Giriş
Kredi çekerken nelere dikkat edilmeli?
Özlem Denizmen kredi çekerken dikkat edilmesi gereken hususları kaleme aldı.
Kamu bankalarının normalleşme sürecine geçiş amacıyla sağladığı konut, taşıt, tatil ve sosyal hayatı destek kredisi başvuruları başlıyor… Gelin kredi çekmeden önce nelere dikkat etmeniz gerektiğine bir bakalım.
Ev, araba almak planınızda zaten varsa kredi çekmeniz normal bir durum… Ancak bu dönemde kredi alırken önemli olan şeyleri düşünün ve kendinize samimi cevap verin.
İhtiyacın var mı?
Gerçekten bu krediye ihtiyacınız var mı? Örneğin buzdolabınız çok eskidi ve sürekli tamiri için para ödemek yerine yenisini mi alacaksınız?
Kararlı mısın?
Hedefinize kilitlendiniz mi, azmederek, pes etmeyerek, bunu yapacağınıza inancınız tam mı?
Gelirin güvencede mi?
Dünya farklı bir dönemden geçiyor. İş güvenceniz var mı, evde tek gelir mi var? Bunları düşünerek kendinize mutlaka B planı hazırlayın.
Değeri artacak mı?
‘Krediyi ne için kullanıyorum?’ diye düşünün. Doğru yerde, doğru zamanda, doğru fiyata alınan bir ev gibi değeri artacak mı?
Borç sana göre mi?
Belirli süre için ‘borçlu olmak’ size göre mi? Kimisi arkadaşından 200 lira alınca uyuyamaz, kimisinin ise 500 bin TL borcu olsa aklına bile gelmez.
Alternaif var mı?
Kullanacağınız kredi miktarı yerine ek gelir yaratabilir misiniz? Evde gelir oluşturabilecek yetişkinler var mı?
Karşılığı ne?
Hesaplayın. Kullanacağınız kredinin geri ödemesi, sizin kaç günlük/aylık çalışmanıza denk geliyor?
12 ay ödemesiz
5 kamu bankasının katıldığı kampanya kapsamındaki konut kredisinde ilk 12 ay ödeme yok. Peşinat oranı yüzde 10’dan başlayacak. Azami 15 yıl vadeyle, sıfır konutlarda yüzde 0.64, ikinci el konutlarda yüzde 0.74 faizle kredi verilecek.
Borç/Gelir oranı
Aylık ödeyeceğiniz borç miktarı, gelirinizin dörtte birini geçmesin. 4 bin lira aylık geliriniz varsa ödeyeceğiniz aylık borç bin lirayı geçmemeli. Konut kredisi kullanırken bu rakam yüzde 40’a kadar çıkabilir. Örnek: Toplam aile geliri 10 bin TL ise tüm borçlarınızın toplamı 4 bin TL’yi geçmesin.
Güvence var mı?
Kredi alırken en temel ve önemli konu gelir güvencenizin devamlılığıdır.
Ev alırken
‘Bu eve aşık oldum... Nasılsa ödenir...’ deyip bir heyecanla finansal açıdan sizin için doğru olmayan evden aman uzak durun. 3+1 değil de 2+1’den, 1+1’den başlayın gerekirse… Evi ‘yuva’ yapan enerjisidir. Odalarının büyüklüğü değil. Hayatınızın en önemli finansal kararlarından birini verirken ödemelerin sizi yıpratmayacağından emin olun.
Yatırım için...
Soru: Benim vadeli hesapta duran 160 bin lira param var. Memleketimden 150 bin liraya yatırımlık ev mi alsam diye düşünüyorum. Eğer ev alırsam 100 bin lira peşin vereceğim, gerisini kredi çekmeyi düşünüyorum. Olur mu sizce? ● Tufan
Cevap: Ev alırken bakılması gereken birçok kriter var. Uzaktan ev alma konusuna inanmıyorum. Görmeniz, anlamanız, iyice inceleyip içinize sindirmeniz lazım. Çevredeki evlere bakıp karşılaştırmak gerek. Emlak değerleri artar ama her emlağın değeri artmaz.
'Yapamıyorum'
Soru: 20 bin lira borcum var. Nasıl ödeyebilirim? Gelirim fena değil aslında ama senelerdir birikim yapamadım. Yeni yeni metal paraları biriktirmeye başladım. ● Feray
Cevap: Tek bir yolu var. ‘Yapamıyorum, biriktiremiyorum…’ bu zihin haritasından çıkıp hayat stilini değiştireceksin. Bütçeni yazarak nereye, ne harcadığını takip edip para biriktirerek borcunu ödeyeceksin.
Başarı hikayesi
'Çözüm finansal okuryazarlık'
Şehriban/34 yaş/İstanbul
Özlem Hanım sizi dokuz yıldır takip ediyorum. Dokuz yıllık iş hayatımda tavsiyelerinizi uyguluyorum. Bireysel emeklilik sistemindeyim, vergi avantajlı hayat sigortam var. Bir de yaklaşık altı yıl önce aldığım evim için kredi ödüyorum. Sizin ‘Ev kredin gelirinin yüzde 40’ını geçmesin’ tavsiyenize uyamadım ama evin değerinin artması ve kira getirisi farkı tolere etti.
İşim sebebiyle gençlerle bir aradayım ve onların para yönetimi ve dolayısıyla kariyerlerine/geleceklerine yatırım konusunda ‘finansal okuryazarlık’ kavramını benimsemesi gerektiğine inanıyorum. Gerek lise eğitiminde gerek üniversite eğitiminde bu dersin zorunlu olması gerektiğini düşünüyorum. Gençlere ve geleceğimize güveniyorum.