Giriş
Akciğerlerde kireçlenme neden olur?
Akciğer sertleşmesi olarak da bilinen İPF, kronik bir akciğer hastalığıdır. Bu, tedavi gerektiren uzun süreli bir hastalık olduğu anlamına gelir. İdiyopatik pulmoner fibroz adı size hastalık hakkında bilgi verir. Akciğerlerde kireçlenme neden olur, nasıl belirtiler verir, Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Tuğçe Hürkal, akciğer kireçlenmesi nedir, tedavisi nasıldır, önlenebilir mi sizler için anlattı.
Akciğer sertleşmesi olarak da bilinen İPF, kronik bir akciğer hastalığıdır. Bu, tedavi gerektiren uzun süreli bir hastalık olduğu anlamına gelir. İdiyopatik pulmoner fibroz adı size hastalık hakkında bilgi verir. İdiyopatik, nedeninin bilinmediği anlamına gelir. Pulmoner, akciğeri etkilediği anlamına gelir. Fibrozis, İPF'nin neden olduğu yara izine fibroz denir.
İnsanlarla İPF hakkında konuşurken duyabileceğiniz başka kelimeler de var. İnterstisyel; yara izi, akciğerdeki küçük hava keseleri ve kan damarları arasındaki doku ve boşluklarda oluşur. Bu alana akciğer interstisyumu denir.
Diğer birçok interstisyel akciğer hastalığı türü vardır ve bunlar İPF'den farklı şekilde tedavi edilir. İPF'niz veya başka bir interstisyel akciğer hastalığınız olup olmadığını öğrenmek için doktora başvurmanız çok önemlidir.
İPF akciğerlere ne yapar?
Akciğerde hava yolları, hava keseleri ve kan damarları bulunur. Hava keseleri ile kılcal damarlar olarak bilinen küçük kan damarları arasındaki küçük boşluklarda doku bulunur. İPF, bu dokunun iltihaplandığı veya tahriş olduğu ve şiştiği bir hastalıktır.
Zamanla, bu iltihap yara izine neden olur. Yara izi kötüleştikçe akciğerler (kireçlenir) sertleşir. Bu derin bir nefes almayı zorlaştırır. Ayrıca akciğerlerin kana oksijen göndermesini zorlaştırır.
İPF'nin belirtileri nelerdir?
İPF'nin iki ana semptomu nefes darlığı ve kronik öksürüktür. Çoğu insan nefes darlığını ilk önce egzersiz veya yokuş çıkmak gibi fiziksel aktiviteler sırasında fark eder. Akciğerdeki yara izi kötüleştikçe nefes darlığı daha da kötüleşir. Duş alma, merdiven çıkma, giyinme ve yemek yeme gibi günlük aktiviteleri etkileyebilir.
Kronik öksürük, İPF'li çoğu insanı rahatsız eder. 8 haftadan uzun sürdüğü için kronik olarak adlandırılır. Çoğu zaman öksürük kurudur, ancak bazı hastalar balgamlı da öksürebilir.
Aynı zamanda yorgunluk ve enerji kaybı, göğüs ağrısı veya sıkışması, açıklanamayan kilo kaybı, iştah kaybına da neden olabilir.
İPF nasıl teşhis edilir?
İdiyopatik pulmoner fibrozisin teşhisi zor olabilir çünkü birçok akciğer hastalığı nefes darlığına ve öksürüğe neden olur. Bazı akciğer hastalıkları da benzer göğüs röntgenlerine sahiptir. Teşhis için akciğer uzmanına görünmeniz gerekir. İPF'yi teşhis edebilecek tek bir test yoktur. Birkaç farklı teste ihtiyacınız olabilir.
Solunum fonksiyon testi (PFT): Bu, ciğerlerinize ne kadar hava üfleyip dışarı üfleyebileceğinizi ve ciğerlerinizin oksijeni ne kadar iyi emebileceğini ölçen bir solunum testidir.
Altı dakikalık yürüme testi: Bu yürüme testi, fiziksel kondisyonunuzu ölçmeye yardımcı olur ve dinlenme ve yürüyüş sırasında kanınızdaki oksijen miktarını ölçer.
Göğüs röntgeni: Bu, akciğerlerinizin interstisyel akciğer hastalığını gösterebilen basit bir görüntüsüdür.
Kan testleri: Farklı kan testleri, interstisyel akciğer hastalığının nedenlerini belirlemeye yardımcı olabilir.
Bilgisayarlı tomografi (BT taraması): Bu özel röntgen türü, akciğerlerinizdeki yara izini göstermeye yardımcı olur. Yara izi tipi, interstisyel akciğer hastalığının alt tipini belirlemeye yardımcı olabilir.
Bronkoskopi: Bu test, bronkoskop adı verilen küçük bir esnek tüpün ağzınızdan veya burnunuzdan akciğerlerinize gönderilmesini içerir. Test, İPF'yi teşhis etmez ancak semptomlara neden olan enfeksiyonun bulunmasına yardımcı olabilir. Ayrıca diğer interstisyel akciğer hastalığı türlerini bulmaya da yardımcı olabilir.
Cerrahi akciğer biyopsisi: Test, küçük akciğer dokusu parçalarının çıkarılabilmesi için göğsün yanında küçük bir kesik gerektirir. Teşhisin netleşmesine yardımcı olmak için doku mikroskop altında incelenir.
İPF'yi daha olası kılan nedir?
İdiyopatik pulmoner fibrozise neyin neden olduğunu veya bazı insanların neden aldığını kimse bilmiyor. Ancak İPF için bazı ortak risk faktörlerini biliyoruz.
Yaş: Hemen hemen tüm İPF hastaları 50 yaşın üzerindedir.
Sigara kullanımı: İPF'li kişilerin yaklaşık yüzde 75'i sigara kullanmış, hatta kullanmaya devam etmektedir.
Asit reflü (gastroözofageal reflü hastalığı - GERD): İPF'li kişilerin yaklaşık yüzde 75'inde asit reflü veya mide ekşimesi semptomları vardır.
Cinsiyet: İPF'li hastaların yaklaşık yüzde 75'i erkektir.
Genetik (aile öyküsü): İPF'li kişilerin yüzde 20'ye kadarında interstisyel akciğer hastalığı olan başka bir aile üyesi vardır. Bu listede değiştirilemeyecek şeyler olsa da, riski azaltmak için bazı önlemler alınabilir.
Sigara içiyorsanız, sigarayı bırakmalısınız. Ne kadar çabuk bırakırsanız o kadar iyidir. Sigara dumanına maruz kalmayın ve düzenli akciğer kontrollerinizi yaptırmak için sağlık uzmanı desteği alın.