Temizlik takıntısının kökeni geçmişteki travmalar mı?

Son dönemde televizyonlarda da yer verilen ve temizlik avcıları, temizlik hastaları veya temizlik bağımlıları gibi isimlerle televizyon programlarda kendine yer bulan temizlik takıntısı sorunu, sanılanın aksine çok daha hızlı bir şekilde tedavi edilebilen bir rahatsızlık. Kendisini saatler boyunca temizlik işine veren, hem kendisini hem de evlerini sürekli temiz tutma kaygısı yaşayan insanların bu sorununu tedavisi ise sanıldığı kadar zor değil. Peki siz de takıntı geliştirenlerden misiniz? Temizlik takıntısı ne tür davranışlarla kendini gösterir? Her temizlik düşkünü takıntılı anlamına gelir mi? Peki ya bu takıntıların kökeni nedir? Cevapları haberimizde! Aslan yattığı yerden belli olur; evini temiz tut, misafir gelebilir, kendini temiz tut Azrail gelebilir... Ülkemizde temizlik son derece önemli görülen bir konu. Ancak saatlerce temizlik yapan, sürekli el yıkama veya banyo yapma gibi takıntıları ile hayatını temiz olmak üzerine kuran kişiler, bu takıntı yüzünden zor bir hayat yaşıyor. Ancak bu takıntıdan kurtulmak sanıldığından daha kolay. Psikolog Didem Çengel, temizlik hastalığının tedavisinde çoğu kez psikoterapinin yeterli olduğunu belirtiyor.Fotoğraf: Pexels'den Matilda Wormwood Bir kişinin kişinin rahatlamak için yaptığı davranışlara kompulsiyon veya ritüel deniyor. Kişinin günlük yaşam akışını bozacak hale gelen temizlik ritüelleri, temizlik takıntısı olarak adlandırılıyor. Saçımı üç kere şampuanlamazsam kötü bir şey olacak, ellerimi üç kez yıkamazsam anneme bir şey olabilir.... Hayatın doğal akışında sürekli tekrarlanan ve kişinin hayatını yaşamasını engelleyen, çevresi ile ilişkilerini etkileyen bu temizlik işleri, aslında kişinin obsesyonlarının yarattığı huzursuzluğa karşı bir rahatlama yöntemi. Temizlik hastalığı belirtileri nelerdir diye sorduğumuzda, önümüze şöyle bir liste çıkıyor:Kirlenmekten korkmaSürekli düzen ve simetri takıntısı, nesneler düzenli olmadığında strese girmeBaşkalarının dokunduğu nesnelere dokunamamakEl sıkışmaktan rahatsızlık duymaSürekli el yıkama Aşırı temizlik takıntısıMikroplardan korkmaSürekli duş alma isteğiKilitlendiklerinden emin olmak için kapıları tekrar tekrar kontrol etmeKapalı olduğundan emin olmak için ocağı tekrar tekrar kontrol etme gibi davranışlar, sürekli bir şeyleri kontrol etme ihtiyacı duymaBelirli kalıplarda sayma, sürekli bir şeyleri sayma veya belirli kalıplarla sayma, temizlik sırasında belli işleri belli bir sayıda tekrar etmeBelirgin bir kirlilik ya da dağınıklık olmasa bile yoğun bir temizlik yapma isteği, saatlerce bitmek bilmeyen temizlik Ne kadar yıkanırlarsa yıkansınlar yine de tam anlamıyla temizlenmediğine dair soru işaretleri Yeni alınan bir şeyi defalarca yıkamaFotoğraf: Pexels'den Burst 50 kez yıkadığınız şey aslında düşünceleriniz ve kaygılarınız!Aile içindeki bağların niteliği, ebeveyn davranışları, aile içi şiddet, bireysel ilgi ve ihtiyaçların karşılanmadığı bir aile ortamı, aile üyelerinde de olan temizlik takıntısı veya cinselliğin günah, ayıp ve pis değerlendirildiği bir ortamda büyümek, kişinin ihtiyaçlarını bastırması obsesyonun kaynakları arasında yer alıyor. Bunlar da temizlik takıntısı gibi takıntılar geliştirilmesine yol açabiliyor.Fotoğraf: Pexels'den cottonbro Kimi vakalarda ilaç tedavisi ve psikoterapi önerilirken, çoğu zaman psikoterapinin yeterli olduğunu ifade eden Psikolog Didem Çengel, Obsesif Kompulsif Bozukluk ve takıntıların tedavisinde kullanılan en etkin yöntemin bilişsel davranışçı terapi yöntemi olduğunu belirtiyor.Tedavi sürecinde en önemli aşama, bilişsel yeniden yapılandırma. Zihnimizin olumsuz odaklanma eğiliminde olduğunu, takıntının ise zihnin olumsuz filtresine sürekli odaklanıp, tuzağa düşüren ve sizi esir ederek hayata sürekli aynı yerden bakmanıza neden olduğunu ifade eden Psikolog Didem Çengel, bilişsel terapi ile kişideki bu çarpıtılmış düşüncelerden arınmanın mümkün olduğunu belirtiyor.Olumsuz hikâyelerde kaybolursanız elinizi de evinizi de temizler durursunuz. Bunun için her düşüncenin akış halinde ve geçici olduğunu kabul etmek gerekiyor. Aile ve çevre desteği unutulmadan bir uzman eşliğinde bu düşünceleri keşfedebilirseniz, kirlenmekten kaçmak için temizlemek yerine kirlenebilme ihtimalini kabul etmek, tekrarlayan düşünceleri rahatlatmak için yapılan döngüsel davranışlardan vazgeçmek mümkün. Çünkü diyor Psikolog Çengel ve devam ediyor: Çok yoğun temizlik takıntısı yaşıyorsanız gerçekten neyi temizlemeye çalıştığınıza bakın, elleriniz ya da eviniz değil temizlemeye çalıştığınız aslında düşünceleriniz. 50 kez yıkadığınız şey, düşünceler ve kaygınız…”Fotoğraf: Pexels'den Shvets Production