Kültür - Sanat Zadie Smith - Yapacak Bir Şey: Peki ya bundan sonrası?
Paylaş
Zadie Smith - Yapacak Bir Şey: Peki ya bundan sonrası?

Zadie Smith’in, pandemi dönemiyle başlayıp George Floyd’un öldürülmesiyle biten zaman diliminde yazdıkları ‘Yapacak Bir Şey’ adıyla yayınlandı. // Adalet ÇAVDAR/ adaletcavdar@gmail.com

Jamaikalı bir anneyle İngiliz bir babanın kızı olarak 1975’te Londra’da dünyaya gelen Zadie Smith’i pek çoğumuz “İnci Gibi Dişler” romanıyla tanıdık. Yakın zamanda yine Everest Yayınları’ndan “Yazarlar İçin Dans Dersleri” isimli denemeleri yayınlanan yazarın, pandemi dönemiyle başlayıp George Floyd’un öldürülmesiyle biten zaman diliminde yazdıkları “Yapacak Bir Şey” adıyla yayınlandı.

Haberin Devamı

Kitabın önsözünde bu denemeleri neden yazdığını “Kendimle konuşmak faydalı olabilirdi. Ve yazmak, kulak misafiri olmak demektir” diyerek açıklıyor. Sonrasında da aslında bir nevi bir günlük okuyoruz. Yazı hayatının gelgitlerinden tutun da pandemiye ve dünyanın sosyal siyasal olaylarına karşı pek çok şeye değiniyor Smith.

Aklımızdan geçenler

Denemelerin en başında kadınlığa dair söyledikleriyse biraz sert ama gerçek. Dünya saatinde kadınlığın evreleri ve ona konan isimleriyle uğraşırken, erkekliğin sadece erkeklik olmasının tuhaflığından bahsediyor. Aslında bize dokunan her şeyin ona da dokunduğunu görüyoruz. Bu günlük 2020 yılında çoğumuzun aklından geçenleri anlatıyor bize. Bütün bu olanlar kurgu olsa nasıl olurdu diye düşündüğümüz amma ve lakin hayal gücümüzün çok daha ötesinde “bir şeyleri” bize gösteren bu evrenle nasıl başa çıkmaya çalıştığını anlatıyor bir yandan.

Haberin Devamı

Pandemi boyunca denediğimiz her şeyi sırasıyla anıyor elbette; ekmek mi yapmak, içsel yolculuklara mı başlamak, evde step danslarla kendimizi yormak ya da 24 saati aynı evin içinde yakınlarımızla geçirince hem onları hem kendimizi hem ilişkilerimizi yeniden değerlendirmek… Hepsi oldu, bana uğramadı diyen olursa kendini istisna olarak kabul etsin. Peki ya hayatları daha çok yalnızlıkla geçen sanatsal üretim için kendilerini dışarıdan koruyan sanatçılar, onlara ne oldu? Saklanmak zorunda kalmadıkları bir hayatla nasıl başa çıktılar, çünkü herkes saklandı ve herkes kendini bir diğerinden korumak zorunda hissetti. Smith, denemelerinde bu saklambacın da kendinde neye tekabül ettiğini anlatıyor.

Ne yapabiliriz?

Sibel Erduman’ın çevirisiyle yayınlanan Yapacak Bir Şey, hem yazarın yazarken hem çevirmenin çevirirken hem de okurun okurken aynı noktada kesiştiği bir dünyadan bir parça anlatıyor. Bu aynı nokta sınıfsal eşitsizliklerin ortadan kalktığı bir nokta değil, maalesef ki. Ve fakat bundan sonrasında ne olacak bilinmezliği ve merakı bir kesişim kümesi oluşturuyor. Bir şekilde kendimizi “korumaya” çalıştığımız şu dönemde, sırf kendimizi oyalamak için yapacak bir şeyler ararken kaç kez düşündük saymak lazım, birbirimiz için ne yapabiliriz, bundan sonrasında dünya için yapacak ne bulabiliriz.

Haberin Devamı

BİR CÜMLE: “… bu dünyada hayatın ne için olduğu ya da ne olduğu hakkında hiçbir fikri olmayan tek kişinin ben olmadığımı keşfetmek beni rahatlatıyor.”