Maaşına sahip çık!

Bilal Emin TURAN - POSTA

Farklı nedenlerden dolayı aldığı krediyi veya kredi kartı taksitlerini ödeyemeyen 3 milyonun üzerinde kişi var. Bunlardan bazıları çalışan bazıları ise emekli veya esnaf. Ödenemeyip de yasal takibe düşen bireysel kart ve kredi borcu toplamı 32 milyar lira civarında. 90 gün içinde ödenmeyen borçlar için bankalar, yasal takip başlatıyor. Bu sürede ödenen borçlardan sadece gecikme faizi alınıyor.

YÜZDE 25'İNİ AŞAMAZ

90 günü geçen alacaklar için banka, son kez çağrı yapıyor ve 7 gün ek süre tanıyor. Bu dönemde de kapanmayan borç için avukat devreye giriyor. Dosya avukata gidince isim kara listeye yazılıyor. Ardıncan icra takibine varan işlemler yapılıyor. Peki maaş haczedilebilir mi? Haczedilirse ne kadarı haczedilir? İş Kanunu’na göre; nafaka borcu hariç çalışanların aylık ücretinin yüzde 25’inden (dört biri) fazlası haczedilemiyor.

HESAP NET ÜCRETE GÖRE

Borçlar Kanunu’nda da bu konuda ‘rıza olmadıkça işçinin borcunun, ücret alacağından düşülemeyeceği’ yer alıyor. Bu kanunda da aynı şekilde maaşların dörtte birinden fazlasının haczedilemeyeceği, başkasına devredilemeyeceği belirtiliyor. Sigortalı çalışanın maaşından hacizle yapılacak kesinti net ücrete göre hesaplanıyor. Örneğin; 1600 lira net maaşı olan çalışandan en fazla 400 lira kesinti yapılabiliyor.

EMEKLİ İÇİN DE GEÇERLİ

ONAY VERMESİ ŞART

Kanuna göre; ‘memur emeklileri dışındaki’ emeklilerin (SSK, Bağkur) maaşına, üçüncü kişilere (banka gibi) olan borcu nedeniyle haciz konulabilmesi için borçlu emeklinin izninin, rızasının (muvafakatinin) olması gerekiyor. Alacağın takibini yapan icra daireleri, emeklinin maaşına haciz konulması için yazılı rızası yoksa haciz taleplerini reddediyor. Bazı bankalar haciz yapamasa bile maaşları bloke ediyor. Ama bu yasal değil.

HEMEN İTİRAZ EDİLMELİ

Yasa, yalnızca Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) alacakları için hacze izin veriyor. Bu da maaşın dörtte birini geçemiyor. Kredi ve kredi kartı için sözleşmeye ‘maaşa haciz konulabileceğiyle’ ilgili bir madde konulamaz. Bu hukuka aykırı. Emekli maaşına haciz konulamayacağıyla ilgili Yargıtay kararları mevcut. Rızası olmadan maaşı haczedilen emeklinin vakit kaybetmeden icra hakimine itiraz etmesi gerekiyor.

RIZAYA RAĞMEN 'GEÇİNEMİYORUM' DİYEBİLİR

Emeklinin rızası (muvafakati) üzerine maaşının tamamına haciz konuluyor. Ancak emekli daha sonra İcra ve İflas Kanunu’nun 83’üncü maddesine dayanarak ‘geçimine yetecek miktardan fazlasının’ haczedildiği yönünde şikayette bulunabilir. Bu durumda mahkeme, haczin kaldırılması için gerekli inceleme ve araştırmayı yaptırarak, emeklinin gerçekten geçinip geçinemediğinin tespiti yönünde karar verebilir.