Bu hastalıklar felç ediyor! Ölüm nedenleri arasında 3. sırada olan felcin başlıca nedenleri

Beyin damarlarının birçok nedene bağlı olarak daralması, tıkanması veya yırtılarak kanın damar dışına çıkması sonucu oluşan serebrovasküler hastalıklar yaşam süresini kısaltabiliyor. Halk arasında ‘inme’ ya da ‘felç’ olarak bilinen serebrovasküler hastalıklar, dünyada ölüm nedenleri arasında 3. sırada yer alıyor. Yaşam kalitesini düşüren bu soruna bazı hastalıklar neden olabiliyor. Uzmanlar, serebrovasküler hastalıklar ve nedenleri ile ilgili bilgi verdi. Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Nergiz Hüseyinoğlu, bizler için öncelikle beyin damar hastalıklarını tanımlıyor. Prof. Dr. Hüseyinoğlu beyin damarlarında kan akışının zayıflaması veya tamamen durması ya da beyin damarlarının yırtılması sonucu gelişen kanama nedeniyle ortaya çıkan hastalıkların tamamı serebrovasküler hastalıklar (SVH) yani beyin damar hastalıkları olarak tanımlanır. diyor. Halk arasında genelde ‘inme’ ya da ‘felç’ olarak bilinen serebrovasküler hastalıklar nedeniyle dünyada ve ülkemizde ölüm oranları oldukça yüksek. Dünyada ölüm nedenleri arasında serebrovasküler hastalıklar 3. sırada yer alırken, bu hastalık sonrasında engelli kalma oranı dünyada 1. sırada. Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Nergiz Hüseyinoğlu'nun verdiği bilgilere göre hastalığın nedenleri arasında genetik faktörleri kadar yaşam tarzının etkili olduğu da düşünülüyor. Durağan bir yaşam tarzı, sigara ve alkol kullanımı değiştirilebilir risk faktörleri arasındayken; yaş, cinsiyet ve genetik faktörler değiştirilemeyen risk faktörleri arasında bulunuyor. Cinsiyet açısından değerlendirildiğinde erkeklerde kadınlara oranla daha fazla görülüyor. İleri yaşlarda ortaya çıkan serebrovasküler hastalıklarda ise daha ciddi tablolarla karşılaşılıyor. Serebrovasküler hastalıkların oluşmasına neden olabilecek birçok faktör mevcut. Bunların çoğu değiştirilebilir iken, bazıları (yaş, ırk veya genetik) değiştirilemiyor.Hipertansiyon, serebrovasküler hastalıkların oluşmasında doğrudan etkili. Kontrol altına alınamayan yüksek tansiyon (hipertansiyon) beyin damarlarında plak oluşumuna, daralmalara ve tıkanıklıklara neden oluyor. Ancak hipertansiyon ilaçlarla, yaşam şekli ve beslenme değişikliği ile kontrol altına alınabiliyor. Ayrıca dirençli hipertansiyon için de bazı tedavi yöntemleri mevcut.Hiperlipidemi, kan yağlarının yüksekliği (kolesterol ve trigliserid) serebrovasküler hastalığın oluşmasında etkili bir faktör. Kan yağlarının yüksekliği, aktif bir yaşam ve hayat boyu yapılacak diyet ile sorun olmaktan çıkabiliyor. Ayrıca sorun haline geldiyse ilaçlarla da tedavi edilebiliyor.Literatörde diabetes mellitus adı ile geçen şeker hastalığı, kanın pıhtılaşmasına neden olarak beyin damarlarındaki yapıyı bozuyor. Oluşmaması için sağlıklı yaşam tarzı, egzersiz ve kilo kontrolünün önemi büyük. Ancak şeker oluştuysa şekerin düzenli kontrolü, diyabet ilaçlarının düzenli kullanımı ve yaşam boyu diyabete özel beslenmenin önemi büyük.Sigara içiciliği, serebrovasküler hastalığa zemin hazırlayan önemli etken. Sigara içmek damar duvarına olumsuz etki yaparak, damarların büzülmesine, damar içinde plak birikimine ve dolayısıyla inmeye yol açıyor.Kalp hastalıkları arasında yer alan kalp kapak hastalıkları, ritim bozukluğu, kalp yetmezliği ile pıhtı oluşumu ve emboliyle seyreden sorunlar serebrovasküler hastalığın nedenleri arasında yer alıyor. Uyku apnesi, uykuda üst hava yollarının tıkanıklığı, horlama ve gündüz aşırı uyku hali ile seyreden bir hastalık. Son yıllarda yapılan bilimsel yayınlarda, uyku apnesinin serebrovasküler hastalık açısından önde gelen risk faktörü olduğu ortaya konmuş durumda. Serebrovasküler hastalığın medikal (geleneksel yöntemlerle - ilaçlarla), girişimsel ve cerrahi tedavisi mevcut. Tedavi seçeneklerine inmenin çeşidine, hastanın yaşına, hastaneye başvuru saatine, altta yatan başka hastalıkların varlığına göre karar veriliyor. Damar tıkanıklığı ile seyreden serebrovasküler hastalıklarda kan akışkanlığını arttıran, kan pıhtılaşmasını azaltan ilaçlara yanı sıra beyin ödemini azaltan, hastanın kan basıncını ve şekerini düzenleyen ve kolesterolünü azaltan ilaçlar uygulanıyor. Bazı durumlarda, inmeye eşlik eden epileptik nöbetler olabiliyor. Bu durumda hastanın tedavisine antiepileptik ilaçlar ekleniyor.Damar tıkanıklığına bağlı inme geçiren hastalar, hastaneye hızlı başvurdukları sürece hastanın altta yatan hastalıkları açısından uygun koşullar sağlanırsa trombolitik denilen ilaçlarla pıhtıyı eritme tedavisi uygulanabiliyor. Bunun dışında hastalara mekanik yollarla (yani uygun cihazlarla) pıhtıyı damar yolundan çıkarma operasyonu yapılıyor. Beyin kanaması geçiren hastalarda beyin şişmesini önlemek için ilaç tedavisi, kanamayı boşaltmak için ise beyin cerrahisi tarafından yapılan operasyon uygulanabiliyor.