Giriş
Karaciğer kanseriyle ilgili tüm bilinmeyenler
Karaciğer vücudumuzda hayati öneme sahip bir organdır. Yokluğunda yaşayamayız. Karaciğer sağlığı da bu nedenden dolayı oldukça önemlidir. Karaciğer kanseri toplumumuzda giderek yaygınlaşmaktadır. Karaciğer kanseri birçok etkene bağlı olarak gelişebilir. Genel Cerrahi Uzmanı Doç. Dr. Fahri Yetişir karaciğer kanseri hakkında önemli bilgiler verdi.
Karaciğer, karın boşluğunun sağ üst kısmında, diyaframın altında ve midenin üstünde yer alan ve boyutu yaşla ve cinsiyetle değişmekle birlikte futbol topu büyüklüğünde bir organdır. Karaciğer vücudumuzda hayati öneme sahip bir organdır.
Yokluğunda yaşayamayız. Böbrekte olduğu gibi karaciğer için geliştirilmiş olan bir dializ benzeri sistemde maalesef hala icat edilebilmiş değil. Karaciğer vücudumuzda sindirim, detoksifikasyon, vücut için gerekli yapıların üretimi veya dönüştürülmesi, savunma sistemi ve kanamanın durdurulması gibi bir sürü fonksiyonu vardır.
Karaciğer kanseri: Karaciğer kanseri ikiye ayrılabilir birisi primer karaciğer hücresinden kaynaklanan primer karaciğer kanserleri diğeri de meme ve kalın bağırsak gibi başka organlardaki kanserlerin karaciğere sıçraması sonucunda olan metastatik karaciğer kanserleri.
Primer karaciğer kanserlerinin de birkaç kanser türü vardır.
Karaciğer kanserinin en yaygın görülen türü ana karaciğer hücresinde (hepatosit) başlayan hepatosellüler karsinomadır. İntrahepatik kolanjiyokarsinoma ve hepatoblastoma gibi diğer karaciğer kanseri türleri daha az yaygındır.
Karaciğer kanserinin belirtileri nelerdir?
Karaciğer kanserlerinde erken aşamada çoğunlukla belirti vermezler. Belirtiler genellikle ileri aşamalarda ortaya çıkar. Belirtileri çoğunlukla şu şekildedir;
– İstem dışı kilo kaybı, zayıflık ve yorgunluk
– İştahta azalma, bulantı ve kusma
– Karın ağrısı ve şişme
– Cildin ve göz akının sararması (sarılık).
– Beyaz, açık renkli büyük tuvalet ve koyu renkli idrar
– Bu belirtilerden herhangi birisi varsa derhal doktorunuza başvurmalısınız.
Karaciğer Kanseri Nasıl Oluşur:
Karaciğer kanseri, çoğu kanserde olduğu gibi karaciğer hücrelerinin DNA’sında (vücudunuzdaki her kimyasal işlem için talimatlar veren materyal) değişiklikler (mutasyonlar) oluştuğunda meydana gelir. Bir sonuç, hücrelerin kontrol dışı büyümeye başlayıp nihayetinde kanserli hücrelerin tümör oluşturması ve yavaş yavaş çevre dokuları istila etmesi şeklinde oluşur.
Karaciğer kanseri nedenleri nelerdir?
Çoğu kanserde olduğu gibi karaciğer kanserinde de direk bir etkenle ilişkilendirmek doğru değildir. Ancak karaciğer kanser oluşumunu artıran etkenler bilinmektedir.
Primer karaciğer kanseri oluşma riskini artıran faktörler:
– Hepatit B virüsü (HBV) veya hepatit C virüsü (HCV) ile kronik enfeksiyon, karaciğer kanseri riskinizi arttırır.
– Siroz karaciğer kanserine yakalanma olasılığınızı arttırır.
– Belirli kalıtsal karaciğer hastalıkları karaciğer kanseri riskini artırır. Hemokromatozisi ve Wilson hastalığını gibi.
– Şekeri hastalığı olan insanlar şeker hastalığı olmayanlardan daha yüksek karaciğer kanseri riskine sahiptir.
– Alkol olmadan karaciğerde yağ birikmesi karaciğer kanseri riskini artırır.
– Aflatoksinlere maruziyet. Aflatoksinler kötü koşullarda depolanan mahsullerde yetişen küfler tarafından üretilen zehirlerdir. Mısır ve yer fıstığı gibi mahsuller aflatoksinlerle kirlenmiş olabilir.
Uzun yıllar boyunca her gün ölçülü miktardan daha fazla alkol tüketimi, geri dönüşümsüz karaciğer hasarına yol açabilir ve karaciğer kanseri riskinizi artırabilir.
– Alkol almamak veya çok küçük dozlarda almalıyız.
– Sağlıklı kiloda kalmak: Aşırı kilo almamaya özen göstermek. Kilo verme işlemi esnasında da çok yavaş ve sağlıklı bir şekilde kilo vermeliyiz.
– Kimyasallara dikkat edin. Evde veya işyerinde kullandığınız kimyasallarla alakalı talimatları izleliyiz.
– Hepatit B aşısı yaptırmalıyız
– Hepatit C’yi önleyecek tedbirler almalıyız : Hepatit C aşısı bulunmamaktadır, ancak enfeksiyon riskinizi azaltabiliriz.
Cins-el partnerinizin sağlık durumunu bilmeliyiz. Partnerinizde HBV, HCV veya başka cins-el yolla bulaşan enfeksiyon bulunmadığından emin değilsek, korunmasız cins-el ilişkiye girmemeliyiz. Partnerinizin sağlık durumunu bilmiyorsanız, cins-el birleşme esnasında her zaman prezer-vatif kullanmalıyız.
– Mümkünse Intravenöz (IV) ilaçları kullanmamalıyız, kullanırkende temiz olduğundan emin olmalıyız.
– Steril ve temiz olmayan yerlerde Piercing veya dövme yaptırmamalıyız.
– Aşağıdaki hastalıklardan biri veya bir kaçı var ise 6 ayda bir karaciğer USG si gerekirse diğer görüntülemeler karaciğer kanseri için tarama yapılır.
– Hepatit B, Hepatit C enfeksiyonu ve karaciğer sirozu, Otoimmün hastalık, aşırı alkol kullanımı, alkolik olmayan yağlı karaciğer hastalığı ve kalıtsal hemokromatoz gibi diğer nedenlerden kaynaklanan karaciğer sirozu, Primer biliyer siroz
Primer karaciğer kanserinin tedavisinde genel cerrahi, radyoloji, gastroenteroloji, okoloji ve radyasyon onkolojisinden oluşan geniş bir ekibin değerlendirmesi sonrası planlanır. Kanserin yayılım derecesi ve tipi, hastanın yaşı ve genel durumu tedavi planlamasında önemlidir.
Karaciğer kanserini tedavi ederken; ameliyatla kitlenin alınması, ilaç ve ışın tedavisi ile kitlenin küçültülmesi, kitlenin dondurulması veya eritilmesi, kitlenin içine alkol enjeksiyonu, direkt kanser hücresini hedef alan ilaçlar. Karaciğerin komple alınarak karaciğer naklinin yapılması gibi bir sürü tedavi seçeneğinden hasta için en uygun olanlar seçilir.
Bu tedavilerden bir fayda görülmeyeceği düşünülüyorsa, o zamanda ağrıyı kesmek gibi destekleyici tedaviler ön plana çıkar. Palyatif bakım, ameliyat, kemoterapi veya radyasyon tedavisi gibi diğer agresif tedaviler devam ederken kullanılabilmektedir.