Mersin'in 'Madagaskarlı' sakinleri: Lemurlar

Mersin'deki Tarsus Doğa Parkı'nın hayvanat bahçesinde dünyaya gözlerini açan yeni üyeleriyle birlikte sayıları artan sevimli lemurlara, özel bakım ve beslenme programı uygulanıyor. Doğu Akdeniz'in en büyük hayvanat bahçesi olma özelliğine sahip Mersin'deki Tarsus Doğa Parkı'nın tropikal iklimlere alışkın sakinlerinden lemurların popülasyonu, her geçen yıl yeni doğumlarla birlikte artıyor.Mersin Büyükşehir Belediyesi Tarımsal ve Veteriner Hizmetleri Dairesi bünyesinde hizmet veren doğa parkının üyelerinden lemurlar, hayvanat bahçesi içerisinde ziyaretçilerin en çok ilgi gösterdiği türler arasında yer alıyor.Ana vatanı Madagaskar olan ve iri parlak gözleriyle dikkati çeken, doğa parkın sevimli sakinleri için özel bakım ve beslenme programı uygulanıyor. Tropikal iklimlere alışkın lemurlar, kendilerinden sorumlu bakıcılar tarafından özel yaşam alanlarında çeşitli meyve ve sebzelerle günde iki kez besleniyor.Veterinerlerinin kontrolünde bakımları da yapılan lemurlar, gün içerisinde yaşam alanlarındaki ipler ve parkurlarda oyunlar oynayarak vakit geçiriyor.Bu yıl 3 yavrunun dünyaya gelmesiyle sayıları 13'e ulaşan ve yaşam alanları ayrılıp iki farklı aile haline getirilen lemurların popülasyonu her geçen yıl artıyor. Tarsus Doğa Parkı Müdürü Veteriner Hekim Nilay Serpin, AA muhabirine, doğa parkın 2 bine yakın üyeye ev sahipliği yaptığını söyledi.Doğa parkında en çok dikkati çeken türün lemurlar olduğunu ifade eden Serpin, Popülasyon açısından doğa parklar içeresinde iyi sıralardayız. İki familyamız var. Bunlar dişi sosyal hayvanlar oldukları için kendi içlerinde yavru yarışlarına giriyorlar. Hangi lemurun hangi familyanın üyesi olduğuna dikkat edip popülasyonumuzu arttırmaya çalışıyoruz. Bu sene yine doğum oldu. Oldukça güzel, yavrularımızı aldık. Şu an 3 yavrumuz var. diye konuştu. Serpin, halka kuyruklu makilerin, lemur cinsinin üyesi olduğunu belirterek, şöyle devam etti:Halka kuyruklu makiler arasında genellikle 'koku savaşları' oluyor. Kendi alanlarını sahipleniyorlar. Biz de popülasyona yönelik olarak sayıları arttıkça kendi alanları içerisindeki refah koşullarını arttırmaya çalışıyoruz. Üyelerimizi familyalarına göre 2 farklı alana ayırdık. Sabit bakıcılarıyla beslenme ve bakımlarına devam ediyoruz. Türkiye genelinde değerlendirdiğimizde, ilk sıralarda yer aldığımızı söyleyebiliriz. Doğu Akdeniz'de de en baştayız.Serpin, özellikle çocukların, çizgi film karakterlerine benzettiği için doğa parkındaki lemurlara büyük ilgi gösterdiğini kaydetti. Afrika’nın doğu kıyısının 250 mil açıklarında, dünyanın en büyük 4. adası olan Madagaskar adası ve dünyadaki tüm vahşi lemurların tek yaşam alanıdır.Madagaskar, dünyanın en önemli biyolojik çeşitlilik noktalarından biri olarak sınıflandırılır. Vahşi yaşamın büyük bir kısmı dünyanın başka hiçbir yerinde bulunamadığından, Madagaskar’ın vahşi yaşamının çoğu da insan eylemlerinin tehdidi altındadır. Sosyal hayvanlardır. 12-24 bireyden oluşan guruplar halinde yaşarlar.Anaerkildirler.