Prof. DR. Ekrem Sanver Çelik: Su Ürünleri Mühendisliği geleceğin mesleği

Ülkemizde meslek olarak pek tanınmayan su ürünleri mühendisliği, gelecek vaat eden mesleklerden biri olarak gösteriliyor. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 6 Aralık’ta yayımladığı tebliğ ile birlikte bu bölüm mezunlarının pek çok özel sektörde iş bulma fırsatı da arttı.

Peki, bu bölüm neden tercih edilmiyor? Mezunları hangi alanlarda iş bulabilir? Bu mesleğin tercih edilmesi ve tanınırlığı için neler yapılabilir? Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Fakültesi Dekan Vekili Prof. Dr. Ekrem Şanver Çelik, merak ettiğimiz sorulara yanıt verdi.

'En hızlı büyüyen sektör'

Türkiye’de 2018 yılı verilerine göre yaklaşık 314 bin 537 ton su ürünleri üretimi gerçekleşti. Üretilen bu canlılar 140 ülkeye ihraç edildi ve yaklaşık 1 milyar 319 milyon dolar döviz girdisi sağlandı. Bu nedenle de su ürünleri yetiştiricilik sektörünün ülkemizin en hızlı büyüyen sektörlerinden biri olacağına değinen Çelik, “Günümüzde sağlıklı ve güvenli işlenmiş su ürünlerine olan ilginin büyümesi, ülkemizdeki su ürünleri işleme sektörünün gelişmesine olanak sağladı. Bu nedenle su ürünleri mühendisliği geleceğin en önemli mesleklerinden biri” dedi.

Avcılık azalıyor

Avlanan su ürünleri miktarı 2000’li yıllardan itibaren azaldı. Türkiye’nin artan nüfus da göz önüne alındığında gelecekte kişi başına düşen ve avcılık yoluyla elde edilen su ürünleri miktarının da azalacağına dikkat çeken Prof. Dr. Ekrem Şanver Çelik, bu açığın su ürünleri yetiştiriciliği yoluyla kapatılmaya çalışılacağını söyledi.

Mezunların çalışma alanları

● Su ürünleri yetiştiricilik işletmelerinde

● Balık yemi fabrikalarında

● Şehir akvaryumlarında

● Su ürünleri gıda işleme tesislerinde

● Özel analiz laboratuvarlarında

● Tarım ve Orman Bakanlığı ile Çevre ve Şehircilik Bakanlıklarına bağlı kurumlarda

● Balıkçılık ürünleri, kurbağa bacağı ve salyangoz işleten işletmeler, canlı çift kabuklu yumuşakça işletmeleri

● Takviye edici gıda üreten işletmeler

● Onaya tabii karma yem işletmeleri

● Gıda ışınlama yapan işletmeler

● Hazır yemek, tabildot yemek ve meze üreten işletmeler

● Mezunlar kendi işletmelerini de açabilirler.

Neden tercih edilmiyor?

● 2011 yılında programa giriş puan türü MF4’den MF2’ye değiştirildi ve bu değişiklikten sonra tercih kılavuzlarında taban puanı yer almadı. Bu durum su ürünleri fakültelerinin yeni açılan bir fakülte gibi işlem görmesine neden oldu. Bu tarihten itibaren tercihlerde önemli düşüş yaşandı.

● Öğrenci kontenjanlarını dolduramayan su ürünleri mühendisliği programlarının taban puanları YÖK Atlas’ta gözükmüyor. Bu nedenle taban puanlarına göre arama yapılan tercih sihirbazlarında su ürünleri mühendisliği lisans programı yer almıyor.

● Bu meslek grubunun önemini tam olarak halka anlatılamıyor.

● Su ürünleri mühendisliğine ait yetki tanımıyla ilgili bir yasa yok.

Çözüm önerileri

Öğrencilerin su ürünleri mühendisliğini tercih etmemeleri sorununun aşılmasıyla ilgili Su Ürünleri Fakülteleri Dekanlar Konseyi’nin Yükseköğretim Kurulu’na (YÖK) sunduğu çözüm önerileri şöyle:

● Su ürünleri mühendisliği lisans programları için verilen kontenjanlar sürekli açık tutulmalı.

● Kontenjanlar, Ankara ve İzmir illerindeki su ürünleri mühendisliği programları için 40 kişi, diğer illerdeki programlar için 20 kişi olarak belirlenmeli.

● Su ürünleri ile ilgili devletinin üst yönetiminin farkındalığının artırılması ve kamuoyunun bu konuda devletinin üst yönetimi tarafından bilgilendirilmesine yönelik girişimler yapılmalı.

● Programa ait yetki yasası bir an önce çıkartılmalı.

● Eğitim programı sektörün ihtiyaçlarına yönelik şekilde yenilenmeli ve akreditasyonu sağlanmalı.

YÖK burs veriyor

YÖK, su ürünleri mühendisliğini tercih edecek başarılı öğrencileri desteklemek amacıyla programa yerleşecek ilk üç sıradaki öğrencilere eğitim süreleri boyunca ‘YÖK Bursu’ veriyor. YÖK Bursu aylık 750 TL ve 12 ay boyunca ödeniyor. Ocak ayında da burs ücretleri güncellenecek.

Öğrenciler hedeflerini anlattı

ÇOMÜ Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Fakültesi Su Ürünleri Mühendisliği birinci sınıfta okuyan öğrencilerle konuştuk. Öğrencilerden Samet İşcan, bu bölümü okumak istediği için tercih ettiğini söyledi. İzmir’de yaşayan Janset Kural, bu bölümü okumak için Çanakkale’ye gelmiş. Su ürünleri mühendisliği alanında akademik kariyer yapmak isteyen Janset, programı özellikle seçtiğini belirtti.

Elektrik teknisyeni olan Ali Gençeli, 45 yaşında. Gençeli’nin hedefi akvaryum balıkları üretmek. Furkan Tufan ise balık çiftlikleri alanında deneyim kazanıp, yurtdışına balık ihraç etmeyi planlıyor. Sinan Şenol da memleketi Tunceli’de balık tesisi kurmayı hedefliyor.