Giriş
Sinsi tehlike: Beyin kanaması! Beyin kanamasını hangi belirtilerden anlayabilirsiniz?
Herhangi bir kaza sonucunda iç organlarımızda ve beyin bölgemizde yaşanan sorunlar ancak ileri tıbbi tetkikler sonucu tespit edilebilir. Peki beyin kanaması nasıl belirti verir? İşte yutkunma güçlüğünden bulanık görmeye beyin kanaması sonucu vücudun verdiği tepkiler!
Beynimiz hayati fonksiyonlarımızın tümünden sorumlu. Beyin, darbe ve çarpmalara karşı kafatası tarafından korunsa da şiddetli çarpmalarda, kazalarda; hipertansiyon gibi durumlarda anevrizma sonucu beyin kanamaları oluşabilir.
Özellikle ileri yaşta daha yaygın olan beyin kanaması yine de her yaşta görülebilen sinsi bir tehlike.
Kişinin hayati fonksiyonlarını doğrudan etkileyen ve yaşamsal risk içeren beyin kanaması hakkında en çok bilinen belirtiler güçsüzlük, uyuşma, karıncalanma, bulanık görme, çift görme gibi belirtiler. Ancak belirtiler bununla sınırlı değil. Günlük hayatımızda sıkça başka nedenlerle karşılaşabileceğimiz sağlık şikayetleri de beyin kanamasına işaret ediyor olabilir. Bu nedenle bazı belirtilerle karşılaşıldığında kesinlikle bir uzmana başvurmak gerekiyor.
Peki hangi belirtilere karşı dikkatli olmamız gerekiyor?
Beyin kanaması neden olur?
Öncelikle beyin kanamasında risk faktörlerini ele almalıyız. Pek çok farklı nedene bağlı olarak gelişebilen beyin kanamasının en sık görülen nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz:
- Yaşlılarda daha sık görülen yüksek tansiyon ve hipertansiyon sorunları
- Beyin damarlarında baloncuk yırtılması (beyin anevrizması)
- Damar yumağında yırtılma (arteriovenöz malformasyon)
- Sıklıka çocuklarda ve gençlerde kafaya darbe alma gibi nedenlerle görülen kafa travmaları
- Beyin tümörleri
- Kan sulandırıcı ilaç kullanımı
Beyin kanamaları beynin zarları arasında olabileceği gibi, beyin dokusunun içinde de gelişebilir.
Beyin kanamasında belirtiler, beyinde kanama olan bölgeye göre değişir
Beyin kanamalarında en sık görülen bulgulardan biri baş ağrısı ancak her baş ağrısı beyin kanamasına işaret etmiyor. Çünkü beyin kanamasına bağlı olarak gelişen baş ağrıları çok şiddetli ve bu ağrılar kişiyi uykudan uyandırabilecek boyutta gerçekleşiyor. Fakat en ufak bir kuşku varsa, bir hekime başvurmak gerekiyor.
Bir diğer yandan beyin kanamalarında beyinde kanamanın olduğu yere göre belirtiler değişiyor. Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. İdris Sertbaş, eğer kanama beynin konuşma bölgesinde gerçekleşiyorsa, kişide konuşma bozukluğu oluşur. Beynin görmeyle ilgili bir yerinde oluşan kanamalarda ise kişide görme bozukluğu meydana gelir" diyor. Doç. Dr. Sertbaş'tan aldığımız bilgilere göre beyinde kanama olan bölgeye göre görülen kanama belirtileri şu şekilde:
Beyin kanaması belirtileri
- Vücudun bir tarafında güçsüzlük, uyuşma, karıncalanma olması
- Konuşma bozuklukları
- Bulanık görme, çift görme gibi görme bozuklukları
- Bilincin zayıflaması
- Çevrede oluşan olaylara, seslere karşı kayıtsız kalma
- Uyku hali
- Denge bozuklukları
- Bayılma, kasılma ve titreme şeklinde nöbetler
- Mide bulantısı, kusma
- Ense sertliği (hastada boynu öne doğru eğme sonucu ensede ağrı, harekete direnç)
- Gözün istemsiz kayması, göz kapağının düşmesi, ışığa karşı hassasiyet
- Yutkunma güçlüğü
- Elde titreme
Beyinde kanama olan yer, kanama miktarı ve kanama nedeni nasıl teşhis edilir?
