Giriş
HÜS hastalığı çocuklarda böbrekleri bitiriyor! Hemolitik Üremik Sendrom (HÜS) nedir?
Hemolitik Üremik Sendrom (HÜS) akut böbrek yetmezliğinin çocuklarda en sık görülen nedenlerinden biri. HÜS hastalığı, iyi pişmemiş etlerden, meyve ve sebzelerden, hayvan dışkısıyla temas gibi yollarla bulaşabiliyor. HÜS hastalığında ebeveynlerin çocuklarının sağlık durumunu dikkatli bir şekilde takip etmeleri ve en kısa sürede bir uzmana başvurmaları büyük önem taşıyor. Peki HÜS hastalığı nedir, HÜS hastalığı nasıl bulaşır? HÜS hastalığının tedavi yöntemlerini Yeni Yüzyıl Üniversitesi Gaziosmanpaşa Hastanesi İç Hastalıkları ve Nefroloji Uzmanı Doçent Dr. Murathan Uyar anlattı. / Mine Bozkurt- mine.bozkurt@posta.com.tr
Halk arasında kısaca HÜS hastalığı olarak bilinen Hemolitik Üremik Sendrom özellikle 1-5 yaş arası çocuklarda görülen ancak her yaş grubunda gerçekleşmesi olası bir hastalık türü. Özellikle yeni anne ve babaların çocuklarının bebeklik döneminde ve ilerleyen geçiş evresinde dikkatli olması, çocuğun sağlık durumunu takip etmesi ve belirtilerini fark ettiği an zaman kaybetmeden bir uzmana başvurup tedaviye başlaması gerekiyor.
HÜS hastalığı neden olur?
HÜS hastalığı, damar içi pıhtılaşma, pıhtıların arasından geçerken kırmızı kan hücrelerinin parçalanması sonucu ortaya çıkan anemi ve ani gelişen böbrek yetmezliği ile kendini gösterir.
Beslenme biçimi, kullanılan ilaçlar, tuvalet sonrası öz bakım, enfeksiyonel durumlar hastalığın ilk habercileri olabileceği gibi başka faktörler de olabilir.
İshal ve idrar durumu HÜS belirtisi olabilir
Yeni Yüzyıl Üniversitesi Gaziosmanpaşa Hastanesi İç Hastalıkları ve Nefroloji Uzmanı Doçent Dr. Murathan Uyar özellikle anne ve babaların çocuklarının sağlık kontrollerini takip etmelerinin yanı sıra rutin dışı gelişen gözlemlerini de önemle izlemeleri gerektiğine dikkatleri çekti.
HÜS hastalığının iki çeşidi var:
1-Tipik HÜS
İshal sonrası ortaya çıkan ve en sık görülen tip.
2-Atipik HÜS
İshal dışındaki diğer nedenlerle ortaya çıkan tip. Bunlara her çeşit enfeksiyon, ilaçlar, gebelik, kanser, romatizmal hastalıklar örnek verilebilir.
Bağırsak enfeksiyonu sonrası HÜS gelişebilir
Tipik HÜS daha sık görülür. En sık scherichia coli O157:H7 (koli basili) ve Shigella dizanteri tip 1 tarafından oluşturulan bağırsak enfeksiyonu sonucu ortaya çıkar. Neyse ki bu enfeksiyonu geçirenlerin sadece yüzde 15’i HÜS geliştirir.
Az pişmiş et, pastörize edilmemiş süt ve süt ürünleri, tuvalet sonrası ellerin iyi temizlenmemesi, hayvan dışkısı yada kanalizasyon karışmış sularla yapılan temizlik ve yemek bu mikropların yayılmasına ve bağırsak enfeksiyonu yapmasına neden olur.
Bu mikroplar vücuda girip barsak enfeksiyonu yaptıklarında bir çeşit özel toksin salgılayarak kılcal damarlarda, özellikle de böbreklerin kılcal damarlarında pıhtılaşmaya yol açarlar.
Artan pıhtılaşma pıhtılaşmada kullanılan trombosit denilen parçacıkların tükenmesine yol açarak kanamaya eğilimi artırır.
Hastalık 14 gün sonra ortaya çıkıyor
Kan hücreleri bu pıhtıların arasından geçerken parçalanarak miktar olarak azalır. Böbrekler de tıkanan kılcal damarlar nedeniyle çalışamaz hale gelir.
Hastalarda ishalin kanlı hale dönüşmesi, ciddi karın ağrısı, kusma, bilinç bulanıklığı, ciltte küçük kanamalar, nöbet geçirme, sarılık ve solukluk ilk bulgulardır.
Hastalığın tam ortaya çıkması ishal sonrası 14 günü bulabilir.
HÜS tanısı nasıl konulur? HÜS tedavisi nasıl yapılır?
Tanı bulguların varlığı, fizik muayene ve laboratuvar testleri ile konur. Hastalar hastaneye yatırılarak tedavi edilmelidir. Özel bir tedavisi yoktur.
Yoğun destek tedavisi bir çok hastada yeterli olmaktadır. Ancak ağır olgularda kan nakli, antibiyotik tedavisi ve hatta diyaliz tedavisi gerekli olabilir.
Hastalık sonrası hastaların yüzde 3-10’unda kalıcı böbrek yetmezliği gelişebilir.
Bu belirtilere dikkat!
Özellikle küçük çocuklarda görüldüğü için anne babaların HÜS konusunda çok dikkatli olmaları gerekiyor.
Uzamış kanlı ishal, bilinç bulanıklığı, ciltte minik kanamalar, ani idrar kesilmesi ve solukluk gibi belirtiler varsa derhal bir doktora başvurulması gerekiyor.
Doç. Dr. Murathan Uyar HÜS'e karşı dikkat edilmesi gerekenleri ve alınması gereken önlemleri şöyle sıraladı:
- Sebze ve meyveleri temiz su ile yıkamak
- Et yemeklerini iyi pişirmek
- Sık sık el yıkamak
- Pastörize gıdalar kullanmak
- Temiz olduğundan emin olduğumuz suları kullanmak
- Genel temizlik kurallarına uymak
Yeni Yüzyıl Üniversitesi Gaziosmanpaşa Hastanesi İç Hastalıkları ve Nefroloji Uzmanı Doçent Dr. Murathan Uyar