Tıkalı burun yorgunluk sebebi (Burun neden tıkanır?)

Burun tıkanıklığı son dönemlerin en sık rastlanan sorunlarından biri. Gerek solunum yolu enfeksiyonlarından kaynaklanan burun tıkanıklığı gerekse geçici burun tıkanıklığı bazen ciddi anlamda kâbusumuz olur. Peki burun tıkanıklığı nasıl geçer? Burun tıkanıklığı ciddiye alınmalı mı? Kulak Burun Boğaz Uzmanı Prof.Dr. Mehmet Tınaz anlattı Sorun genellikle burun içindeki yapıların bozukluğundan kaynaklanır. Tiroid bezinin yetersiz çalışması, şişmanlık gibi pek çok hastalık burun tıkanıklığı sebebi olabilir.SIK GÖRÜLEN BİR SORUN MU?Evet, hem de çok sık. Her 3 kişiden biri burun tıkanıklığıyla ilgili sorun yaşıyor. Yaşam kalitesini çok bozuyor. İyi nefes alamadığı için kişinin kendisini gün boyu yorgun hissetmesine yol açıyor. Tıkanıklık uyku apnesine (uykuda solunum durması) neden olarak kişinin sabahları yorgun uyanmasına, gün içinde uyuklamasına neden oluyor. Burun tıkanıklığı hissi kişiden kişiye değişir. Burun içindeki basınç, ısı, burun salgısı gibi etkenler tıkanıklığın derecesini etkiler. Örneğin burnun içini döşeyen tabaka, kuru ve incelmişse hava akımı yeterli olsa bile nefes alamama hissine yol açabilir. Tam tersine alerji, enfeksiyon gibi sebepler burun içini döşeyen tabakayı aşırı kalınlaştırarak nefes almayı engelleyebilir. Hayır, her yaş grubunda farklı sebepler söz konusu. Tüm yaş gruplarında en önemli burun tıkanıklığı nedeni enfeksiyonlar. Bu gruba nezle, grip ve sinüzit giriyor. Çocuklarda daha farklı sebepler ön planda. Örneğin, bebeklerin burun yapıları çok küçük. Özellikle yenidoğan döneminde bebeğin anne memesini alabilmesi için burundan nefes alması çok önemli. Bebeklerde en sık burun tıkanıklığı nedeni burnun kurumasıdır. Bunu engellemek için burnu nemlendirmeye yönelik yağlı damlalar veya serum fizyolojik işe yarayabilir. Nadir de olsa bazı bebekler, burun kanalları kapalı olarak doğar. Buna ‘koanal atrezi’ diyoruz. Eğer burun kanal tıkanıklığı iki taraflıysa çocuk doğar doğmaz mutlaka ameliyat etmek gerekir. Tek taraflı tıkanıklıklarda ise çocuğun gelişimi beklenebilir. Çocukluk çağındaki enfeksiyonlarda en sık tıkanıklık nedeni geniz etidir. Geniz eti büyümesi 2-3 yaş civarında başlar. Burun tıkanıklığı dışında çocuğun tekrarlayan üst solunum yolu ve kulak enfeksiyonları geçirmesine yol açar. Bu tür durumlarda ameliyatla geniz etinin alınması çocukta tam rahatlama sağlar. Çocuklarda burun tıkanıklığı nedeni olarak yabancı cisimleri de unutmamak lazım. Çocuklar bazen buldukları objeleri burunlarına sokar, bunu da bazen anne-babasına söylemez. Böyle bir durum varlığında tek taraflı burun tıkanıklığı ve kötü kokulu burun akıntısı ortaya çıkar. Dolayısıyla tek taraflı burun akıntısında aileler dikkatli olmalı. Tedavide yabancı cisim basit bir müdahaleyle çıkartılır. Burun tıkanıklığı şikayetiyle gelen bir hastada öncelikle iyi bir sorgulama yapılmalı. Tıkanıklığın tarafı, şiddeti, sıklığı, süresi ve tetikleyici faktörler sorgulanmalı. Ardından fizik muayene, gerekirse radyolojik incelemeler yapılır. Burnun ortasındaki kıkırdağın eğri olması yani septum deviasyonudur. Ameliyatla düzeltilebilir. Tedavi edilmezse özellikle geceleri ve hareketle ciddi solunum sorunlarına ve uyku apne sendromuna (uykuda solunumun durması) yol açabilir. Özellikle alerjik kişilerde veya burun spreyi bağımlılığı olanlarda burun etleri (konka) şişer. Bu tip hastalarda radyofrekans yöntemiyle kalıcı rahatlama elde edilebilir. Bir de kronik sinüzit bazı erişkinlerde burun tıkanıklığına yol açar. Bu hastalarda tedavi cerrahidir. Endoskoplar yardımıyla sinüs ağızlarının açılması nefes alma, baş ağrısı, koku alamama gibi kronik sinüzit şikayetlerini düzeltir. Evet, bazı insanların burnunun dış yapısındaki bozukluklar yalnızca görsel bozukluk yaratmaz, aynı zamanda nefes almada sıkıntı yaratır. Burun dış yapı bozukluğu, doğumsal veya sonradan burnun kırılmasına bağlı olabilir. Bu hastalarda da cerrahi olarak burun eğriliğinin düzeltilmesi ve burun iskeletinin güçlendirilmesi nefes almada kalıcı rahatlama sağlar. Orta-ileri yaş grubunda, yeni başlayan burun tıkanıklığında akla ilk tümörler gelmeli. Tümörler burun tıkanıklığı dışında kötü kokulu burun akıntısı, kanama ve yüzde uyuşukluk şikayetlerine de yol açar. Çok büyük tümörler yüz kemiklerini eritebilir, yüzde şekil bozukluğu yaratabilir ve dışarıdan görünür hale gelebilir. Burnun tümöral hastalıklarının temel tedavisi cerrahidir, bazı hastalarda ilave tedavi olarak ışın tedavisi ve kemoterapi verilebilir. Bir ışık kaynağıyla burun içi gözlenir. Burnun girişinden itibaren burnun ortasındaki kıkırdak, burun etleri ve sinüs ağızları değerlendirilir. Geniz bölgesi ve sinüslerin daha detaylı muayenesi ise endoskoplar yardımıyla yapılır. Muayeneden sonra gerekirse yardımcı tetkikler istenir. Burun tıkanıklığını değerlendirmede en çok kullanılan tetkikler direkt grafiler ve bilgisayarlı tomografidir. Şüphe varlığında daha ileri tetkikler istenebilir.