Giriş
Yüksek kart borcu ve kredi taksitlerini ödemekte zorlananların önünde iki seçenek var:
1- Yapılandırma,
2- Borç transferi. Bu iki uygulama borcun uygun vadede daha düşük taksitlerle ödenmesini sağlıyor. Kredi notunun düşmesi, batık kredi ve yasal takiple oluşacak daha büyük maliyete katlanmak yerine güncel faiz maliyeti bu noktada tercih edilebilir!
822 MİLYARI BİREYSEL
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) 29 Ocak 2021 tarihli verilerine göre; toplam kredi hacmi 3 trilyon 552 milyar lira. Bunun 822 milyar lirası konut, taşıt, ihtiyaç dahil tüketici kredileri ve kredi kartı harcamalarından oluşuyor. Vadeler kredi türüne göre 15 yıla kadar çıkabiliyor. Bu kredilerin bir kısmı ortalama yıllık faizin yüzde 8-9’la tarihi dip seviyelerde olduğu Nisan-Mayıs 2020 döneminde kullanıldı.
İRTİBATA GEÇMEK ŞART
Buna karşılık faizlerin yıllık yüzde 20’leri aştığı dönemlerde de kullanılan ve taksit ödemeleri süren krediler bulunuyor. Faiz düşük veya yüksek de olsa pandeminin yaşattığı ekonomik sıkıntı hesapları değiştirdi. Aylık taksitleri yüksek olduğu için kredisini ödeyemeyen, ödese de kalan parayla ay sonunu getiremeyenler olabilir. Parasal sıkıntıların yaşandığı bu gibi durumlarda taksitleri aksatmadan bankayla irtibata geçmek önemli.
TAKSİT TUTARI DÜŞER
Bankaya giderken elinizde 2 seçenek olsun. Bunlardan ilki ‘yapılandırma (refinansman)’, diğeri ise ‘borç transferi’. Yapılandırma, mevcut borcun kapatılarak yeni bir faiz oranıyla kalan borç tutarında size yeniden kredi verilmesi anlamına geliyor.
Yapılandırma faizi yüksek olsa bile (şu sıralar aylık yüzde 1.5 civarında) vade süresini uzatacağından aylık taksitlerin tutarının düşmesini sağlar. Bir başka ifadeyle ödemelerinizi daha kolay gerçekleştireceğiniz bir ödeme planı oluşur.
BORÇ TRANSFERİ İMKANI
Kredi kullandığınız bankayla yapılandırma konusunda anlaşamazsanız, kart ve kredi dahil tüm borcunuzu farklı bir bankaya taşıyabilirsiniz. Buna borç transferi deniyor. Borcun taşındığı banka, diğer bankaya olan borçları kapatarak size yeni bir kredi açıyor. Borç transferi neredeyse tüm bankalar tarafından uygulanıyor. Yapılandırma bankaların inisiyatifinde olduğu için borcu başka bankaya transfer etmek avantaj sağlayabilir.
KART BAKİYESİ DOLDUYSA
Kart borcu da aynı kredide olduğu gibi yapılandırılabiliyor. Kart borcunuzun, bir takvim yılı içinde 3 kez asgari tutar ödemesini geciktirirseniz kredi kartınız nakit kullanımına kapatılır. Üst üste 3 kez asgari tutarı dahi ödemezseniz kredi kartınız kullanıma tamamen kapatılır.
Kart borcunuz ödeyemeyeceğiniz bir noktaya geldiyse yapılandırma talep edebilirsiniz. Kart borçlarında ödeme gecikmeleri için tanınan toplam idari takip süresi 90 gün. Bu süreyi aştığınızda hakkınızda yasal takip başlatılıyor. Yasal takip kredi notunuzun düşmesine neden olacağı gibi maaş haczi gibi yasal yaptırımlara neden olabilir.
ERKEN KAPATMAK MI?
Böyle bir dönemde dahi eline para geçen veya borç stresinden kurtulmak isteyenler krediyi erken kapatmak isteyebilir. Her kredi türünde ilk taksitlerde ana para düşük, ödenecek faiz tutarı ise yüksek olur. Vade süresinin sonlarına doğru ise durum gittikçe tersine döner. Örneğin; aylık yüzde 0.64’le 180 ay (15 yıl) vadeyle çekilen 300 bin liralık konut kredisini 7’inci yılın sonunda kapatmak isteyenler 137 bin lira faiz öder.
