Giriş
Bilal Emin TURAN
Posta Ekonomi Servisi
Kıdem tazminatı, sigortalı (SSK'lı) çalışanların güvencesi niteliğinde. Tazminat her bir yıl için 1 aylık brüt ücret kadar oluyor. Ama bunun bir üst limiti bulunuyor. Çalışana ödenecek tazminatın tavanı memur maaşlarına endeksli. Önceki gün açıklanan ilk 6 aylık enflasyona göre 1 Temmuz itibarıyla memur maaşına yüzde 8.65 zam yapılmıştı.
432 LİRALIK FARK
Tazminat tavanı da aynı oranda yani 432 lira artarak 5002 liradan 5434 liraya çıktı. Bu tutar 31 Aralık'a kadar geçerli. 10 bin lira maaş da olsa 1 yıllık kıdem 5434 lirayı aşamayacak. Artış küçük gibi görünse de yıllarca aynı işyerinde çalışanlar için avantajı büyük. Örneğin; 6500 lira brüt maaşı olan bir işçi 10 yıl çalışması varsa 1 Temmuz öncesine göre 4249 lira fazla tazminat alacak.
ZAMANAŞIMI 5 YIL
Bir çalışanın kıdem tazminatı alabilmesi için kendi isteği dışında işten ayrılması gerekiyor. Bunun istisnaları da var. Erkek işçi askerlik, kadın evliliği nedeniyle (1 yıl içinde) işten ayrılırsa kıdemini alabilir. Fazla mesaiyi yaptırmaya zorlandığı için haklı nedenle istifa edenler de kıdeme hak kazanır. Kıdemde zamanaşımı süresi 5 yıl.
EMEKLİLİK HAKKIYLA
Emeklilik kıdemde en çok merak edilen konudur. 8 Eylül 1999'dan önce işe girip de 15 yıl sigortalı olan ve en az 3600 günü tamamlayanlar ile 1999'dan sonra ilk defa işe başlayıp 25 yıl sigortalı olup 4500 gün prim ödeyenler istifa edince kıdem alır. Bunun için SGK'dan 'Yaş dışında emeklilik şartlarını yerine getirmiştir' yazısı alınmalı.
HESABA DİKKAT!
Her 1 yıllık çalışma karşılığında 1 aylık brüt ücret tutarında tazminat alındığını söylemiştik. Bir yıldan artan sürelerde oranlanarak hesaplamaya dahil ediliyor. Tazminat hesabında işçiye ödenen ücretin yanısıra, düzenli olarak sağlanan tüm para ve para ile ölçülebilen menfaatlerin (yol parası, yemek parası, düzenli ikramiye ödemeleri gibi) brüt tutarı da dikkate alınıyor.
HAKLI NEDENLE İSTİFA HALİNDE
İşverenin işçisini hiç sigortaya bildirmemesi ve sigorta primlerini ödememesi ve sosyal haklardan mahrum bırakması işçiye haklı fesih imkanı veriyor. Düşük ücretten bildirim de haklı fesih nedeni. Bütün bu durumlarda iş sözleşmesini sona erdiren işçi kıdem tazminatını alır. İşveren her çeşit sigortasız çalıştırma halinde o işçinin kıdem tazminatını da ödemek zorunda.
İşte 1 Temmuz itibarıyla cepte olan para
Brüt
maaşlar 2029 TL 3000 TL 4000 TL 5434 TL
1 yıl 2.014 2.977 3.969 5.393
2 yıl 4.034 5.954 7.950 10.786
3 yıl 6.048 8.931 11.919 16.178
4 yıl 8.062 11.917 15.889 21.571
5 yıl 10.076 14.894 19.859 26.964
6 yıl 12,095 17.871 23.859 32.357
7 yıl 14.109 20.848 27.809 37.749
8 yıl 16.123 23.834 31.778 43.142
9 yıl 18.137 26.811 35.748 48.535
10 yıl 20.157 29.788 39.729 53.928
11 yıl 22.171 32.765 43.698 59.320
12 yıl 24.185 35.751 47.668 64.713
13 yıl 26.199 38.728 51.637 70.106
14 yıl 28.219 41.705 55.618 75.499
15 yıl 30.233 44.682 59.588 80.891
16 yıl 32.247 47.668 63.557 86.284
17 yıl 34.261 50.645 67.527 91.677
18 yıl 36.281 53.622 71.505 97.070
19 yıl 38.295 56.600 75.477 102.462
20 yıl 40.309 59.585 79.447 107.855
21 yıl 42.323 62.562 83.416 113.248
22 yıl 44.343 65.539 87.397 118.641
23 yıl 46.357 68.517 91.366 124.033
24 yıl 48.371 71.502 95.336 129.426
25 yıl 50.385 74.479 99.306 134.819
30 yıl 60.467 89.374 120087 161.783
35 yıl 70.543 104.268 140.098 188.746
40 yıl 80.619 119.170 160.109 215.710
45 yıl 90.695 134.065 180.120 242.674
* Maaşlar brüttür. Kıdem tazminatı brüt ücrete göre hesaplanır. 2029 lira asgari ücretin brüt tutarıdır.
* Kıdem tazminatından Damga Vergisi (binde 7.59) düşülmüştür.
