Plastik torba dönemi sona ererken bilmeniz gereken 9 gerçek

Salı günü, yani yılın ilk gününden itibaren plastik poşetler parayla satılacak. Bu karar doğanın korunmasına ne kadar katkı sağlayacak? Konunun uzmanları görüşlerini açıkladı... Salıdan sonra poşetler ücretli. Uzun zamandır gündemdeydi, 1 Ocak itibariyle hayata geçiyor. Artık plastik poşetlerin her biri en az 25 kuruşa satılacak, bu ücret her yıl güncellenecek. Bu karar yeterli mi, hayatımızda neler değişecek, doğayı korumak için başka neler yapabiliriz? Konunun uzmanları anlatıyor... Akdeniz’de en çok plastik çöp üreten ülkelerin başında geliyoruz. Denizlerimiz ve deniz canlılarımız mikro plastikler nedeniyle tehdit altında. Marketlerden alınan poşetlerin azaltılmasını sağlayacak bu uygulamayı olumlu karşılıyoruz ama plastik çöpü azaltacak başka yeniliklerin de yapılması gerekiyor. (Dicle Tuba Kılıç/Doğa Derneği Genel Koordinatörü) Geç kalınmış, biraz da eksik bir karar. Evde oluşan ve çöpler yoluyla bir yerlerde biriken atıkların geri dönüşümüyle ilgili altyapı tam oluşmadı. Türkiye’de pek çok kompost tesisi var ama tam çalışan örneği çok çok az. Geri dönüşüm tesisleri tam randımanla çalışmıyor. Kullanıcının bu konudaki farkındalığı da tam değil. Naylon torba alternatiflerinin tanıtımı, yaygınlaştırılması ve günlük yaşama nasıl entegre edileceğine dair örnekler sunulmalı. Parayla satılması önemli ama bu durum her seferinde kullanıcıya fark ettirilmeli. (Güneşin Aydemir/Buğday Derneği Yönetim Kurulu Başkanı) Dünyadaki örneklerini incelediğimizde bu uygulamanın poşet kullanımını büyük ölçüde azalttığını görüyoruz. Plastik kirliliği devletler, şirketler ve bireylerin ortak mücadelesiyle acil çözüm gerektiren küresel bir sorun. Bugüne kadar üretilen plastiğin yüzde 90’ı geri dönüştürülmedi. Çoğunun yolculuğu da denizlerde son buluyor. Büyük plastik parçaları, balina, kaplumbağa ve deniz kuşları gibi türlerin boğulmasına neden oluyor; küçük plastik parçalarıysa deniz hayvanları tarafından yiyecek sanılıp yeniliyor. Bireyleri tüketim alışkanlıklarını değiştirmeye, yasa koyucuları ve şirketleri plastik kirliliğine karşı etkili eylem planları oluşturmaya çağırıyoruz. (Deniz Bayram/Greenpeace Akdeniz Projeler Sorumlusu) Denizkaplumbağaları poşetleri, diyetlerinde yer alan denizanalarıyla karıştırıp yemeye çalışıyor. Bugün her iki denizkaplumbağasından birinde plastiğe rastlanıyor, birçoğu bu yüzden ölüyor. Birçok balıkta da mikro plastiğe rastlanıyor. Plastik, besin zincirine girmiş durumda. Bu gidişle 2050 yılına kadar dünya denizlerinde balıktan çok plastik olacağı öngörülüyor. Türkiye’nin de bu kirliliğe önemli bir katkısı mevcut. Ülkemizde kişi başına yılda ortalama 440 poşet tüketiliyor. Bu rakamla Avrupa ülkeleri arasında liderliğe oynuyoruz. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, ilk yıl itibariyle ortalama tüketimi 90 adede indirmeyi hedefliyor. (Aslı Pasinli/WWF Türkiye Genel Müdürü) Yarattığımız çöpün farkına varırsak ciddi değişiklikler olabilir. Olay sadece poşet değil. Plastik malzeme pek çok paketli gıda ve pet şişede kullanılıyor. Bunların çoğu da tek kullanımlık. Bu, hem malzeme ve üretim zinciri olarak ciddi bir maliyet hem de yaratılan çöple hektarlarca doğal alan kirleniyor. Geri dönüşüm de sandığımız kadar masum değil. Çünkü malzemeleri dönüştürmek için de su ve enerji harcanıyor. (Güneşin Aydemir/Buğday Derneği Yönetim Kurulu Başkanı) Sürekli tüketime dayanan bir hayat kurduk; plastik de bunun bir ürünü. Artık ormanlarımızda, parklarımızda, sokaklarımızda peyzajımızın parçası olmuş durumda. Plastik, soframızdaki tuz tanelerine kadar girdi. PRNet’in araştırmasına göre 2018’de 5 trilyon plastik poşet kullandık ve bunun yüzde 1’inden az bir kısmı geri dönüşüme gidebildi. (Yücel Sönmez/Hürriyet Doğa Editörü) Tabiatı korumak için ambalajlı ürün kullanımını en aza indirecek bir yaşam kurulmalı. Satın aldığınız her ürüne gerçekten ihtiyacınız olduğundan emin olun, nasıl üretildiğini ve nereden geldiğini sorgulayın. Yerli ve doğadaki canlıları gözeterek üretilmiş ürünlerin peşine düşmek ilk adım olmalı. Market yerine pazarlardan, gıda toplulukları gibi oluşumlar yoluyla veya üreticilerden gıda temin edebilirsiniz. (Dicle Tuba Kılıç/Doğa Derneği Genel Koordinatörü) Tek kullanımlık ürünleri tüketirken bir daha düşünmemiz gerekiyor. Sadece 15 dakika kullandığımız bir plastik yüzlerce yıl sürecek bir soruna yol açıyorsa hayatımızdan çıkarmamız en doğrusu. Poşet yerine bez çanta, file ya da pazar arabası, pet şişe yerine matara veya termos kullanabilirsiniz. Geçen yıl Emine Erdoğan’ın başlattığı ‘Sıfır Atık’ programı güzel bir örnek. Bu projeyle Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’ne giren çöp arabaları ayda bire indirildi. Atıklarımızı ayrıştırıp geri dönüştürmek çok önem taşıyor. (Aslı Pasinli/WWF Türkiye Genel Müdürü) Canlıların yaşam alanlarını yok ederek açılan büyük tarım alanları, zehirli gübre ve ilaçlar pek çok canlıyı yok ediyor. İthal getirilen zeytin fidanlarının dikildiği, altı sürülen, sulanan ve ilaçlanan bir zeytinlik pek çok canlıyı yok eder. Bunun yerine deliceye aşılanmış, mera olarak kullanılan, neredeyse doğal zeytin ormanı olan pek çok zeytinliğimiz var. Bu alanların ürünlerini tercih etmek hem buradaki doğal yaşamı hem de üreticiyi korur. (Dicle Tuba Kılıç/Doğa Derneği Genel Koordinatörü)Haber: İpek İzci/Hürriyet