Giriş
Kolon kanseri riskini artıran tehlike! Her gün bunu yapıyoruz...
Kolon kanseri, her yaşta görülebilen ancak önlenebilir bir kanser türü. Kanser, sindirim sisteminin ince bağırsaktan sonra gelen kısmı olan kalın bağırsakta başlıyor. Poliplerin kansere dönmeden önce tespit edilip çıkarılması kolon kanserini önlemeye yardımcı oluyor. Kolon kanserinde bağırsakta poliplerin olması, ailede kolorektal kanser hastalarının bulunması, bazı genetik bozukluklar, kadınlarda yumurtalık-meme veya kanser hikayesinin olması, işlenmiş-hayvansal gıdaların çok tüketilmesi riski arttıran faktörler arasında. Ayrıca kişinin mutlaka açıklanamayan kilo kaybını önemsemesi gerekiyor!
Önlenebilir kanserler arasında yer alan kolon kanserinin yeni tanı ve tedavi yöntemlerinde her geçen gün önemli gelişmeler yaşanıyor. Son dönemde gelişen teknolojiyle birlikte tedavilerde sıklıkla kullanılmaya başlanan robotik cerrahi sayesinde, hastanın iyileşme süresi kısalıyor, yaşam kalitesi yükseliyor ve hastalığın tekrarlama riski de azalıyor. Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. İlknur Erenler Bayraktar, kolon kanserinin tedavisinde modern cerrahi yöntemler hakkında bilgi verdi.
Kolon kanseri, sindirim sisteminin ince bağırsaktan sonra gelen kısmı olan kalın bağırsakta başlayan kanser türü. Tipik olarak ileri yaştaki kişileri etkileyen kolon kanseri gençlerde de görülebiliyor. Kolonun içinde oluşan polip olarak adlandırılan iyi huylu hücre kümeleriyle başlayan sorun zamanla kolon kanserine dönebiliyor. Poliplerin kansere dönmeden önce tespit edilip çıkarılması kolon kanserini önlemeye yardımcı oluyor. Eğer kolon kanseri gelişirse hastayı cerrahi, radyasyon tedavisi, kemoterapi, hedefe yönelik ilaçlar ve immünoterapi gibi pek çok tedavi süreci bekliyor.
İŞLENMİŞ GIDALAR KOLON KANSERİ RİSKİNİ ARTIRIYOR
Her yaşta görülebilen bu kanser türünde bağırsakta poliplerin olması, ailede kolorektal kanser hastalarının bulunması, bazı genetik bozukluklar, kadınlarda yumurtalık-meme veya kanser hikayesinin olması, işlenmiş-hayvansal gıdaların çok tüketilmesi riski arttıran faktörler arasında.
Doymuş yağ, sodyum ve ilave şeker içeren yiyecekler; konserveler, fast-food yiyecekler, gazlı içecekler; sucuk, salam, sosis gibi işlenmiş etler, hazır pizzalar; cips, kurabiye gibi paketli gıdalar işlenmiş gıdalar arasında yer alıyor.
ULTRA İŞLENMİŞ GIDALARDAN UZAK DURUN!
İşlenmiş gıdalar; esme, doğrama, karıştırma veya pişirme gibi dönüşüme uğramış; bitkisel veya hayvansal hammaddelerden elde edilen ve şeker, yağ, tuz veya yemek pişirmede yaygın olarak kullanılan diğer malzemeler eklenen gıdalara deniyor. Konserveler, ekmekler, peynirler, füme et ve balıklar, tuzlu kuruyemişler bu kategoride.
Ultra işlenimiş gıdalar ise çok sayıda endüstriyel dönüşüm sürecinden geçen gıdalara deniyor. Bu gıdalar endüstriyel katkı maddeleri ve bileşenler içeriyor. Yüksek formüle edilmiş içerik maddeleri, katkı maddeleri gibi mutfağınızda bulamayacağınız bileşenleri içeriyor.
EN YAYGIN 13 ULTRA İŞLENMİŞ GIDA:
- Gazlı içecekler
- Çabuk makarnalar
- Hazır çorbalar
- Çoğu endüstriyel ekmek ve tahıl çubukları, enerji barları, endüstriyel kekler,
- kurabiyeler,cipsler
- Kahvaltılık tahıllar
- Çoğu margarin
- Aromalı sütlü içecekler
- Eklenmiş şekerler ve yapay aromalarla meyvelerden yapılan tatlılar
- Kullanıma hazır soslar
- Katkı maddeleri içeren sebze köfteleri (et ikameleri)
- Renklendiricili veya tatlandırıcılı sakızlar
- Toz veya zenginleştirilmiş ve öğün ikameleri gibi pazarlanan ve zayıflama ürünü olarak gösterilen şekerli gıdalar (yoğurt, içecek, bisküvi vb.)
