Giriş
Kurtuluş Savaşı’nın ardından genç Türkiye’nin sanayi programları hazırlanırken, Orta Anadolu’da savunma sanayi kuruluşu için bir yer arayışına girilir. Başkent Ankara’ya yakın yerlere bakılır. Bugünkü adıyla Kırıkkale’nin çevresindeki boş tarlalar heyetin dikkatini çeker. Arazi sahiplerinin özellikle de Kırık köylü Hüseyin Kahya’nın heyete yakın ilgisinin bu bölgenin seçilmesine etkili olduğu söylenir.
Hüseyin Kahya’nın arazilerinden bir kısmını Milli Müdafaa Vekâleti’ne bağışlaması da eklenince fabrikanın kuruluşu gerçekleşir ve şehrin temeli atılır. 1925’te Mühimmat Fabrikası’nın temellerinin atılmasıyla başlayan gelişme sonucunda 12 hanelik Kırık köyü 1929’da bucak, 1941’de belediye, 1944’te ilçe statüsüne kavuşur. 21 Haziran 1989’a kadar Ankara’ya bağlı ilçe olan Kırıkkale, o tarihten sonra il statüsü kazanır. 1931-1941 arası MKE’ye işçi ihtiyacı sebebiyle şehir büyük göç almaya başlar.
Bozkırın ortasında sanayi kenti olarak bilinen Türkiye’nin Cumhuriyet şehri son yıllarda turizmiyle de dikkat çekiyor. Önce bir seyir terasından Anadolu’ya uzanan uçsuz bucaksız ovalarına ve Kızılırmak nehrinin kollarına dalıp gittiğim Kırıkkale’de; sadece Türk savunma sanayinin kalbinin attığını değil; kanyonları, tarihi köprüleri, yeni oluşturulan yeşil vadileri, müzeleri ve lavanta tarlalarıyla yeni bir turizm cenneti doğduğunu gördüm.
KRALLARIN RESSAMI
‘Kralların Ressamı’ olarak bilinen Rahmi Pehlivanlı, pek çok ulusal ve uluslararası sergi açmış Kırıkkale’nin gururu... Sanatçıya ödül kazandırmış eserlerinin bir bölümü Avrupa, Ortadoğu ve Türkiye dahil olmak üzere 17 farklı müzede sergilenirken, Keskin ilçesinde doğup büyüdüğü ev de restore edilip bazı eserleri ve kişisel eşyaları sergileniyor. Rahmi Pehlivanlı Müze Evi’nde dileyenler sanatsal faaliyetlerini de sürdürüyor.
Pehlivanlı, 1967’de Roma’da Dal Vaticano Floransa Müzesi’ne alınan tablosu nedeniyle Papa IV. Paul tarafından madalya ile taltif edildi. 1969’da Cote d’azur’da düzenlenen uluslararası sanat sergisinde ‘Kel Mıstık’ isimli tablosu ile portre dalında birincilik ödülü kazandı. 1988’de ‘Ephesus’ tablosu Papa II. Jean Paul tarafından gümüş madalya ile ödüllendirildi.
KIRIKKALE’NİN MARKASI: DİNEK
Kırıkkale’de tarımı ve tarım ürünlerini geliştirmek için projeler geliştiriliyor. Vali Yunus Sezer’in başlattığı proje ile çiftçilerin ürettiği salça, turşu, bal, erişte, ekmek, Kılıçlar soğanı, tuz, çekirdek, un, Delice pekmezi ve kuru bakliyat gibi gıda ürünlerinin satışı Irmak köyünde kurulan ‘Dinek Yöresel Ürünler Pazarı’nda yapılıyor. Ürünler, doğrudan tüketici ile daha ekonomik bir şekilde buluşturulurken çiftçilerin ürünleri ellerinde kalmıyor. Üretiminin her aşaması valilik tarafından kontrol ediliyor. Satış mağazasında da istihdam edilen kadınlar, ev ekonomilerine katkıda bulunuyor.
BİNLERCE YILLIK SELÇUKLU YADİGARI: ÇEŞNİGİR KÖPRÜSÜ VE KANYONU
Keskin ilçesine bağlı Köprü köyde yüzyıllardır tarihe ışık tutan Çeşnigir Köprüsü ve Kanyonu’nda büyülenmemek elde değil. Hitit dönemine ait sur duvarları, Frig Çağı’na ait yapı kalıntıları, Roma dönemine ait mezar ve antik yolunda yer aldığı alan Kırıkkale Valiliği’nce turizme kazandırılmış. Ziyaretçiler seyir teraslarında ve köprüde hatıra fotoğrafı çekerken bazıları olta balıkçılığı yapıyor.
Elektrikli tekne ile gezilebiliyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Valilik çalışmasıyla Çeşnigir bölgesinin turizme kazandırıldığını ifade eden Kırıkkale Valisi Yunus Sezer, “Tarihi İpek Yolu üzerinde tarihi efsanelere şahitlik etmiş bir köprümüz. Hititlerden kalan Büklükale önemli bir tarihi yerleşim yeri. Burada da üç katmanlı bir yerleşim alanı var. Kazı çalışmaları devam ediyor” diyor.
DİNEK DAĞI’NDA GÜNDOĞUMU
Ülkemizde gün doğumu ve batımını izlenecek adreslerden biri de Dinek Dağı. Fotoğraf tutkunlarının da adreslerinden. Kırıkkale’de 1744 rakımlı Dinek Dağı’ndaki Atlı Safari ve Doğa Parkı’nda gölet etrafına yapılacak bungalov evlerin çalışmaları tamamlanmış.
