DR. BORA BAYRAKTAR

posta.com.tr ÖZEL

Cenevre’de yapılması planlanan Suriye Barış Konferansı’na kısa bir süre var. Öncesinde Suriye’den bir adım geldi, Halep’te ateşkes ilan edildi ve mahkum takası için öneride bulundu. Euronews Türkiye temsilcisi Dr. Bora Bayraktar bu gündem arasında öne çıkamayan Cenevre’nin şifrelerini posta.com.tr için yazdı.

Cenevre’de yapılacak zirveye Suriye muhalefeti konferansa katılacak mı? Katılırsa nasıl bir heyet oluşturacak? Esad rejimi geri adım atacak mı? İran masada olacak mı? Türkiye’nin de yakından ilgilendiği Suriyeli Kürtlerin tavrı ne olacak?

Suriye muhalefeti konferansa katılmak için Başkan Beşar Esad’ın çekildiğini açıklamasını ve bir daha ki seçimlerde aday olmayacağını garanti etmesini istiyor. Ancak sahadaki durum bu talebin çok gerçekçi olmadığını gösteriyor. 21 Ağustos’taki kimyasal saldırının ardından Eylül ayında Baas rejiminin kimyasal silahların imhasını kabul etmesi Esad’a yeniden uluslararası meşruiyet anlamında alan açtı. Üstelik rejim sahada da etkinliğini arttırmış, pozisyonunu koruma altına almış durumda. Rusya ve İran Esad’ın arkasında. Dolayısıyla Esad’ın bu ortamda geri adım atması beklenemez.

Esad’ın kararlı tutumu Suriye muhalefetini bölüyor. Muhalefetin büyük bölümü katılıp katılmama konusundahala kararsız. Suriye Ulusal Koordinasyon Komitesi katılmayacağını açıkladı bile.

Eş-Şark El Evsat gazetesine konuşan Özgür Suriye Ordusu Komutanı Salim İdris muhalefetin birleşmesinin hayal olduğunu, Irak Şam İslam Devleti ve diğer radikal güçlere karşı mücadelenin kolay olmayacağını açıkça belirtiyor.

İran’ın masada olup olmayacağı bir başka tartışma konusu. Moskova’da Suriye ve Rus mevkidaşlarıyla buluşan İran Dışişleri Bakanı Zarif “davet edilirsek katılacağız edilmezsek katılmayacağız” diyor. Sahada olan ve etkili olan bir gücün masada olmaması konferansın inandırıcılığını ve sonuç vermesini doğrudan etkileyecektir. Ruslar İran’ın masada olması için bastırıyor. Amerika direniyor.

Peki ya Kürtler ne yapacak? 1960’lardan itibaren Suriye’nin Araplaştırma politikalarının hedefi olan, bir çoğu yurtsuz, kimliksiz bırakılan Suriye Kürtleri 2004 Kamışlı olayları ile aslında Suriye’deki ayaklanmanın öncüleri durumunda. Suriye Kürtleri bu krizi 100 yıllık kayıplarını telafi etmenin bir fırsatı olarak görüyor.

Kürtler Lozan’da ayrı bir halk olarak temsil edilmedikleri için kaybettiklerini düşünüyor ve Suriye’nin geleceğinin belirleneceği Cenevre II’de ayrı bir Kürt delegasyonu olarak bulunmak istiyor. Hakları garanti edildiği takdirde Suriye muhalefetinin içinde yer almaya da itiraz etmiyorlar.

Euronews için görüştüğüm Barış ve Demokrasi Partisi Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş “Cenevre’de Rojava’daki çoğulcu modeli öne çıkarmak istiyoruz. Batı’da hiçbir çözüm stratejisi olmayan, ÖSO ve benzeri grupları temel alan bir anlayış var. İran Rusya ve Çin bizi dikkate alıyor ama Batı dünyasının Türkiye’nin telkinleri doğrultusunda Kürtleri görmezden gelmesi büyük bir hata ve handikaptır. Saddam döneminde de Kürtler görmezden gelindi ama bugün Kürt Bölgesel Yönetimi model oluşturmaya aday. Rojava’ya doğru yaklaşımın gecikmemesi gerekiyor. Cenevre II toplanmayabilir, Türk siyasetinin içinde bulunduğu durum da ana sebep olmasa da ertelenme olasılığının sebeplerinden biridir. Suriye Kürtleri, Cenevre II’ye eğer haklarını garanti altına almaları sözünü alırlarsa tek muhalefet olarak gidecekler. Suriye muhalefeti garanti vermezse Suriye Kürtleri ayrı bir heyetle katılacak ve Cenevre II’de kendi haklarını garanti altına aldıktan sonra diğer muhalefetle birleşerek tek muhalefet olarak çıkmaya çalışacak” diyor.

Kürtler Cenevre’den Rojava için de olumlu bir karar çıkmasını bekliyor. Suriye’nin kuzeyi kökten dinci Arap gruplar tarafından kuşatılmış durumda. Gıda ve ilaç stokları tükenme noktasında. Üstelik bölgeye yardım ulaştırmakta büyük güçlükler var. Çünkü Rojava’nın kuzeyindeki Türk sınır kapıları şiddet olaylarından dolayı kapalı. Bu noktadan yardımların ulaşmasında sorun var. Diğer kapılardan giren yardım malzemeleri ise El Kaide ve El Nusra’nın eline geçiyor. Onlar da savaş halinde oldukları Kürtlere bu yardımları aktarmıyorlar.

Demirtaş, “Özgür Suriye Ordusu ya da IŞİD içinde örgütlenmiş militanların dünya genelinden aldığı destekle Kürt grupların aldığı destek kıyaslandığında dünya kamuoyunun Kürt bölgesini görmezden geldiğini, Birleşmiş illetler yardımlarının hala radikal İslamcı grupların eline geçtiğini söylemek istiyorum. Rojava’da kadın erkek eşitliğine, bütün inançlara saygı, laiklik üzerine kurulan bir düzen var ama kafa koparanlar daha büyük bir destek alıyorlar” diyor.

Cenevre II’ye daha 5 günlük bir süre var. Bu kadar kritik bir toplantı öncesi belirsizliklerin aşılamaması konferansın yapılma ihtimalini bile tehlikeye atıyor. Böylesine zor toplanan bir konferanstan umut verici sonuçlar beklemek de herhalde hayalcilik olsa gerek.

https://twitter.com/Bora_Bayraktar