Türkiye’de sıkı takip edilen Lübnanlı yazar Amin Maalouf, 8 yıl aradan sonra “Empedokles’in Dostları” ile okurun karşısında. Kitaplarında iyi tanıdığı Asya ve Akdeniz çevresinin iklimini, ışığını, kültürünü, söylencelerini sokaklarında gezermiş sularında yüzermişiz gibi hissettirerek anlatan Maalouf bu defa Atlas Okyanusu kıyısında küçük bir adaya götürüyor okuru. Yapı Kredi Yayınları'ndan çıkan ve Ali Berktay tarafından çevrilen kitap kelimenin gerçek anlamıyla koşa koşa okunuyor ve nefes nefese bitiyor. Bizi nerelerde gezdireceği, kimlerle tanıştıracağı merakı yanına kurgusal hikâyesinde bu defa “Empedokles’in Dostları”nı tanıma arzusunu da yanına alıyor. Bu nedenle romanın triklerini ele verecek bir şey söylemekten sakınarak şunu belirtmeliyim ki kitap hakkında iddia edildiği gibi geleceğin olduğu kadar bizzat bu çağın da anlatısı.

Dünyanın sonu

Amin Maalouf “Ölümcül Kimlikler”, “Çivisi Çıkmış Dünya” ve “Uygarlıkların Batışı” kitaplarının izinden gidiyor ve insanın insana karşı vahşetinin, doğa üzerindeki tahribatının sonucunu hatırlatarak dünyanın sonunun geldiğini varsayıyor yahut sonlu bir dünyada olduğumuzu fark edelim diye çanları çalıyor. Ve kurduğu distopik teknolojiye, bilime, tıbba yaslanan “Empedokles’in Dostları”nı sahneye çağırıyor. Antik Yunan’ın medeniyet, demokrasi gibi temel insani değerleriyle gelen bu dostlar dünyanın kurtuluşu için zamana dokunuyor. Roman böylece tarihin kadim, köklü, insana yakışır ve ilerici pek çok dönemine çeşitli şekillerde ayak bastırıyor.

Büyük komplo teorileri, devletlerin irili ufaklı oyunları, manipülasyonla yürüyen basın, algısının yönetilmesine teslim olan bir halk, militarizme sığınan egemenler, çiğnenen hukuk, birey olacakken yalnızlaşlaşan sosyal varlık: insan, zaafları besleyen bir çılgın düzen, aşka, dostluğa, değişime karşı inançsızlık; nefrete, ayrımcılığa ayarlı, tanımadığına her daim öfkeli kümeler; nükleer bombalar, kimyasal silahlar, katliamlar… Evrenin neresinde hangi zamanda gerçeküstü ki artık! Bence Maalouf tam da durduğumuz çizgide beterin beterinde yani doğanın akışını bozan bu sarhoşluktan ayıltacak bir acı kahve sunmuş bize.

Dünyayı kim kurtaracak?

Mesela romanda “Hastalığın ve ölümün gücünün her şeye yettiği zamana nasıl dönülebilir ki?” deniyor: Koronavirüs salgınıyla o zamana dönmedik mi? Bir düşünün. Bu sayede kirimizden, pasımızdan bir nebze arınan yer küre nefes almadı mı? Dünyanın sonlu olduğunu roman ve yaşam bize birlikte fısıldıyor sanki! Peki, sahiden bu dünyayı kim kurtaracak? “Empedokles’in Dostları” mı gelecek aramızdan mı çıkacak dostlar! Düşünmeye değer.

Empedokles'in Dostları

Amin Maalouf

Çeviri: Ali Berktay

Yapı Kredi Yayınları

216 sayfa