Yaşam Kara bahtlı sultanların, talihsiz damatların yalısı

Kara bahtlı sultanların, talihsiz damatların yalısı

Paylaş
Kara bahtlı sultanların, talihsiz damatların yalısı

Mustafa Reşit Paşa Yalısı veya Baltalimanı Sahilsarayı olarak bilinen yapı geçmişte Osmanlı hanedanından iki sultan ve dört damadın sonuna tanıklık etti. Damatlardan biri boğuldu, biri zindanda öldü, diğeri tifodan hayatını kaybetti. Yalının son misafiri olan Damat Ferit Paşa ise tarihimize kara bir leke olarak geçti...

MEHMET ÇELİK

Haberin Devamı

mehmet.celik@posta.com.tr

İLK EŞİ BOĞULDU İKİNCİSİ DELİRDİ

Mustafa Reşit Paşa’nın oğlu 25 yaşındaki Ali Galip Paşa, Sultan Abdülmecit’in 14 yaşındaki kızı Fatma Sultan ile evlilik hazırlığı yapıyordu. Yalı, o zamanlar çok dedikodusu yapılan bir şekilde önce devlete 250 bin altına satıldı, sonra da yeni çifte hediye edildi. Fatma Sultan, Galip Paşa ile bu yalıda muhteşem bir düğünle evlendi.

ACILAR ZİNCİRİ

Ali Galip Paşa, 1858 Eylül’ünde bir gece yalısına kayıkla döndüğü sırada denize düşüp boğuldu. Paşa ile uşağının cesetleri günler sonra kilometrelerce uzakta bulundu. Daha 19 yaşında dul kalan Fatma Sultan altı ay sonra Mabeyinci Nuri Paşa ile evlendi. Ama felaketler daha yeni başlıyordu: İkinci Abdülhamit’in amcası Sultan Abdülaziz’in tahttan indirilip öldürülmesi olayına karıştığı iddia edilen Damat Nuri Paşa 1881’de tutuklandı ve idamına karar verildi. Padişah II. Abdülhamit cezayı müebbet hapse çevirdi.

Haberin Devamı

Damat Nuri Paşa diğer mahkumlarla birlikte Arabistan’a sürgün edildi ve Taif Kalesi’ne kapatıldı. Fatma Sultan ise ağabeyi olan II. Abdülhamit’in emrine karşı çıkamadı ve Nuri Paşa’yı boşadı. Nuri Paşa daha Taif Kalesi yolundayken aklını kaybetmişti. II. Abdülhamit’e kin tutan Fatma Sultan kardeşi V. Murat’ın tahta geçmesi için çalıştı. Fakat casuslar yazışmaları ele geçirdi. Fatma Sultan yalıda göz hapsinde tutuldu. Fatma Sultan’ın çocuklardan yana talihi de kapalıydı, 3 çocuğu da erken yaşta hayatını kaybetti. Fatma Sultan ise 1884’te, 44 yaşındayken yalısında vefat etti. Nuri Paşa 9 yıl boyunca Taif zindanında kaldı ve 1890’da kim olduğunu bile bilmez bir halde öldü.

SARAYDAN SÜRGÜNE

Yalı bir süre sonra bir başka hanedan üyesine, Abdülmecit’in diğer kızı Mediha Sultan’a verildi. Güzelliğiyle ünlü Mediha Sultan, Samipaşazade Necip Bey’e aşıktı. Fakat II. Abdülhamit, Necip Bey’i Paris’e gönderip İstanbul’dan uzaklaştırmıştı. Mediha Sultan araya ailenin hatırlı kişilerini sokarak evlilik isteğini padişaha duyurdu. İsteği kabul edilen Mediha Sultan, 1879’da Paris Sefareti katibi Necip Bey ile evlendirildi. Ama yalı Damat Necip Paşa’ya iyi gelmedi, tifoya yakalandı ve 1885’te hayatını kaybetti.

Haberin Devamı

İKİNCİ EVLİLİK İKİNCİ TALİHSİZLİK

Dul kalan Mediha Sultan 1886’da Londra Sefareti katibi olan Ferit Bey adında genç bir diplomatla evlendirildi. Gösteriş düşkünü Damat Ferit Paşa, yalıda müzikli davetler, yemekler, İstanbul’daki üst düzey diplomatların katıldığı toplantılar düzenliyordu. Damat Ferit Paşa günlerce konuşulan bu davetlere smokin le katılıyor, Mediha Sultan’ı dekolte giysilerle bu davetlere katılmaya zorluyordu. O dönem Damat Ferit Paşa için “alafrangalıkta Frenkleri bile geçmiş” deniliyordu. Yalıdaki hayat lüks ve ihtişam içinde olsa da ülke karanlıktaydı.

Siyasi hayatında akıl almaz kararlar alan ve İngilizlerle birlikte hareket eden Damat Ferit Paşa’nın hayatı da kararmaya başladı. Kurtuluş Savaşı’nın son döneminde hayatından endişe eden Damat Ferit Paşa, 21 Eylül 1922’de Mediha Sultan’ı ve ailesini alıp Avrupa’ya kaçtı. Sürgünde sadece bir yıl yaşadı ve Türk ordusunun İstanbul’a girdiği gün yani 6 Ekim 1923’te öldü. Mediha Sultan bir süre elindeki mücevherleri satarak yaşadı. 1928’de Fransa-İtalya arasında bir sınır kasabası olan Menton’da öldü. Devlet terk edilen Baltalimanı’ndaki yalıya el koydu. 1925’te yalının içindeki eşyalar ve kütüphanedeki değerli kitap koleksiyonu açık artırma yoluyla satıldı. Yıllar sonra harem dairesi Kemik Hastalıkları Hastanesi, selamlık dairesi ise İstanbul Üniversitesi’nin sosyal tesisi oldu.

Haberin Devamı

Reşit Paşa 6 kez sadrazam oldu

Bugün Baltalimanı Kemik Hastanesi olarak bilinen yalının ilk sahibi Mustafa Reşit Paşa’ydı. Altı kere sadrazam olan Mustafa Reşit Paşa ayrıca Hariciye Nazırlığı (Dışişleri Bakanlığı) görevinde de bulunmuştur. Mustafa Reşit Paşa yalısında Osmanlı Devleti’nin sonunu getiren 5 antlaşma imzaladı, yabancı devletlere büyük tavizler ve ekonomik ayrıcalıklar verdi.

(23.12.2012 tarihli Posta Karnaval'dan alınmıştır.)