Giriş
MS hastalığının tedavisi var mı?
Multiple skleroz (MS), merkezi sinir sistemini etkileyen ve genellikle ataklar ile seyreden bir kronik bir hastalıktır ve henüz kesin bir tedavi yöntemi bulunmamıştır. Bağışıklık sistemi bilinmeyen nedenlerle bozulduğunda, sistem beyin ve omurilikteki sinir iletiminden sorumlu olan kendi hücrelerine saldırır. Nöroloji Prof. Dr. Dilek Necioğlu Örken, MS hastalığı ile ilgili merak edilenleri sizler için tüm detaylarıyla anlatıyor.
MS hastalığında bağışıklık sisteminin sinir liflerini çevreleyen “miyelin” dediğimiz koruyucu tabakaya saldırması ile miyelin parçalanır ve yerini nedbeleşmiş (sertleşmiş) doku alır. Bu da mesajın geçişini saptırır ya da tümden bloke eder.
MS hastalığının birçok belirtisi vardır!
MS belirtileri çok çeşitlidir. MS'in seyri nedeniyle bu semptomlar hastadan hastaya değişir. MS semptomlarının şiddeti ve sıklığı da hastadan hastaya değişir. Vücudun bir veya birçok yerinde güçsüzlük, bulanık veya çift görme, uyuşukluk, baş dönmesi ve dengesizlik, barsak veya mesane problemleri en sık görülen belirtilerdir. Ayrıca MS hastalarının yaklaşık yüzde 80'i yorgun hissettiğini bildirmektedir. MS'den sonra gelişen yorgunluk, zayıflatıcı olabilir, bu da düzgün çalışmayı ve günlük yaşamı sürdürmeyi zorlaştırabilir.
Sıklıkla görülen diğer belirtiler ise;
- Yürümede zorluk çekilmesi,
- Denge sağlamada zorluk,
- Bacak ve/veya ayak bölgesinde uyuşma,
- Kas güçsüzlüğü,
- Yorgunluk hissi,
- Akut veya kronik ağrı hissi,
- Görme bozukluğu.
MS hastalığında genetik yatkınlık etkili olabilir mi?
Bu sorunun cevabını tam olarak bilmiyoruz. MS, ekvatordan uzaklaştıkça daha sık görülür. Muhtemelen genetik bir yatkınlık varlığında çevresel faktörler hastalığın ortaya çıkmasını kolaylaştırır. Genetik yatkınlık olsa bile hastalık genellikle ailesel değildir. Yakın aile bireylerinde MS olanların hasta olma olasılığı sadece yüzde 3’tür.
MS hastalığı genellikle 20-40 yaşları arasında kendini gösterir. Hastalık alevlenmelerle kendini gösterir ve kadınlarda erkeklere göre iki kat daha sık görülür.
MS tanısı, bir doktorun nörolojik muayene yapmasını, klinik öykü almasını ve diğer birçok testi yapmasını gerektirir. Tanı için omurilik, beyin ve optik sinir dahil olmak üzere merkezi sinir sisteminin en az iki farklı bölgesinde hasar olduğuna dair kanıt olmalıdır. Ek olarak, hasarın iki farklı zamanda meydana geldiğine dair kanıtlar ve diğer olası teşhisler hariç tutulmalıdır. Hastanın klinik öyküsünü alırken, doğum yeri, aile öyküsü, tıbbi öykü, hastalık öyküsü, seyahat konumu, çevresel etkiler hakkında ayrıntılı bilgi toplanması gerekir. Tanı mutlaka alanında uzman, deneyime sahip hekim tarafından koyulmalıdır. Yanlış teşhis ya da uygulamalar geri dönüşü zor sonuçlara yol açabilir.
MS hastalığı nasıl tedavi edilir?
MS tedavisi atak döneminde uygulanan tedaviler ve koruyucu tedaviler olarak ikiye ayrılabilir. Atak sırasında, atağın kısa sürmesi ve tam düzelmesi için tedavi uygulanır. Koruyucu tedavilerin amacı ise atak sıklığını ve şiddetini azaltmak, MRG’de yeni plak oluşumunu önlemektir. Bu tedaviler basamaklı olarak uygulanmaktadır.