Hipotiroidi kolesterol değerini yükseltiyor

ANADOLU SAĞLIK MERKEZİ ENDOKRİNOLOJİ VE METABOLİZMA HASTALIKLARI UZMANI DR. ERDEM TÜREMEN ANLATTI

Kolesterol ile hipotriodi arasında bir bağlantı var mı?
Dr. Erdem Türemen: Hipotiroidizmin kolesterol değerlerini yükselttiği ve bu nedenle damar sertliği hızını artırdığı biliniyor. Tanısı nasıl konulur? Dr. Erdem Türemen: Hipotiroidinin tanısının konulmasında en önemli yöntem TSH ölçümüdür. TSH düzeyi normalin üzerinde çıkarsa bu hastada hipotiroidi vardır. Hipotiroidi hastalarında serbest T4 düzeyleri de düşüktür. Eğer bir hastada TSH seviyesi yüksek, T4 düzeyi düşükse bu hastada hipotiroidizm vardır.

Hipotiroidi nasıl tedavi edilir?
Dr. Erdem Türemen: Hipotiroidi, ömür boyu izlenmesi ve tedavi edilmesi gereken bir hastalık. Çok nadir olarak Haşimato tiroiditli hastalarda kendiliğinden düzelme olabilir. Bu hastaların tedavisi kanda eksik olan tiroid hormonlarının normal seviyeye getirilmesi için hormon tabletleri verilerek yapılır. Tedavide hedef T4 ve TSH seviyelerini normal düzeye getirmektir.

Haşimato hastalığı nedir?
Dr. Erdem Türemen: Tiroid hücrelerine karşı bağışıklık sistemimizin ürettiği antikorlar sonucu oluşan tiroid iltihabı olarak tanımlamak mümkün. Vücudumuzu mikroplara karşı koruyan bağışıklık sistemimiz antikor dediğimiz molekülleri üreterek kana karışmasını sağlarlar. Normal şartlarda çok yararlı olan bu antikorlar, bağışıklık sistemi tarafından yanlışlıkla üretildiğinde zararlı bir durum alır. Çünkü otoantikor adını alan bu antikorlar tiroid hücrelerine bağlanarak, onları vücut dışı zararlı maddeler gibi algılayarak tahrip eder. İltihaplanma sonucu oluşan bu harabiyet haşimato hastalığının oluşmasına neden olur.

Kimlerde görülüyor?
Dr. Erdem Türemen: Tüm tiroid hastalıkları arasına en sık görülendir. Sıklığı yüzde 2 civarındadır. Kadınlarda erkeklere oranla 15-20 kat daha fazla görülür.

Nedenleri neler?
Dr. Erdem Türemen: Bağışıklık sistemindeki bir problem nedeniyle tiroid bezine karşı tiroid otoantikorları nedeniyle oluşur. Haşimato hastalığı tiroide hasar yaptığı için hipotiroidizme neden olur. Belirtileri neler? Dr. Erdem Türemen: Hastalık birçok kişide çoğu zaman hiçbir belirti vermeden devam eder. Haşimato hastalığının ilk belirtisi çoğunlukla şişmanlamadır; bu hastalığa yakalanan kişiler her zamanki kadar yediği, her zamanki kadar hareketli olduğu halde kilo almaya başladığını fark eder. Daha seyrek görülen ilk belirti ise çarpıntı ve saç dökülmesidir. Bunun yanında, cilt kuruması, kabızlık, depresyon, yorgunluk, halsizlik, sinirlilik, cinsel isteksizlik, boğazda takılma hissi, adet düzensizliği diğer belirtiler arasında sayılabilir.

Şişmanlığa neden olur mu?
Dr. Erdem Türemen: Hastalığın ilk belirtilerinden biri şişmanlıktır. Tiroid hormonunun az üretilmesi kişinin her zamanki gibi yemek yemesine karşın kilo almasına neden olur.

Tiroid bezinden hangi hormonlar salgılanır?
Dr. Erdem Türemen: Tiroid bezinden Tiroksin (T4) ve Kalsitonin adını verdiğimiz iki önemli hormon salgılanır. Tiroid bezi salgıladığı tiroksin hormonu sayesinde sağlıklı bir yaşam sürebilmemiz için vücudun metabolizmasını düzenler. Bu hormon, vücuttaki bütün hücrelere etki ederek hücrelerin kullanacağı oksijen miktarını da belirler. Ayrıca, sürekli yenilenen dokularımızda, yenilenme hızını da bu hormon belirler.

Tiroksin hormonunun doğru miktarda salgılanması özellikle büyüme çağındaki çocuklar açısından çok daha önemlidir. Çünkü, bu hormon, büyüme hormonu ile işbirliği yapar. Büyüme hormonu hücrelerin bölünme sayısını ve miktarını belirlerken, hızını da tiroksin hormonu belirler. Tiroksin hormonu büyüme çağında hücrelerin bölünme hızlarına da etki ederek sağlıklı bir şekilde gelişmenin tamamlanmasını sağlar.
Kalsitonin hormonu ise vücudun kalsiyum-fosfat miktarının düzenlenmesinde önemli bir rol oynar. Kalsiyum miktarının düzeni ise insan açısından son derece hayatidir. Bu madde, kemik oluşumu, kas ve sinir sisteminin çalışması, kanın pıhtılaşması, hücre zarından aktif taşımanın yapılması gibi son derece hayati işlerde kullanılır.

Tiroid bezinin az çalışmasında beslenmenin etkisi var mı?
Dr. Erdem Türemen: Tiroid bezinin az çalışması tamamen yapısal bir sorun. Az çalışmasında beslenmenin etkisi olduğu söylenemez. Tam tersine tiroid bezi az çalışan kişilerde metabolizma hızı daha yavaştır. Bu nedenle, hipotiroidi olarak tanımladığımız bu soruna maruz kalan kişilerde genellikle tuz ve su tutulumuna bağlı olarak kilo alındığı görülür.

Kimler tiroid yetmezliği riskiyle karşı karşıya?
Dr. Erdem Türemen: Hastalığın tam olarak nasıl başladığı tam olarak bilinmiyor. Ancak genetik yatkınlığın önemli olduğunu biliyoruz. Ailesinde tiroid yetmezliği olan kişilerde hastalık daha fazla görülüyor. Bu nedenle ailesinde hastalık olan kişilerin tiroidle ilgili gerekli incelemeleri yapmalarını öneriyoruz. Ayrıca, kadınların erkeklere oranda yaklaşık 20 kat daha fazla risk altında olduğu da biliniyor.

Yüksek yoğunluklu stres altında çalışanlar, kötü ve yetersiz koşullarda yaşayanlar (yoksulluk), deprem ve savaş gibi ağır felaketlerin yaşandığı toplumlar, ani iş ve eş kayıpları risk grubu olabilir ama unutmamak gerekir ki guatr herkeste görülebilir.

Hazırlayan: Özgür Köylü
ozgur.koylu@posta.com.tr