22 KİLOMETRELİK PARKUR
Yeşil Vadi ve Obaköy projelerini birbirine bağlayan bisiklet yolu, 22 kilometre. 11 kilometrelik ilk etabı faaliyette. Bisikletseverler Kızılırmak nehrine eşlik eden bu doğa harikası alanda spor yapabiliyor. Olta balıkçılığı da mümkün.
SULU MAĞARA
Keskin’de 285 metre uzunluğa sahip fosil mağara özelliği taşıyan Sulu Mağara turizme açılmış. Vali Yunus Sezer’in girişimiyle Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca 2019’da başlatılan çalışmada yürüyüş yollarına ahşap korkuluk ve ışıklandırma yapılarak çevresi düzenlenmiş. Erken Hristiyanlık döneminde kurşun çıkarıldığı düşünülen Kapadokya yolundaki mağaranın, Nevşehir’i ziyaret eden turistleri de bölgeye çekmesi hedefleniyor.
ADINI SİLAHA VEREN ŞEHİR
Ulaşımda 43 ilin geçiş noktasında yer alan ve ‘kilit kavşak’ olarak adlandırılan Kırıkkale, bu stratejik konumu nedeniyle savunma sanayisinde hep önemli bir noktada oldu. Kentte ilk kurulan sanayi tesisi Keskin’de bulunan Fişek İmalathanesi’ydi. Milli mücadele yıllarında 1921’den 1925’e kadar kullanıldı. Savunma sanayisinin gelişmesi için kentte entegre bir silah sanayisinin kurulması ise ilk kez İzmir İktisat Kongresi’nde ele alındı.
1928’de Pirinç Fabrikası ile Elektrik Makineleri Fabrikası, 1929’da Mühimmat Fabrikası, 1931’de Çelik Fabrikası ile 1936’da Barut, Tüfek ve Top Fabrikaları kuruldu. Kırıkkale ve diğer yerlerde kurulan bu fabrikalar bugünkü MKEK’in temelini oluşturdu. 8 Mart 1950’de sermayesinin tamamı devlet tarafından karşılanmak üzere Askeri Fabrikalar Umum Müdürlüğü tüm mal varlığıyla devredilerek Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu kuruldu.
SAVUNMA SANAYİSİ İLE İLGİLİ HER ŞEY
Türk savunma sanayisinin temelini oluşturan MKEK, fabrika ve tesislerinin büyük bölümünün yer aldığı Kırıkkale’yi de hızla büyüterek savunma sanayisi ile bütünleşmiş bir şehre dönüştürdü. Öyle ki MKEK’de üretilen “Kırıkkale 7,65” tabanca dolayısıyla Kırıkkale, ‘adını silaha veren il’ olma özelliği kazandı. Türkiye’nin ilk Milli Piyade Tüfeği MPT-76, tamamen yerli imkanlarla geliştirilen ve Türk mühendis ve işçisinin birlikte gerçekleştirdiği ilk proje oldu.
MPT-76, 50’nin üzerindeki testi başarıyla geçen dünyadaki tek silah olarak Türkiye’nin gururu haline geldi, 2016’da seri üretime geçildi. Türk mühendis ve işçisinin birlikte gerçekleştirdiği bir diğer silah MPT-55’te de 2017’de seri üretime geçildi. Türkiye’nin ilk milli keskin nişancı tüfeği JMK Bora-12, ilk yiv setli yerli av tüfeği olan ŞAH 51, keskin nişancı tüfeği KNT-76 ve tamamen yerli imkanlarla üretilecek PMT-76 platform makineli tüfeği fabrikada üretilen silahlardan bazıları.
MKEK, değişik tipteki havan ve roket sistemleri ve mühimmatlı sevk barutlarını ve patlayıcıları, obüs, tank, havan ve topçu roketi üretebilen yetkinlikte. Öte yandan sadece özel izinle gezilebilen Silah Müzesi de şehir merkezine taşınacak. Müzede 15 ile 20. yüzyıl arasında Osmanlı ve Avrupa ülkelerine ait silahlarla, Tophane’den Anadolu’nun çeşitli yerlerinden ve askeri fabrikalardan toplanan silahlar sergilenecek.
TÜRKİYE’DE İLK VE TEK
Türkiye’nin ilk Silah İhtisas Organize Sanayi Bölgesi ise 2014’te MKEK’e ait 500 dönümlük arazide kuruldu. Bölge, bünyesinde toplam 51 adet parsel bulunduruyor. Faaliyete geçecek firmalarla birlikte istihdam hedefinin 1000 kişi olması bekleniyor.
DOĞUP BÜYÜDÜKLERİ YERE LAVANTA BAHÇESİ KURDULAR
Kırıkkale merkezde yaşayan 4 çocuk annesi Zübeyde Bozkurt, eşi Mehmet Bozkurt’un emekliliğinin ardından 3 yıl önce Bahşili ilçesine bağlı Karaahmetli köyüne geri dönmüş. 40 yıl sonra doğup büyüdüğü topraklara dönen Zübeyde Bozkurt, eşi ile arıcılık yapmaya başlamış.
Tarım ve Orman İl Müdürlüğü’nün desteğiyle geçen yıl lavanta yetiştiriciliği kursu almış. Çift, yaklaşık 12 dönümlük tarlalarını lavanta bahçesine çevirmiş. Damlama su yöntemiyle dikilen lavantalar, ilk yılında çiçek açarak, tarlayı mora bürümüş. Bölgede ilk kez dikimi yapılan lavantalar, ilgi odağı. Lavantaları çocukları gibi sevdiklerini belirten Zübeyde Bozkurt, “Şimdi de hasadı var. Verimliliği çok güzel” diyor.