Beyinde herhangi bir sorun oluştuğunda, genellikle ilk olarak hastaya beyin tomografisinin çekilmesi gerekiyor. Beyin tomografisi ile çok hızlı sonuç alınabiliyor ve bu tomografi ile beyinde kanamanın yeri ve miktarı hızlıca belirlenebiliyor.
Hastada tomografi sonucu beyin kanaması saptanmışsa, hekimler kanamanın altında yatan nedeni tespit edebilmek için şu ek tetkiklere ihtiyaç duyabiliyor:
- Tomografili anjiyografi (BT anjiyografi)
- Manyetik rezonans (MR-emar) görüntüleme ve MR anjiyografi
- Kasıktan girilerek yapılan anjiyografi (DSA)
Beyin kanamasına karşı acil müdahale protokolü
Beyin kanamaları çok acil bir şekilde tıbbi müdahale edilmesi gereken hastalıklar.
Tedavi öncelikle kanamanın etkilerinin hafifletilmesi, olası komplikasyonların önlenmesi ve varsa, kanamaya yol açan nedenin ortadan kaldırılması yönünde gerçekleştiriliyor.
- Beyin kanaması durumunda hasta kanamanın şiddetine göre genellikle yoğun bakım ünitesinde takip ve tedavi ediliyor.
- Hastada kanama sonrası gelişen pıhtı küçükse genellilkle kan basıncının yakın takibi ve normal düzeylerde tutulması yeterli oluyor.
- Sık aralıklarla beyin tomografisi çekilerek kan pıhtısının büyüyüp büyümediği kontrol ediliyor.
- Bir süre sonra vücudun başka yerlerindeki morarmaların kaybolması gibi bu kan pıhtısı da buradan yok oluyor.
Hastanın beyninde oluşan kanama ve kan pıhtısı çok büyükse ve beynin önemli bir kısmını tahrip ettiyse, bu durumda ne yazık ki yapılabilecek çok şey olmadığını belirten Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. İdris Sertbaş, acil cerrahi girişimlerin hastayı bu durumdan kurtarmaya genellikle yetmediğini ifade ediyor.
Bazı durumlarda kan pıhtısı ve kanamaya neden olan bozukluk cerrahi yöntemle çıkartılıyor. Eğer kan pıhtısı giderek büyüyorsa veya hayati fonksiyonlarda bozulmaya yol açıyorsa cerrahi uygulanabilir.
Anevrizmaya bağlı subaraknoid kanamalarda, tekrar kanamaların önlenmesi için anevrizmanın kapatılmasının gerekli olduğuu açıklayan Doç. D. Sertbaş, bunun için cerrahi yolla klipleme ya da coilleme işlemi yapıldığını açıklıyor.
Beyin kanamasından korunmak mümkün mü?
Genel anlamda beyin kanamalarından korunma yolları arasında yüksek tansiyondan korunmak, sigara kullanımından ve kan sulandırıcı ilaç kullanılıyorsa kafa travmalarından özellikle kaçınmak sayılıyor.
Beyin kanamasının en önemli belirtileri arasında yer alan baş ağrısında hastalar yaşadıkları ağrıyı daha önce yaşanmamış bir ağrı, göz kürelerinin yuvasından çıkacakmış gibi baskı şeklinde ifade ediyor. Bu nedenle, bu türde bir baş ağrısı ile ağrı sonrasında bulantı, kusma, konuşma, hareket veya görme bozuklukları yaşanırsa hiç zaman kaybedilmeden doktora gidilmesi gerekiyor. Çünkü ilk müdahale ne kadar erken ve hızlı olursa hayat kurtarma oranı o kadar artıyor.