Giriş
Mehmet'in hikayesi
Serkut Bozkurt
Twitter: @SerkutBozkurt
Sarıkamış Harekatını yıllarca konuşmadık. Kaybedilen savaş için konuşmak ayıp ve utanç gibi tarif edildi yıllarca. Kalp cerrahı olarak bilinen Prof. Dr. Bingür Sönmez'in inatla çalışması sonucu Sarıkamış'ı ve kaybettiğimiz binlerce şehidimizi hatırladık. Askerlerimizin donarak şehit olduğu savaş değildir Sarıkamış. Kıran kırana, gögüs göğüse, süngülerle yapılan bir savaştır. Tabii ki donarak şehit olan askerler oldu. Ama bu savaşarak şehit olanların yanında çok düşük bir rakamdı. Sarıkamış bu kez Rusya'nın arşivlerini açması sonucu gündeme geldi. Havadan çekilen ve cephe içinde savaştan görüntüler var. Her savaş gibi Sarıkamış'ın da çok hikayesi var. Bingür Sönmez'in daveti üzerine gittiğimizde öğrenmiştim bu hikayeyi. Paylaşayım.
Çarlık Rusya, Erzurum'u işgal edince, Osmanlı İmparatorluğu büyük bir harekata (Sarıkamış) hazırlanıyor. Almanya'da tıp eğitimi gören, Osmanlı'nın zengin ailelerinden 6 arkadaş, 4'ü gayri müslüm savaşa katılmak istiyor. Aileleri, "siz daha okulu bitirmediniz, size cephede değil, cephe gerisinde ihtiyaç var" dese de dinletemiyorlar. 6 eğiimli delikanlı, önce İstanbul'a, sonra Sarıkamış'a savaşa gidiyor. Sarıkamış savaşında en büyük çatışmalar Kızıltepe civarında yaşanıyor. Gerçekten çok soğuk bir yer. (Not: Ağustos ayının sonunda belgesel çekimleri yaparken bile ısınmak için arabaya girmek zorunda kaldığımız bir bölge Sarıkamış. Ki savaş Aralık 1914'te yapılmıştı) 6 arkadaştan 3'ü aynı birlikte. Biri nişanlı. Soğuktan donmamak için bir ahıra giriyorlar. O sırada Rusların en güçlü birliklerinden Kazak askerleri giriyor ahıra. Osmanlı ordusuna Sarıkamış Harekatında en büyük zararı Kazak askerleri vermiştir. Esir alınıyor 3 arkadaş. Moskova'ya gönderiliyor. 3'ü de tıp eğitimi aldığı için esir oldukları dönem doktorluk yapıyor. Ancak Rus askerlerine bakmıyorlar. Sadece sivilleri tedavi ediyorlar. Hikayemizin kahramanı Mehmet doktor. Ailesi zengin ve nişanlısı olan. Mehmet Moskova'da doktorluk yaparken bir hemşire ile sohbet etmeye başlıyor. Hemşirenin ağabeyi, Çarlık Rusya'ya ilk başkaldıran isimlerden. (Bolşevik devrimi iki kere denendi. İlkinde başarı sağlanamamıştı, çok sayıda Rus tutuklanmış ve idam edilmişti) Ağabeyi hapiste olan hemşire sürekli Çar'ı eleştirdiği için Mehmet ile aralarında tartışma başladı. Mehmet, hemşireye "bak sistemimizi aynı. Bizim de Padişahımız var. Aynı zamanda Halifemiz O. Niye başkaldırıyorsun Çar'a" diye tepki gösterir. Hemşire de, "işte bu yüzden. İşçinin, emekçinin, köylünün hakkı için başkaldırıyoruz. Onlar bu dünyanın efendisi değil." diye cevap veriyor. Mehmet hayatında ilk kez, sistemi ve Demokrasi kavramını tanımaya başlar. O hemşireden de hoşlanır. Ama nişanlısı vardır. Bir fırsatını bulduğunda esaret hayatı sona erer ve kaçar. Almanya üzerinden İstanbul'a gelir. Geldiği tarih de, tam Cumhuriyetin ilan edildiği dönemdir. Ailesi dağılmış, nişanlısı başka biriyle evlenmiştir. Sefil halde İstanbul sokaklarında gezer. En son Eminönü tarafında gezerken yakalanır ve askere gönderilir. Cumhuriyeti desteklemeye başlayan, aileasi dağılan, nişanlası tarafından terk edilen Mehmet'in askere gönderildiği yer Sarıkamış'tır. Burada asker arkadaşlarına yaşadıklarını anlatır. En son o hemşireyle neden evlenmedim diye dertlenir. Sabah nöbetinde arkadaşları onu donmuş halde bulur.
Mehmet'in hikayesi bu. Sarıkamış'ta binlerce böyle hikaye var. Ama asıl önemlisi, bu hikayenin şehit olan kahramanları için düzgün bir şehitlik, anıt yok. Sarıkamış tarafınlarına gider, Allah'u Ekber dağlarında dolaşırsanız, bastığınız topraklara dikkat edin. Çünkü onun altında bir şehidimiz olabilir.
Çanakkale'deki şehitliğimiz gibi olmalı Sarıkamış. Kaybettiğimiz savaş bile olsa, o şehitler bizler için can verdi. Bu izlediğiniz videoda, esir olanların görüntüsü var. Belki içlerinder biri Mehmet'tir. Ama kesin olan o şehitlerimiz için, hak ettikleri bir anıt yapmamız.
