Tüp bebek tedavisinde doğru bilinen yanlışlar

Tüp bebek işlemi yumurta ve spermin vücut dışında laboratuvar ortamında bir araya getirilmesi ve döllenme sonrası elde edilen embriyonun anne rahmine transfer edilmesidir. Başlangıçta tüp bebek tüpleri hasar görmüş, tıkalı ya da tüpü olmayan kadınları tedavi etmek için kullanılmaktaydı. Günümüzde ise erkek kısırlığı, yada açıklanamayan kısırlık gibi geniş bir yelpazede tedavide kullanılmaktadır.

Kadın hastalıkları ve doğum uzmanı Op.Dr. Mehmet Nuri Delikara, tüp bebek ve diğer üremeye yardımcı tedaviler hakkında yanlış bilinenler konuları açıkladı;

Yanlış: ''Kısırlık sorunları her zaman kadından kaynaklanır''

Doğru: Bir yıl süre ile ortalama haftada 2-3 kez düzenli ilişkiye girilmesine ve herhangi bir doğum kontrol yöntemi kullanılmamasına rağmen gebe kalınamaması “infertilite” olarak tanımlanır. Yaklaşık olarak kısırlık problemlerinin %40'ı kadından, %40'ı erkekten kaynaklanırken %20 vakada ya her iki tarafta bir sorun saptanmakta yada hiçbir sorun saptanamamaktadır. Dolayısıyla nedeni araştırılırken her zaman erkeğin de araştırılmasını gerektirir.

Yanlış: '' Gebe kalmak nasılsa kolay, gebeliğimi kariyer planlarıma göre yapabilirim''

Doğru: Bir kadının üreme kapasitesi yaş ilerledikçe düşmektedir. Yaş ile birlikte yumurta sayısı ve kalitesi düşmektedir. Bu da kadının hormon seviyesini etkiler. 35 yaşın altında her ay gebe kalma şansı %20 civarındadır. 40 yaş civarında bu oran %5'lere geriler ve düşük doğum oranları da hızla artar. Kadının yaşı 40 civarındayken kalan yumurtalarının yaklaşık yarısı kromozomal olarak anormal olacaktır.

Yanlış: ''Adetlerim düzenli, çabuk gebe kalabilirim'' Doğru: Düzenli adet gören kadınlar da kısırlık problemi ile karşılaşabilmektedirler. Düzenli adet yani yumurtlamanın olduğunu gösteren bir göstergedir ancak gebelik oluşmasında etkili birçok başka faktör bulunmaktadır. Günümüzde her on çiftten birinde kısırlık problemi görülmektedir.

Yanlış: ''Kilo gebe kalmayı etkilemez''

Doğru: Kadında vücüttaki yağ miktarı ile östrojen üretimi ve dağılımının etkilendiği bilinmektedir. Kilosu aşırı fazla yada aşırı düşük olan kadınlar yumurtlamada oluşabilecek sorunlara bağlı olarak gebe kalmada sorun yaşayabilmektedir.

Yanlış: ''Eğer kadın doğum uzmanım beni düzenli olarak muayene eder ve herşeyin yolunda olduğunu söylerse, gebe kalmakta problem yaşamam''

Doğru: Sağlığınız için kadın doğum muayenelerinizin çok önemli olmasına rağmen rutin muayeneler fertilite araştırması için çok az bilgi vermektedir. Rutin kontrollerde , vajina, uterus hacmi, yumurtalık hacmi kontrol edilmekte ayrıca Pap smear ile serviks kanseri taraması yapılmaktadır. Kısırlıkdeğerlendirmesi ise yumurtalık rezervinin, yumurta kalitesinin, tüplerin açık olup olmadığının, rahim anormalliklerinin ve erkek nedenli araştırmanın yapılması ile mümkündür. Kadın doğum uzmanınız konu hakkında yeterince tecrübe sahibi değilse sizi genellikle üreme üzerine uzmanlaşmış kişilere yönlendireceklerdir.

Yanlış: ''Bir çocuğumuz var, tekrar çocuk sahibi olmam kolay''

Doğru: Bir grup hasta için bu durum doğru olmakla birlikte her zaman bu kural geçerli olmayacaktır. Birçok çift ikinci çocuğunu isterken zorluklarla karşılaşabilmektedirler. Özellikle kadının yaşı ilk çocuktan sonra çok ilerlemişse bu durum görülebilir.