Bir başka deyişle 206 bin liralık toplam faiz maliyetinin yüzde 67’si kredi vadesinin yarısına gelmeden ödenir. O yüzden kredi ödemede yolu yarıladıysanız tekrar hesap yapın. Bu durumda toplu parayla krediyi kapatmak yerine, o parayı mevduata yatırıp taksitleri öderken artıya geçebilirsiniz.
MEVCUT DURUM ZORLAMIYORSA
Taksitleri ödeme güçlüğü çekmiyorsanız kredi borcu yapılandırma işleminde dikkat edilecek en önemli şey maliyet yani kâr-zarar hesabı olmalı. Güncel faiz oranları da maliyeti belirler. Borç zamanında ödeniyorsa yapılandırma veya transfer ancak daha düşük faiz ortamı varsa kullanılmalı.
ÖDEMEYİ GECİKTİRMEDEN HAREKETE GEÇİN!
NOT DÜŞER, TAKİP BAŞLAR
Yapılandırma ve borç transferinde dikkat edilmesi gereken ayrıntılar var. Öncelikle kredi yapılandırması borcu geciktirmeden önce yapılmalı. Ekonomik durumunuzun belli sebeplerle kötüye gittiğini ve bu nedenle taksitlerin gecikeceğini düşünüyorsanız hemen bankanızla irtibata geçin. Eğer taksitleri geciktirirseniz kredi skorunuz (notunuz) düşeceğinden ve yasal takibe gireceğinizden yapılandırma talebinize karşılık olumsuz cevap alabilirsiniz.
90 GÜN KURALIYLA YÖNTEM
Yapılandırmanın aynen krediler gibi bankaların inisiyatifinde olduğunu belirtmiştik. Yani başvurunuza olumsuz yanıt alabilirsiniz. Fakat burada ilginç bir detay var. Eğer borcunuzu 90 gün ödemezseniz bu kez bankalar yasal takip başlamadan önce size yapılandırma seçeneği sunabilir. Bir başka ifadeyle kredinin tamamen ödenememesi ihtimalini azaltmak ve tüketicinin yasal takibe düşmesini önlemek için bankalar yapılandırma teklif edebilir. Böyle bir durumda fırsatı mutlaka değerlendirin.
KONUT VE İHTİYAÇ
- En çok konut kredisi yapılandırması tercih ediliyor. Çünkü bu kredilerde taksit yüksek, vade uzun oluyor. Konut kredisinin yapılandırmasında borç güncel yapılandırma faiz oranına göre yeniden hesaplanıyor. Böylece vade uzarken aylık taksitler azalıyor. Burada bütçenize dikkat edin. Sırf taksit düşük diye vadeyi ihtiyacınızdan fazla uzatmayın. Yani imkanınız varken ek maliyet oluşturmayın.
- Diğer yandan ihtiyaç kredileri konut kredileri gibi uzun vadeli olmadığından (36 ayla sınırlı) sağladığı fayda iyi hesaplanmalı. Çünkü bankalar ilk 1 yılda daha çok faizi tahsil eder. Kalan yıllarda anaparanın oranı artmaya başlar. Yani 36 yıllık kredi çektiyseniz ve 15 taksit ödediyseniz yapılandırma size avantaj sağlamayabilir. Ama ödemekte zorlanıyorsanız güncel faizle vadeyi uzatabilirsiniz.
BDDK KOLAYLIK SAĞLADI
BDDK’nın aralıkta aldığı karara göre; gecikmeye giren kredilerin takibe düşme süresi 30 Haziran 2021’e kadar 90 gün yerine 180 gün olarak uygulanacak. Aynı şekilde bankalar, kart borçlarını öteledikleri süre boyunca asgari tutar da dahil olmak üzere alacaklarını talep etmeyerek ödemesiz dönem tanımlayabilecek. Borç gecikiyorsa bu ayrıntıları da unutmayın ama mutlaka bankayla görüşün!
