Kadınlar kooperatiflerle güçleniyor

Türkiye’de kadının işgücüne katılım oranı yüzde 35 seviyesinde. Kadın girişimci sayısı ise 150 bin civarında. Hem kadın istihdamını artırmak hem de girişimci kadın sayısını hızla çoğaltabilmek konusunda kadın kooperatifleri önemli bir fırsat. Türkiye’de kadın kooperatifleri ilk olarak 1999 yılında kurulmaya başlandı ve her şehre hızla yayılarak bugün sayıları 459’a ulaştı. Kadınların çalışması hem ekonomik hem de sosyal kalkınma için önemli bir etkiye sahip.

AİLE BÜTÇESİNE KATKI

Özellikle kırsal kesimlerde kooperatif yoluyla ürettiklerinden para kazanarak aile bütçesine katkıda bulunan kadınların bu yolla aynı zamanda özgüvenleri artıyor, aile ve toplum içindeki algıları güçleniyor. Peki, sistem nasıl işliyor? Kadın kooperatifleri, 6102 sayılı kanun uyarınca bir ticaret şirketi. Kooperatif kurabilmek için en az 7 kadının ortak olması gerekiyor.

BAŞVURU ADIMLARI

Kuruluş izni için de ticaret il müdürlüğüne bir dilekçeyle babaşvuru yapılıyor. Ticaret il müdürüğünce istenen gerekli evraklar tamamlanıyor. İl müdürlüğü bu evrakları Ticaret Bakanlığı’na sunuyor. Bakanlık, kuruluşuna onay verdiği kooperatifin 1-2 ay içinde genel kurul yapmasını istiyor. Genel kurulla başkan, yardımcıları ve yönetim kurulu belirleniyor.

TARHANADAN ERİŞTEYE

Kadınlar, kooperatif kurucusu olabileceği gibi kurulan kooperatife üye olarak da girişimcilik sistemine girebilirler. Kooperatife katılan tek seferlik 100 lira üyelik ücreti ödüyor. Tarhanadan erişteye, salçadan reçele kadar pek çok çeşidin olduğu gıdanın yanı sıra dikiş, nakış ve örgü yoluyla yapılan çanta, cüzdan gibi hediyelik eşya, tekstil ürünleri imalatı ile satışı konularında faaliyet gösteren kooperatiflerin sayısı daha fazla. Ayrıca catering (hazır yemek) hizmeti veren kadın kooperatifleri de yaygın.

DÜZENLİ DENETİM

Kooperatiflerin denetimlerini ise Ticaret Bakanlığı düzenli olarak yapıyor. Çeşitli kurslara giderek el becerisini geliştiren kadınlar, kooperatiflere üye olarak üretim ve satış yapabildikleri gibi daha önce hiç kursa gitmeyen kadınlar da kooperatif bünyesinde açılan atölyelerde ilgi duydukları konuya göre gerekli eğitimi alabiliyor ve üretim yapabiliyor. Kadınların kazançları ürettikleri ürünlere ve satış yoğunluğuna göre aylık 200 lira ile 4 bin lira arasında değişebiliyor.

ONLAR BAŞARDILAR

İşte, aile bütçenize destek olacak kadın kooperatifleriyle ilgili size ilham verecek birkaç başarılı örnek...

Afşar Balam Kadın Girişimi Üretim ve İşletme Kooperatifi Başkanı Dr. F. Figen AR:

15 Şubat 2019’da Ankara’nın Bala ilçesinin Avşar köyünde 7 kişi kooperatifimizi kurduk. Şimdi 20 üyemiz var. Erişte, sirke, süt reçeli, tarhana, bulgur, meyve ve sebze kurusu olarak 20 çeşit üretiyoruz. Afşar Bala’m markasıyla satıyoruz. Pandemide doğal ürünlere talep artınca satışlarımız patladı. Özellikle merak edilen süt reçeli talebine yetişemiyoruz. Köy yerinde bir kadın, bu satışlar sayesinde evine ayda en az 1.500 lira götürebiliyor. Belediyenin ‘Başkent Market’leri ve Torku marketleri, Komsu Bostan, Kadinlarinelindenvegood4trust.org ürünlerimizi alıyor.

Sada Kadın Kooperatifi Başkanı Nadirye Özmez:

25 Mart 2019’da Gaziantep’te kurulduk. 49 kadın bir araya geldik. Mutfak atölyemizde salça, reçel, patlıcan ve biber gibi kurutmalık ürünler yapıyoruz. Catering hizmeti veriyoruz. Tekstil atölyesinde: ev tekstili, lavanta

keseleri ve maske, ayakkabı saya (deri) atölyemizde de saya cüzdan ve çanta üretiyoruz. Yapılan işe göre ücret değişiyor. Örneğin 3 ay tek kullanımlık maske çalıştık. Her kadın ayda 2 bin lira kazandı.

Kahraman Kadınlar Kooperatifi Üretim Pazarlama Satış Başkanı Kibar Daşçi Özdemir:

'Kahraman Kadınlar’ markasıyla satıyoruz. Kazanç ürüne göre ayda 200 lira ile 4 bin lira arasında. Kasım 2018’de Kahramanmaraş’ta kurulduk. 1 çalışanımız ve 16 üyemiz var. Biber ve patlıcan kurusu, konserve, peynir, tereyağı, sumak ve nar ekşisi, tarhana, maraş işi olmak üzere 55 çeşidimiz var.

Hünerli Eller Kadın Girişimi Üretim ve İşletme Kooperatifi Başkanı Kadriye Ayan:

Temmuz 2019’da Burdur’da en az 7 üye ile sadece 100 lira sermaye koyarak, toplam 700 lira ile kurduk. 25 üyemiz var. Kadınlarımız şu anda evlerinde üretim yapıyor, belediyemizin bize verdiği satış mağazamızda da ürünlerimizi satıyoruz. Tarhana, erişte, bulgur, salça, turşu, elişi saat kordonu, gözlük kapları, kumaş ve keçeden 3 boyutlu tablolar yapıyoruz.

SATIŞ YÖNTEMLERİ

• Kadınlar, koperatifteki atölyelerde ve evinde üretip, ürünlerini kooperatif bünyesindeki satış noktasında pazarlayabiliyor.
• Vatandaşların yanı sıra kamu kurumları ve özel sektörden bazı şirketler de müşteriler arasında olabiliyor.
• Fuarlarda veya alışveriş merkezlerinde (AVM) stand açarak da müşteriye ulaşılıyor.
• Kooperatifin internet sitesi, Instagram ve Facebook hesabından müşteriyle buluşulabiliyor.
• E-ticaret yoluyla kooperatif ürünlerinin satışında artış var. Pek çok kadın kooperatifi son dönemlerde Hepsiburada, GittiGidyor, Trendyol, N11 ve KomsuBostan gibi e-ticaret şirketleri ile ürünlerinin pazarlanması konusunda ücretsiz veya çok düşük bir komisyon bedeli ödeyerek işbirliğine gidiyor.

HANGİ DESTEKLER VAR?

• Ticaret Bakanlığı, Kooperatiflerin Desteklenmesi Programı (KOOP-DES) kapsamında kadın kooperatiflerine 150 bin liraya kadar hibe desteği veriyor. Bu destekle kadınlar, üretimleri için gerekli makine ve ekipmanları alabiliyor.
• Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, kooperatif kurma, ortağı olabilme konusunda eğitim ve danışmanlık veriyor.

Gülten Uğurlu