İzmir'in genlerinde var

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer ile 3-12 Eylül arası ziyaretçilerini ağırlayacak 90. İzmir Enternasyonal Fuarı’nın açılmasına saatler kala buluştuk. Kentin 9-11 Eylül arasında ev sahipliği yapacağı UCLG Kültür Zirvesi ve İzmir’in genlerindeki fuarcılık hikayesini konuştuk:

“UCLG yani Dünya Belediyeler Birliği diyebileceğimiz çatı örgüt. 240 bin belediyenin üye olduğu 5 milyarın üstünde nüfusu temsil eden bir dev örgüt. Dünyanın en büyük sivil toplum kuruluşu diyebiliriz. 7 kıtada ayrı ayrı örgütlenmiş durumda. Bu örgütün ben de hasbelkader yönetimine girdim. Fakat bunun öncesinde 2019’da Duban’da genel kurul toplantısında 2 yıl sonra yapılacak Kültür Zirvesi’ne ev sahibi seçiliyordu ve biz orada Rusya’nın Kazan ve Meksika’nın Merida şehirleriyle rekabet ettik. Sonunda yapılan oylamada da en yüksek oyu alarak ev sahipliği yapma hakkını kazandık.

SONUÇLARI BEKLENEN BULUŞMA

2 yılda bir düzenlenen dünyanın en büyük kültür buluşması aslında. 2021’de İzmir’in ev sahipliği yapması çok anlamlı. İki nedenle anlamlı. Bir; zaten bu organizasyonlar 2 yıl boyunca ortaya koydukları manifesto nedeniyle insanlığın gözü önünde oluyor. Kültür üretim süreçleriyle ilgili bir bildiri ortaya çıkartıyorlar. İkincisi ise; bu seneki biraz daha farklı çünkü pandemi sonrası bir kültür üretim süreci var karşımızda.

Tabii asıl pandemiyle tartışma masasına yatırılması gereken mesele iklim krizi. İklim krizi öyle bir çarpmaya başladı ki dünyayı, sonuçta ekonomiyle ekoloji arasında bir uyum yaratma zorunluluğu ortaya çıktı. İşte kültür de tam bu anlamda o köprüyü kurabilecek bir kaldıraç olarak düşünülüyor. Zirvede masalarda konuşulacak olan konu; pandemi sonrası kültür üretim süreçleri. 2030’a kadar devam edecek sürdürülebilir kalkınma hedeflerindeki kültürün rolü, ekonomiyle ekoloji arasında kurulacak bir bağda kültürün göstereceği yeni fonksiyonlar, kültür diplomasisi, yaratıcı endüstriler, kültürler arası iletişim, toplumsal cinsiyet ve kültür gibi birçok tema var.

Önemli çıktılarından biri de kasımda Glasgow’da Birleşmiş Milletler’in bir iklim konferansı var. O konferansa da bir altlık olacak. O anlamda da dünyanın sonuçlarını beklediği bir buluşma.”

DÜNYANIN NABZI BURADA ATACAK

“İnsanoğlu evrimini oluşturduğu kültürü diğer nesillere aktararak sürdürüyor; bizi diğer canlılardan ayıran belki en önemli şey bu. Ve bu aktarım farklı gelişim seviyelerine tekabül edebiliyor. Örneğin; ortak akılla kurnazlık farkı. Bazı toplumlarda kurnazlığı öne çıkartan, kurnazlığı teşvik eden ve bunu erdemli ve değerli bulan bir kültür ve onun sonuçlarını hep beraber görüyoruz.

Bazı toplumlarda da ortak aklı erdemli bulan değerli bulan ve onu tevşik eden onu güçlendirmeye çalışan bir kültür var. Bu iki kültür arasındaki fark insanlığın evrimiyle de ilgili, kiminin daha hızlı kiminin daha yavaş olduğuyla ilgili. Kültür o nedenle sadece sanat, resim, müzik bundan ibaret bir şey değil. Bunların da tartışılması, konuşulması, İzmir’de yapılıyor olması bizim için çok değerli. Dünyanın nabzı üç gün İzmir’de atacak. Ortaya çıkacak kararlar, manifesto, bildiri hem pandemi sonrası kültür üretim süreçlerini çok etkileyecek, çok şekillendirecek hem iklim krizi ile mücadelede kültürün rolü, ekonomiyle ekolojinin artık çatışmadan uyumlu birlikteliği meseleleri bu zirveden çıkacak.

