yapıp yapamadıkları da henüz net değil.
Fakat insan rüyasının psikolojik ve davranışsal özelliklerinin hayvanlarda da gözlendiğini uzmanlar kesin olar dile getirebiliyor.