Giriş
Rota virüsü nedir, nasıl bulaşır?
Özellikle 5 yaş ve 2 yaş altı çocuklara görülen rota virüsü yetişkinlerde de görülmeye başlandı. Salgın haline gelen rota virüsü nedir, rota virüsü nasıl bulaşır gibi soruları Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr.Melike Özberk Koç’ a sorduk. İşte rota virüsü nedir, nasıl bulaşır sorularına uzmanından cevaplar.
Serpil Dokurel - Posta Özel
İshaller, dünya genelinde çocuklarda görülen en sık bulaşıcı hastalıklardandırlar. 20’den fazla mikrobiyal etkeni olabilmesine rağmen bunların içinde ilk sırada Rotavirüs enfeksiyonları yer almaktadır. Halen gelişmekte olan ülkelerde beş yaş altı çocuk ölümlerinin önemli bir etkendir.Enterik virüslerden reoviridea ailesinden olan rotavirüs ayrıca birden fazla grup ve serotiplere ayrılması İle sıklıkla çocuklarda tekrarlayan enfeksiyon etkeni de olabilir.
Enfeksiyonun bulaşmasında hastalığı geçirmekte olan kişi ile direk veya indirek temas etkilidir hastalık solunum yolu veya fekal oral ( dışkı veya ağız sekresyonları ,hastanın temas ettiği yüzeyler ve eşyalar) ile bulaşabilir. Çocuk yuvaları kreşler göçmen kampları hatta bazen hastanelerde salgınlara sebep olabilir. Hastalıktan korunmakta tüm bulaşıcı hastalıklar da olduğu gibi... Gerekli el ve yüzey hijyenin sağlanması etkili olmakla birlikte en etkin korunma yöntemi hastalığa karşı zamanın da ve doğru dozda çocuklarımızın aşılanmasıdır.
Hastalık mikrop ile temastan 1-3 gün sonra sıklıkla kusma ve ateş bulgular ile başlayıp ardından bol sulu ishal gelişir.Rotavirüs ishali en fazla sıvı kaybı yapan ishaldir .Öyle ki bazen bezde hiç partikül olmayıp idrarla ayırt edilemeyecek kadar sıvı ve sık bir hal alabilir. Ve hastada şok tablosu ,başta böbrek yetmezlikleri olmak üzere çoklu organ yetmezliğine kadar hastayı götürebilir .
Eğer hastanın genel durumu düşkün, etrafa ilgisi az, ağızdan beslenmeyecek durumda, ateşi yüksek veya saat başı bol sulu ishal bulguları mevcut ise hiç zaman kaybetmeden acil birimine başvurulmalı ve damardan sıvı tedavisi başlanmalıdır. Genel durumu iyi olan bebek ve çocuklarda anne sütü ,formül mama ve uygun sıvılar İle oral alımın desteklenmesi gerekir. Enfeksiyona spesifik tedavi mevcut değildir. Yaşa uygun probiyotikler ve bağırsak iltihabını gerileterek sıvı kaybını azaltan bazı preparatlar ile oral çinko desteği hastaya verilebilir.
Fitoterapi literatürü gözden geçirildiğinde ise turunç, nar, kızılcık ve yaban mersini gibi meyvelerin flavanoid ve polifenollerinin antirotaviral etkinlik gösterebileceği konusunda umut veren çalışmalar mevcuttur. Eğer çocuğun oral alımı iyi ise adı geçen meyvelerin kompostoları, yoğurt ve kefir ,pirinç ve tarhana çorbası İle oral alımın desteklenmesi uygun olur.
Hastalık özellikle 2 yaş altı çocuklar daha sık olmak üzere 5 yaş altı çocukları etkiler .Erişkinlerde hastalık yapması nadirdir ve hastalık kliniği 3-10 gün arasında devam edebilir.
Hastalığın piyasadaki aşılarının ilk dozu Bebeğin 6. Haftasından itibaren yapılabilir ancak ilk doz en geç 14 hafta +6 günden önce yapılmalıdır. 8 ay +0 günden önce rotavirüs aşıları tamamlanmalıdır .