İzmir’de dayanışma kültüründen mahalle kültürüne, üretimden tarım ve ticaret kültürüne kadar tüm alt elementleriyle kültürü yeniden inşa etmek üzere çalışıyoruz. İzmir Kültür Zirvesi de bu anlayışımızın ve çalışmaların başlangıcı olacak. Birlikte yaşama duygusunun gücü, paylaşılan kültürün oranıyla doğru orantılı. Toplumda ortak bir bağ ve biz duygusunu kültürle inşa edeceğiz. Zirvede kültürü, geleceği inşa etmek için birleştirici bir güç olarak ele alıyoruz. Heyecanla bu 3 günü bekliyoruz.

YENİDEN AKDENİZ’İN İNCİSİ

“Genel bakış açımız şu. 8500 yıllık kentin sahip olduğu potansiyel, zenginlik o kadar büyük ki. Çok daha iyi yaşayabiliriz bu coğrafyada, bu topraklarda. Çünkü arkamızda bize nakledilen kültür buna müsait. Arkamızdaki kültür İzmir’in genetiğinde var. Geni bu olduğu için yine Türkiye’nin diğer şehirlerine göre başka bir noktada durabiliyoruz ve bu şehrin algısı o nedenle çok güçlü zaten.

Fuarı açıyoruz mesela. Niye fuar Türkiye’nin bir başka şehrinde değil de İzmir’de açılıyor? Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk, “İzmir’i fuarlar ve kongreler kenti yapma” görevi vermiş bu kente. Kentler üzerinden bugün yeni bir dünya kuruluyor. Uluslardan çok kentlerin önem kazandığı bir dünya. Kentler arası rekabet, iş birliğinin öne çıktığı bir dünyaya evriliyor hayat. Bu noktada Akdeniz’in önemi tekrar öne çıkabilir. Akdeniz tekrar kentler arası iş birliği ile dünyada başka bir role soyunabilir. İşte tam bu noktada İzmir’in nasıl bir rol oynayacağı önemli.

Biz de İzmir’i yeniden Akdeniz’in incisi, kültür ve ticaret merkezi konumuna ulaştırmak için çalışıyoruz. Bu zirveyi İEF’in içine sokmamızın bir sebebi var. İzmir’de yıllarca EXPO için koştuk. Halbuki 90 yıldır yaptığımız bir EXPO’ydu. Onu ıskaladık. Bu ülkede, İzmir’de 90 yıldır yapılıyordu. Şimdi biz İEF’ye o uluslararası kimliği tekrar kazandırmak istiyoruz. Geçen yıla göre bu sefer daha güçlü; 65 ülkeden katılım var.

Biraz da Kültür Zirvesi nedeniyle... Gelecek yıl çok daha uluslararası planlıyoruz. İzmir kabuğunu kırmadıkça büyümesine imkan yok. Önce İzmir’in kabuğunu kıracağız. O güzelliklerin dünyaya gözükmesini sağlayacağız. Ondan sonra o ekmek büyümeye başlayacak. UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne 4 ayrı başlıkla başvuru yapmamızın sebebi de budur. İnsanlık İzmir’in sahip olduğu güzelliklerle tanışsın.”

İKTİSAT KONGRESİ’NDE BAŞLAYAN HİKAYE

İzmir’in 9Eylül 1922’de kurtuluşu, bağımsız bir Türk devleti kurulması yolunda önemli bir adım olmuştu. Uzun savaş yıllarının ülke içinde yarattığı yıkım büyük olmuş, ülke iktisadi açıdan büyük darboğazın içine girmişti. Öte yandan bu dönem Türk tarihi adına açılacak yeni sayfalar için bir başlangıçtı. Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde ülke siyasi, sosyal ve iktisadi büyük bir dönüşüme hazırlanıyordu. İktisadi alandaki dönüşümün temelleri, 17 Şubat-4 Mart 1923 arasında İzmir’de toplanan iktisat kongresinde atılacaktı.

