Giriş
Ödeme neden olan 14 hastalık
Vücutta bölgesel veya yaygın gelişen ödemin altında çok çeşitli sağlık sorunlarının olabildiğine dikkat çeken İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Uğur Dilek Calap, “Çok çeşitli sebeplere bağlı olarak farklı klinik görünümlerde meydana gelebildiği için ödem probleminin uzman bir hekim tarafından dikkatle ele alınması ve değerlendirilmesi oldukça önemlidir” dedi.
Uzmanlar yaz aylarında sıkça karşılaşılan ödemin aslında birçok hastalığın belirtisi olabileceğine dikkat çekiyor. Ödeme sebep olabilecek hastalıklar nelerdir? Vücutta neden ödem oluşur? Hangi hastalıklar ödemin nedenlerindendir? Medicana International İstanbul Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Uğur Dilek Calap, vücutta meydana gelen şişlik ve ödem ile ilgili merak edilen soruları yanıtladı.
Vücut dokularında ve bu dokular arasındaki fizyolojik boşlukta vücut sıvılarının birikmesi sonucu dokularda oluşan şişliğe ödem adı verildiğini söyleyen Dr. Calap, "Dokular arasında sıvı birikmesinin sebebi, yer çekimi etkisiyle veya çeşitli fizyolojik süreçlerin bir sonucu olarak ortaya çıkabileceği gibi çeşitli sağlık sorunları veya dokulara doğrudan hasar veren farklı etmenler nedeniyle olabilir. Vücutta meydana gelen ödem, tek bir bölgeyle sınırlı kalabileceği gibi vücudun genelinde yaygın olarak da gelişebilir. Çok çeşitli sebeplere bağlı olarak farklı klinik görünümlerde meydana gelebildiği için ödem probleminin uzman bir hekim tarafından dikkatle ele alınması ve değerlendirilmesi oldukça önemlidir" dedi.
Ödemin ortaya çıkmasının nedenleri
Dr. Öğr. Üyesi Uğur Dilek Calap, ödemin dokularda ortaya çıkmasının çeşitli mekanizmalardaki bozulmalardan ileri geldiğini belirterek mekanizmalar hakkında şu bilgileri verdi:
- Kandan dokulara sıvı geçişi: Özellikle kan damarları içinde yer alan kanın plazma sıvısı, çeşitli fizyolojik faktörlerin yardımıyla kanın yapısı içerisinde korunur. Ancak çeşitli sebeplerle bu faktörlerde aksama meydana gelirse sıvı, damar içerisinden dokular arasındaki boşluğa geçerek ödem oluşturur. Bu sebepler arasında kilo artışı, yüksek tansiyon veya karaciğer yetmezliği sayılabilir.
- İltihabi reaksiyonlar: Enfeksiyonlar veya bazı romatolojik hastalıklarda dokularda iltihabi reaksiyonların meydana gelmesi sonucunda dokularda ve dokular arası boşlukta sıvı birikimi gelişerek ödem oluşur.
- Lenf sisteminde bozulmalar: Dokular arasında fizyolojik koşullarda biriken az miktardaki sıvı, lenf damarları yoluyla vücuda geri kazandırılır. Ancak lenf sistemindeki tıkanmalar ve bozulmalar sonucunda bu sıvılar birikmeye devam ederek ciddi ödem ile sonuçlanır.
Ödem birçok hastalığın belirtisi olabilir
Dr. Calap, vücutta bölgesel veya yaygın gelişen ödemin altında çok çeşitli sağlık sorunlarının olabildiğine, ödemin etkili şekilde tedavi edilebilmesi, altta yatan sorunun doğru tespit edilebilmesine dikkat çekti. Dr. Calap, ödeme neden olan sağlık durumları ve hastalıkları şu şekilde sıraladı:
1-Hormonal değişiklikler
Özellikle kadınlarda adet dönemleri ile menopoz gibi hormon miktarının değişkenlik gösterdiği durumlarda vücutta ödem gelişebilir.
2-Gebelik
Hormonal değişikliklerin meydana geldiği gebelik durumunda da lokal veya vücut genelinde ödem görülebilir.
3-Kilo artışı
Vücut ağırlığının artması ile beraber yağ dokusunun damar sistemini olumsuz etkilemesi veya yüksek tansiyon gibi çeşitli rahatsızlıklara neden olması ile ödem gelişmesi kolaylaşır.
4-Uzun süre ayakta kalmak
Özellikle ayaklarda gelişen ödemin en önemli sebeplerinden biri, uzun süre hareketsiz şekilde oturmak veya ayakta kalmaktır.
5-Travma
Dokular dışarıdan alınan darbeler sonucunda iltihabi reaksiyon geliştirebilir, bu da ödeme neden olabilir.
6-Kalp yetmezliği
Özellikle kanın vücuda etkili şekilde pompalanmasında sorun meydana geleceğinden, bacak damarlarında biriken kandan sıvı geçişi sonrası ciddi ödem meydana gelir.
7-Karaciğer ve böbrek yetmezlikleri
Kandaki sıvının dokulara geçişini önleyen biyolojik maddelerin üretimindeki aksaklıklar ve böbrek fonksiyonlarının azalması sonucunda vücut genelinde ciddi ödem ortaya çıkar.
8-Damar yetmezliği veya varis
Bacak damarlarında kan akışının sağlanamaması durumunda damar sıvısı dokulara geçerek ödemle sonuçlanır.
9-Toplardamarlarda tıkanma (derin ven trombozu)
Derin bacak damarlarının pıhtı ile tıkanması sonucunda damardan dokulara sıvı geçişi olur.
10-Enfeksiyon
Dokuların mikroorganizmalarla enfekte olması sonucu gelişen iltihabi reaksiyonlar, dokularda ciddi sıvı birikimiyle ödeme yol açar.
11-Alerji
Vücudun alerjik olduğu maddelere maruz kalınması lokal olarak veya vücut genelinde ciddi ödem gelişimi ile sonuçlanır.
12-Böcek ısırıkları
Böceklerin salgıladığı çeşitli maddelerin etkisiyle ısırık bölgesinde sıvı birikimi gelişir.
13-Lenfödem
Lenf damarlarının hasar görmesi veya tıkanması sonucu ilgili vücut bölgesinde ciddi ödem ortaya çıkar.
14-İlaç yan etkileri
Bazı tansiyon ilaçları, ağrı kesiciler veya hormon tedavi ilaçları vücudun çeşitli bölgelerinde lokal ödem gelişimine neden olabilir.
Tüm bu sebepler ışığında vücutta ödem gelişmesi durumunda uzman bir hekim tarafından değerlendirilmek üzere, en yakın sağlık kuruluşuna başvurmak, ödemin etkili tedavisi açısından oldukça önemlidir.