- Formül sütler ve süt tozları
45 YAŞ ÜSTÜNDEKİ HER BİREYİN TARANMASI GEREKİYOR
Kolorektal kanserleri risk faktörlerini bilerek önlemek mümkün. Örneğin yaş büyük bir risk faktörü. Kolorektal kanserler her yaşta görülebiliyor ancak çoğu kolorektal kanser hastası 45 yaşın üzerinde. Bu nedenle 45 yaş üstü bireylerin düzenli olarak tarama testlerini yaptırması hayati önem taşıyor.
Kolon kanseri taramasında kolonoskopi yöntemi kullanılıyor. Kolonoskopi ile tüm kalın bağırsak inceleniyor. Bu işlem sırasında polipler alınabiliyor, tümör veya iltihap gibi şüpheli alanlardan kolonoskopi ile biyopsi alınarak tanı konulabiliyor.
AÇIKLANAMAYAN KİLO KAYBINI ÖNEMSEYİN
Kolon kanseri belirtileri hastalığın ilk evrelerinde görülmeyebilir. Belirtiler kanserin bağırsaktaki yeri ve büyüklüğüne bağlı olarak değişebilmektedir. Bazı kolon kanseri belirtileri şöyle sıralanabilir:
- 4 haftadan fazla süren kabız ya da ishal
- Dışkıda kan
- Karında kalıcı kramp veya gaz ağrısı
- Bağırsağın tamamen boşalmadığı hissi
- Zayıflık veya yorgunluk
- Açıklanamayan kilo kaybı
- Erkek hastalarda nedeni bilinmeyen kansızlık
KOLON KANSERİNDEN KORUNMAK MÜMKÜN MÜ?
Yaş kadar, beslenme alışkanlıkları da kolorektal kanserler üzerinde etkili. Lifli beslenme, kabızlığın önlenmesi, kolesterolün düşürülmesi, sindirim sisteminin iyileştirilmesinde önemli bir yere sahip. Bu sayede kolorektal kanserler başta olmak üzere birçok hastalıktan korunmak mümkün.
HAREKETSİZLİK KANSER RİSKİ DAHA YÜKSEK!
Hareketsiz olan kişilerin kolon kanseri geliştirme olasılığı daha yüksek. Düzenli fiziksel aktivite yapmak kolorektal kanseri riskini azaltabiliyor.
Ayrıca obezite, sigara tüketimi, aşırı alkol tüketimi de kolorektal kanserin bir diğer ciddi risk faktörleri arasında.
KOLON KANSERİ TEDAVİ SÜREÇLERİ
- Kolon kanserinde hastanın genel durumu, kanserin evresi, kanserli bölümün bulunduğu yer değerlendirerek tedavi şekilleniyor. Tedavide cerrahi yöntemler, kemoterapi, radyoterapi kullanılabiliyor ve hastalığın evresine göre öncelik sırası değişiyor.
- Erken evrelerde cerrahi ile tedaviye başlarken, daha ileri evrelerde cerrahi öncesinde veya sonrasında kemoterapi ve radyoterapi de gerekebiliyor.
- Bazen de cerrahinin mümkün olmadığı durumlarda semptomları hafifletmek içinde kemoterapi ve radyoterapi kullanılıyor.
- Radyoterapi de ameliyat öncesinde tümörü küçültmek için kullanılıyor. Hedeflenen ilaç tedavisinde de kanser hücrelerinin büyümesini sağlayan mutasyonları hedef alınıyor. Kemoterapiyle ya da tek başına uygulanabilir.
- Bazı durumlarda hastanın ailesi ve doktorlarıyla birlikte palyatif bakım gerekebiliyor. Böylece hastaya ilave katkı sağlanıyor.
KOLON KANSERİ CERRAHİSİNDE ROBOTİK CERRAHİNİN YERİ
Kolon kanseri ameliyatlarında cerrahi konfor ve hastanın hızlı iyileşmesinin sağlanması için robotik cerrahi yöntemi son yıllarda çokça kullanılıyor. Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. İlknur Erenler Bayraktar, robotik cerrah yöntemini şu şekilde açıklıyor:
"Robotik cerrahide hastanın karın bölgesine birkaç küçük kesi açılır ve ameliyat bu kesilerden gerçekleştirilir. Ameliyatta bir cerrah robotun konsolunda, bir cerrah da hastanın yanında durur. Cerrah konsolun aracılığıyla bir elden daha fazla hareket kabiliyetine sahip olan robotik enstrümanlara iletip, kolonun kanserli kısmının çevre dokularla bağlantısını kestikten sonra kalan kısımlardan ayırarak vücuttan çıkarır. Kolonun ayrılan kısımlarını birleştirerek dışkıya yeni bir çıkış yolu sağladıktan sonra küçük kesiler kapatılarak operasyon sonlandırılır. Kolektomi sonrası kalıcı ya da geçici olarak dışkının bir torbaya boşaltılması gerekebilir. Operasyon sonrasında kesilerin küçük olması hastanın iyileşme süresini hızlandırır."