Tarihe “İzmir İktisat Kongresi” olarak geçen kongrede Türk ekonomisi adına önemli kararlar alındı. Kongre sürecinde bir de sergi açılması yönünde karar alınmıştı. “Numune Sergisi” olarak anılan bu serginin amacı Türkiye’nin ziraat, sanayi, tüccar ve esnafını birbirleriyle tanıştırmaktı. Sergi reyonlarında, ülkenin pek çok yerinden gelen sanayi ürünleri, el sanatları, başta tütün, şeker kamışı, portakal, pamuk kozası, sarı-beyaz pamuk numuneleri gibi tarım ürünlerinin yanı sıra sigara kağıdı, çeşitli halılar, zeytinyağı örnekleri sergilendi. İzmir İktisat Kongresi’nden birkaç yıl sonra sergiden de ilham alınarak, İzmir Valisi Kazım Dirik’in büyük gayretleriyle, 4Eylül 1927’de İzmir Sanatlar Mektebi’nde 9Eylül Sergisi düzenlendi. Farklı ülkelerden firmaların katılmasıyla uluslararası bir nitelik kazanan sergi, 25 Eylül’e kadar açık kalmış ve yaklaşık 80 bin kişi tarafından ziyaret edilmişti. 9Eylül Sergisi, İzmir Enternasyonal Fuarı’na (İEF) gidişin ilk adımlarındandı. Hikâyesi, İzmir İktisat Kongresi’nde düzenlenen bir sergiyle başlayan İEF, her yıl bir önceki yılın da üstüne koyarak, sürekli bir gelişim gösterdi.

65 ÜLKEDEN KATILIM

İzmir Kültür Zirvesi’nde kültürün iklim kriziyle, toplumsal cinsiyetle, erişilebilirlikle, engeller ve eşitsizliklerle ilişkisi ele alınırken, pandemi sonrası kültür, çevre ve sağlık politikaları, kültürel haklar, yaratıcı ekonomi ve kültürel çeşitlilik, kültürel miras ve turizm, kültürel diplomasi gibi temalarda oturumlar yapılacak. İsveç, Hindistan, İspanya, Fransa, Zimbabve, Portekiz, Çin, Amerika, Meksika, İngiltere, Ürdün, Filipinler, Güney Kore, Kolombiya, Endonezya, Filistin Ulusal Yönetimi, Lüksemburg, Almanya, Fransa, Arjantin, KKTC, Yakutistan gibi ülkelerin ulusal ve yerel yöneticileri, akademisyenler ve bilim insanları katılacak. Delegeler kendi kentlerine ait deneyimlerini, akademik düzeydeki bilgi birikimlerini, yeni çözüm önerilerini ve planlarını, paylaşarak geliştirme fırsatı yakalayacak.

SANAT RÜZGARI

Konserler, sinema gösterimleri, dinletiler, şiir, edebiyat, kültür söyleşileri, sergiler, sanat gezileri, deniz su perdesi gösterileri, İzmir Körfezi vapur gezileri ve birçok etkinlik sadece kent merkezinde değil ilçelerde de düzenlenecek.

ZİRVENİN AMACI NEDİR?

İzmir Kültür Zirvesi kentler için kültürel değerlere uygun politikalar yaratmayı amaçlıyor. Bu politikalar kalkınmanın, genel refahın, mutluluğun ve geleceğin kaynağı olarak gösteriliyor. Zirvede geleceğe dair planlar, yenilikçi ve çözüm odaklı yaklaşımlarla ortaya konacak ve önümüzdeki yıllar için yerel yönetimlerin başarısında etkin birer yol haritası oluşturulacak.

Savaş ve yokluk yıllarındaki kesintiler hariç İzmir Enternasyonal Fuarı 3 Eylül’de 90. kez kapılarını açtı. Bu seneki fuar, “90 Yıldır Birlikte Kutluyoruz” ve “Geleceği İzmir’de Birlikte Kuruyoruz” temalarını taşıyor.