Çok iyi koku alır ve bölgesini bunun için özelleşmiş olan bezlerden ürettikleri salgılar ile işaretlerler. Erkekleri ayrıca bölgelerini savunmak için koku kavgaları yaparlar.En gürültücü primatlardan olup, tehlike durumlarında uyarma çağrıları yaparlar. Aralarında iletişim kurmak için koku duyularını kullanırlar. Geçtikleri bölgelere kokularını bırakırlar böylelikle o bölgeden daha önce bir Lemur geçtiğini anlarlar. Tahminen 112 tür ile lemurlar tüm şekil ve boyutlarda gelir. En küçük Madame berthe’nin fare lemurunun ortalama vücut ağırlığı 30 gramdır ve en büyüğü olan indri ise yaklaşık 6-9.5 kg ağırlığındadır.İndri, yaşayan lemurların en büyüğüdür, ancak subfossil kayıtları 85 kg kadar büyük soyu tükenmiş lemurları göstermektedir! En önemlisi, Madagaskar adasında dolaşan ve bir goril büyüklüğünde olduğu düşünülen Megaladapis edwardsi. Lemurların dişi egemen bir toplumu vardır. Lemur toplumunda dişiler hükmeder! Lemur toplumunun merkezinde, bir sosyal grubu yönetme vesilesiyle yükselen bir kadın lider vardır. Bu, genellikle erkek egemenliğinin olduğu memelilerde oldukça nadiren olur. Lemur dişileri, grup içindeki bölgelerini işaretleme biçimlerinde baskınlık belirtileri gösterir. Lemurlar, Malgaşlılar için kültürde önemli bir rol oynar ve eski halk masallarından kaynaklanan birçok geçici veya kültürel tabu ve geleneğe tabidir. Fady veya tabular, nesilden nesile hikayeler aracılığıyla aktarılır ve yerel halk için yapılması ve yapılmaması gerekenler konusunda rehberlik sağlar.Eski efsaneler, bu lemurların içinde yaşayan ataların ruhlarından bahseder. Bu nedenle insanlar indri’yi avlamamalı, öldürmemeli ve yememelidir. Önemli tohum dağıtıcılar olarak lemurlar “ormanların yaratıcılarıdır”.Lemurların, tohumların hareketi yoluyla orman çeşitliliğini, yapısını ve dinamiklerini korumada büyük bir rol oynadığını biliyor muydunuz? Bazı lemur türleri, tohum dağıtıcı olarak ekosistemlerinde önemli bir rol oynarlar.Lemurlar meyve ve nektar ararken kürklerine polen veya tohum yapışabilir. Daha sonra bu poleni ve tohumları diğer çiçeklere aktarırlar. Bazen, lemurlar meyve yediklerinde tohumlar yeni alanlara dağılır çünkü tohum sindirim sisteminden geçer ve dışkısına atılır! Çeşitli lemur türleri, kendi kişisel eczaneleri gibi davranarak kendi kendine ilaç vermek için ormanı kullanır. Kırmızı yüzlü kahverengi lemurlar, solucanlar gibi gastrointestinal parazitlerden kurtulmak için kırkayak yerler. Kırkayakların içindeki toksinlerin lemurların bağırsaklarında yuva kuran parazitleri öldürdüğü düşünülmektedir. Lemurlar, dünyanın yaşayan en eski primatlarıdır.Çok az insanın bildiği bir gerçek lemurların dünyanın en eski primatları olarak sınıflandırıldığıdır. Lemurların hikayesi 70 milyon yıl önce, insanlardan çok önce başlıyor. Bu, gezegenin ilk primatları olan lemur benzeri hayvanların dinozorlarla birlikte Afrika’da dolaştığı bir dünyaydı. Bilim adamları, yaklaşık 65 milyon yıl önce lemurların Hint Okyanusu boyunca yüzen bitki örtüsü üzerinde Madagaskar adasına raflar yaptığını düşünüyor. Sonraki on milyonlarca yıl boyunca lemurlar, Madagaskar’da evrimleşti ve bugün gördüğümüz 112 türe çeşitlendi. Lemurlar idrar ve koku bezlerinin salgılarıyla kendi alanlarını işaretlerler. Erkekler, dişilere kendilerini beğendirmek ve rakiplerine meydan okumak için bileklerindeki koku bezlerinin salgılarını kuyruklarına sürerler. Doğumlar 4 aylık gebelik süresi sonunda, yağmur mevsimi ile birlikte başlar, böylece yavruların sütten kesim dönemi ağaçlarda bol meyvenin bulunduğu zamana gelmiş olur.