Giriş
8 asırlık tarihiyle büyüleyici Efes Antik Kenti'nden en güzel detaylar
Tarih turizminin gözde merkezlerinden Efes Antik Kenti'nde ziyaretçi sayısı, 1 Ocak-31 Temmuz döneminde geçen senenin aynı dönemine göre yüzde 91 artış gösterdi.
Dünyanın önde gelen antik yerleşimleri arasında yer alan ve UNESCO Dünya Kültür Miras Listesi'nde bulunan Efes Antik Kenti'nin yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle 2020'nin 7 ayında 178 bine düşen ziyaretçi sayısı bu yıl 340 bini aştı.
Kültür ve Turizm Bakanlığı verilerine göre, Celsus Kütüphanesi, Yamaç Evleri, antik tiyatrosu ve görkemli tapınaklarıyla dünyanın dört bir yanından gelenleri ağırlayan Efes Ören Yeri'nin 2021 yılının 1 Ocak-31 Temmuz dönemindeki ziyaretçi sayısı, geçen yıla göre yüzde 91 arttı.
ABD ve Avrupa ülkelerinden gelenlerin çoğunluğunu oluşturduğu misafirlerin 8 bin 702'si ocak, 11 bin 748'i şubat, 21 bin 183'ü mart, 21 bin 645'i nisan, 24 bin 738'i mayıs, 79 bin 295'i haziran, 173 bin 305'i temmuzda Efes'i gezdi.
Salgın önlemleri gereği aynı anda 2 bin 400 kişinin gezmesine izin verilen antik kentin, Temmuz 2020 sonuna kadar 178 bin 120 olan ziyaretçisi bu yıl 7 aylık dönemde 340 bin 616'ya çıktı.
Efes Arkeoloji Müzesi Müdürü Cengiz Topal, AA muhabirine, salgın başlar başlamaz Sağlık Bakanlığı ile Kültür ve Turizm Bakanlığı iş birliğiyle antik kentte uygulanacak tedbirlere ilişkin çalışma başlatıldığını söyledi.
Antik kentte giriş ve çıkış kapıları arasında 1800 metrelik güzergah ve 1 milyon metrekarelik gezi alanı olduğunu belirten Topal, aynı anda bölgeyi sınırlı sayıda kişinin gezebildiğini ifade etti.
Topal, ziyaretçi sayısının 2020'de büyük düşüş gösterdiğini dile getirerek, şunları belirtti:
"Pandemi tüm insanları, tüm dünyayı etkiledi. Doğal olarak bizim ziyaretçi sayımız da aşağı doğru bir seyir izledi. Bu yıl kapalı kalmadık ama yerli ziyaretçilerimizin sokağa çıkma kısıtlaması bulunduğu için yabancı ziyaretçilerimizle bu süreci geçirdik. Geçen ay itibarıyla gelen kişi sayısında yükseliş gördük. Olumlu bir seyir var."
Maske, mesafe ve hijyen kurallarına da dikkat ettiklerini anlatan Topal, alınan önlemlerle alanda çalışan personel arasında da çok az sayıda Kovid-19 vakasına rastladıklarını aktardı.
Cengiz Topal, aşılama oranının yükselmesi ve önlemlere dikkat edilmesi durumunda antik kent ziyaretçi sayısının gelecek aylarda daha da artacağına inandığını sözlerine ekledi.
Efes Antik Kenti'ni salgın öncesi 2019'da 1 milyon 810 bin ziyaretçi gezmiş, en yoğun aylar olan temmuz ve ağustosta sayı 200 bin civarında gerçekleşmişti.
Efes'in miras alanı, sadece "Efes" adını taşıyan ve bugünkü yerine milattan önce 3. yüzyılda kurulan antik kenti kapsamıyor. Dört bileşenden oluşan bu alanda Efes Antik Kenti'nin yanı sıra Çukuriçi Höyük, Ayasuluk Tepesi ve Meryem Ana Evi bulunuyor.
Bölgedeki ilk yerleşimin izlerinin rastlandığı Çukuriçi Höyük'ün geçmişi, Efes Antik Kenti'nden çok eskiye, M.Ö. 6500 yılına uzanıyor. Höyükte bulunan eserler, bölgedeki yerleşimin hangi döneme rastladığına dair bilgiler veriyor.
Geçmişi milattan önce 3. yüzyıla dayanan Efes Antik Kenti ise Celsus Kütüphanesi, antik tiyatrosu, Hadrian Tapınağı, yamaç evleri gibi yapılarıyla antik dönemin mimarisinin en seçkin örneklerini barındırıyor. Helenistik, Roma ve Bizans dönemini yaşamış, antik şehir yapısı en iyi korunmuş kentlerden Efes, dünya mimari tarihi için de çalışma alanı niteliği taşıyor.
Tanrıça Artemis'e ithaf edilmiş ve milattan önce 550 yıllarında tamamlanan Artemis Tapınağı da bu alanda varlığını koruyor.
Efes’in ilk olarak tarihte amazon adıyla anılan kadın savaşçılar tarafından kurulduğu ve hatta isminin Arzawa (Ana Tanrıça Kenti) Krallığı’nın bir şehri olan Apasas’tan geldiği rivayet edilir. Bu döneme dair çok net bilgiler bulunmasa da uzun yıllar bu bölgede yerli halkın yaşadığı düşünülüyor.
Kurulduğu İzmir’in Selçuk ilçesinin Anadolu’nun en verimli topraklarından birisi olması, ticaret yollarının buradan geçmesi, ve dünyanın doğusu ve batısını birbirine bağlayan bir limana sahip olması sayesinde şehir çok gelişmiş.
Altın çağını ise MÖ 129’da Roma İmparatorluğu’na bağlandıktan sonra görmüş. Asya Eyaleti’nin başkenti olmuş. Bu dönemde (MÖ 2.-1. yüzyıl) Efes 200.000 kişiyi aşan nüfusu ile bir çağının en büyük metropollerinden birine dönüşmüş.
Şehirde biriken zenginlik mimariye de yansımış. Tekrar ayağa kaldırılarak sergilenen Celsus Kütüphanesi’nin ihtişamından ne kadar etkileyici bir şehir olduğunu tahmin etmek mümkün. Roma ile yarışır nitelikte olduğu söyleniyor.
1304 yılı itibariyle Türk beyliklere geçen Efes’te 98 yıl boyunca refah sürse de 1402 yılında Moğol saldırılarında nasibini alır ve büyük tahribata uğrar.
1425 yılında ise şehri Osmanlı fetheder. Bu noktadan sonra Efes büyük bir hızla önemini yitirir ve 20.yy a geldiğimizde Menderes Nehrinin taşıdığı kumlar ovayı genişletmiştir. Bir sahil kenti olan Efes artık denize 5km kadar uzaklıkta kalır.
Sene boyu rahatlıkla gezebileceğiniz Efes’in bizce en güzel vakti doğanın yeşillenmesi sebebiyle Mayıs ayı. Çoğu ziyaretçi ise yazın geliyor ancak İzmir sıcağında Efes’i gezmenin zorlayıcı olabiliyor.
Buraya en az 2-3 saatinizi ayırmalısınız. Kulağınıza çok gelebilir ama bir metropol gezdiğinizi unutmayın.