Yanlış: ''Sigara içmek üreme mi engellemez''

Doğru: Tüm bilimsel yayınlar sigaranın doğurganlık üzerine olumsuz etkisini göstermektedir. Kadınlar için sigara içmek yumurtalıklar üzerine olumsuz etkilidir. Sigara, yumurta kaybını artırıp kalitesini düşürmektedir. Sigara içenlerin içmeyenler göre daha önce menopoza girdiği gösterilmiştir. Bu nedenle gebe kalmak isteyen kadınlar eğer sigara içiyorlarsa hemen bırakmalarını şiddetle tavsiye ediyoruz.

Yanlış: ''İnfertilite uzmanına giden her hasta direk tüp bebek tedavisine alınır''

Doğru: Birçok fertilite kliniğinin hastaları çok hızlı tüp bebek tedavisine aldıkları doğrudur. Tüp bebek tedavisi bebek isteyen çiftler için tek alternatif olmayıp, son çarede değildir. Tedaviye başlamadan önce altta yatan nedene yönelik tanısal testlerin yapılıp, ona göre tedavinin planlanması gerekmektedir.

Tanısal testler ve incelemeler yapıldıktan sonra çifte özgü tedavi planlanmalıdır. Bu şekilde hastaların birçoğu ilaçlarla yumurtalıkların uyarılması yada aşılama işlemi gibi daha az maliyetli ve daha az invaziv yöntemlerle tedavi edilebilmektedir.

Yanlış: ''Tüp bebek en son tedavi alternatifidir''

Doğru: Kadında her iki tüpün tıkalı olduğu yada ileri yaşta ve şiddetli erkek faktör kısırlığında tüp bebek tedavisi seçilecek ilk tedavi alternatifidir.

Yanlış: ''Tedavilerde kullanılan yumurtalıkları uyarıcı ilaçlar kalan yumurtalarımı bitirir''

Doğru: Bir kadın henüz anne karnındayken tüm yaşamı boyunca kullanabileceği yumurtaları bellidir. Bu sayının yaklaşık 7-8milyon arasında olduğu bilinmektedir. Doğduğu anda bu sayı yaklaşık 3-4 milyona, ergenlikte ise 500000-700000 seviyelerine inmektedir. Her ay bir grup olgun olmayan yumurta, yumurtalıklarda o ay kullanılmak ya da kaybedilmek üzere seçilir.

Erken yirmili yaşlarda her ay bir kadın 15-30 yumurta kaybetmektedir. Her ay bu yumurtalardan biri dominant (baskın) olarak seçilmekte ve bu yumurta olgunlaşarak atılmakta yani yumurtlanmaktadır. Kalanlar ise bozulup atılmaktadırlar.

Kadın yaşlandıkça her ay daha az yumurta mümkün olabilmektedir. Böylece daha hızlı yumurta kaybı olmaktadır. Fertilite tedavilerinde amaç, olgun yumurta sayısını artırmaktır, azaltmak değil. Fertilite ilaçları, vücudun kendi yumurta kapasitesini değiştiremez.

Yanlış: ''Tüp bebek tedavileri her zaman ikiz yada üçüz gebelikle sonlanmaktadır''

Doğru: Çoğul gebelik olma olasılığı transfer edilecek embriyo sayısındaki kısıtlama ile azalmaktadır. Özellikle genç ve daha önce denemesi olmayan kadınlarda tek embriyo transferi ile çoğul gebelik riski ortadan kalkmaktadır.

Yanlış: ''Tüp bebek her zaman başarı ile sonuçlanır''

Doğru: Tüp bebekte merkezin deneyimi, kadının yaşı, infertilite nedeni, biyolojik ve hormonal bir çok faktör başarıyı etkilemektedir. Tüp bebek uygulamalarında % 40 vakada gebelik elde edilebilmektedir. Canlı çocuk sahibi olma oranları ise % 30 lar civarındadır.

Yanlış: ''Tüp bebek tehlikeli bir tedavidir''

Doğru: Tüp bebek sanılanın aksine güvenli bir tedavi yöntemi olup yakın takip ile olası problemleri(yumurtalıkların aşırı uyarılma sendromu) da minimuma indirmek mümkündür.