Giriş
Kalp krizi işaretlerini tanıyın (Kalp krizi geçirdiğimizi nasıl anlarız?)
Uzun ve enerjik bir yaşama sahip olmanın yolu kalp sağlığını korumaktan geçiyor. Gerekli önlemler alınmadığı takdirde ise kalp krizi gelişme riski artıyor. Peki kalp krizi ile ilgili neleri doğru biliyoruz? Kalp krizi anında ne yapmalıyız? Kalp krizinin belirtileri nelerdir? Kalp krizinin geldiği nasıl anlaşılır? Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof.Dr.Bilgehan Karadağ anlattı
Kalp krizi geçiren hastalarda en tipik bulgu göğüste iman tahtası dediğimiz bölge üzerinde ağrı ya da baskıdır.
Göğüsteki ağrı bazı durumlarda boyna ve çeneye, karın bölgesine ve daha çok sol olmakla birlikte her iki kola birden yayılabilir. Kalp krizi ile ilişkili sol kol ağrısında, genellikle küçük parmak ve yüzük parmağında ağrı hissedilir.
Nadiren göğüs ağrısının eşlik etmediği tek başına sol kol ağrısı, kalp krizine işaret edebilir. Ancak tek başına sağ kol ağrısı hemen hiçbir zaman kalp ile ilişkili değil. Bazen ağrı olmaz, nefes daralır.
Bazı hastalarda kalp kriziyle ilişkili ağrı tipik olmayabilir. Özellikle şeker hastalarında, çok yaşlı (özellikle bunama gibi zihinsel sorunlar eşlik ediyorsa), çok genç hastalarda ve kadınlarda kalp krizinde tipik göğüs ağrısı bulunmayabilir. Bunun yerine soluk darlığı, hazımsızlık, göz kararması, terleme gibi daha belirsiz yakınmalar görülebilir. Bu tipik olmayan yakınmalar içinde en sık karşılaşılan nefes darlığıdır. İğne ya da bıçak batıyor olarak ifade edilen ağrı ise kalple ilişkili değil.
AĞRININ SÜRESİ ÖNEMLİ
Kalp krizini düşündüren ağrı genellikle bir avuç içinden daha büyük bir alanda hissedilir. Bir ya da iki parmak ile gösterilebilen, nefes alıp vermekle ya da gövdenin hareketi ile değişen ağrılar da kalp krizi tanısından bizi uzaklaştırır.
KALP KRİZİ GEÇİRDİĞİNİZİ HİSSEDİYORSANIZ ADIM ADIM YAPMANIZ GEREKENLER
Telefonla mutlaka 112 acili arayın veya yakınlarınıza haber verin. En doğrusu ambulans ile hastaneye ulaşmaktır. Ölümcül bir ritim bozukluğu gelişirse ambulansta buna müdahale edilir. Asla kendi kullandığınız araçla hastaneye ulaşmaya çalışmayın. Krize araç içinde yakalandıysanız hemen aracı kenara çekip yardım isteyin.
Oturarak ya da yatarak yardımın gelmesini bekleyin. Ayakta beklemek, ani ritim ve tansiyon değişiklikleri nedeniyle düşmelere ve yaralanmalara yol açabilir.
Üzerinizde gömlek ve kravat varsa gömleğin yakasını ve kravatı gevşetin.
Birkaç yudum suyla Aspirin için. Kesinlikle başka bir şey yiyip içmeyin.
Öksürmek bazen işe yarayabilir. Kriz sırasında kalp hızı ve tansiyon çok düşebilir. Göz kararması ve bayılacakmış gibi olma hissi varsa yardım gelene kadar sürekli öksürmek tansiyonu yükselterek bayılmayı engelleyebilir.
Soğuk ya da sıcak suyun altına kesinlikle girmeyin.
Yanınızda ilk yardım konusunda deneyimli biri varsa size yardımcı olacaktır. Eğitim almamış birinin müdahalesine izin vermeyin ve ambulans çağırmasını söyleyin.
ZAMANA KARŞI YARIŞ
Kalp krizi, kalbi besleyen damarların birinin aniden kan pıhtısıyla tıkanması sonucu oluşur. Tıkanan damarın beslediği kalp dokusuna yeterince kan ulaşamayınca bu dokuda hasar oluşur ve canlılığını kaybeder. Kalp dokusunun kendini yenileme yeteneği yoktur. Kalıcı hasar, göğüs ağrının başlangıcından yaklaşık 20 dakika sonra başlar ve geçen her dakika artar. Bu nedenle kalp krizlerinde zamana karşı yarış yapılır. Tıkalı damarı ne kadar hızlı açar ve kalp dokusuna kan akımını sağlarsak kalp o kadar az hasar görür.
KALBİN 9 DÜŞMANI
Kalp-damar hastalıkları yaşam tarzımızla kuvvetli bir ilişki gösterir. Araştırmalar, 9 risk faktörünün kalp krizlerinin yüzde 90’ından fazlasından sorumlu olduğunu gösteriyor. İşte kalbimizin düşmanları:
● Sigara
● Hipertansiyon
● Yüksek kolesterol
● Şeker hastalığı
● Hareketsiz yaşam
● Anne baba ya da kardeşlerden birinde, erkek ise 55 yaşından, kadın ise 65 yaşından önce kalp hastalığı öyküsü olması (aile öyküsü)
● Şişmanlık
● İleri yaş
● Sağlıksız beslenme
SAĞLIKLI KALMANIN EN ÖNEMLİ ŞİFRELERİ
Basit önlemlerle kalp ve damar hastalıklarını önleyebilirsiniz:
● Günde 4-5 porsiyon taze sebze-meyve tüketin. (1 porsiyon yaklaşık 1 avuç içine sığacak büyüklüktedir.)
● Her gün 30 dakika orta şiddette egzersiz yapın. (Tempolu yürümek, bisiklete binmek, yüzmek gibi...)
● Büyük tansiyonunuzu 14’ün altında tutun.
● Total kolesterolünüz 200’ü geçmesin.
● Kötü kolesterolünüz (LDL) 115’in altında olsun.
● Fazla kilolarınızı verin.
● Diyabetinizi kontrol altında tutun.
● Sigarayı bırakın.