Musluğu kısma zamanı

Kasımda yağışlar yarı yarıya azaldı. Ege ve Marmara’da son 40 yılın en düşük ikinci kasım ayı yağışı gerçekleşti. Su kaynakları alarm veriyor. Birey olarak olayın ciddiyetini anlayıp, su kullanımında ‘tasarruf moduna’ acilen geçmemiz şart. Su kullanım süresini kısaltarak işe başlayabiliriz.

REZERVLER SONSUZ DEĞİL

Koronavirüs kapsamında evlerde izole olduğumuz nisan ayında bu köşeden ‘su tasarrufu’nun önemine dikkat çekmiştim. Evde geçen süreye paralel kişi başına su tüketiminin de hızla arttığını, buna karşılık su rezervlerinin sonsuz olmadığını ve küresel ısınmanın etkilerinin iyice hissedildiği bir yıl olduğunu vurgulamıştım. Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün geçen hafta yayınladığı yağış verileri ve kuraklık haritası, durumun daha ciddi bir hal aldığını ortaya koyuyor.

BARAJLARDAKİ SEVİYE

‘2020 Yılı Kasım Ayı Alansal Yağış Raporu’na göre; tüm yurtta yağışlar normale kıyasla yüzde 49 azaldı. Ege ve Marmara bölgelerinde son 40 yılın en düşük ikinci kasım ayı yağışı gerçekleşti. Hemen hemen tüm bölgelerde resim aynı. Yağışlardaki azalış, barajların doluluk oranına da yansımış durumda. İstanbul’da barajların genel doluluk oranı yüzde 22.66. Yani yüzde 77.34’ü boş. Ankara’da doluluk yüzde 22.12. Birçok ilde barajlar kritik seviyede.

YAĞIŞIN GARANTİSİ YOK

Hiç yağış olmasa dahi rezervlerin 2-3 ay yeteceği belirtiliyor. Önümüzdeki günlerde yağışların olması muhtemel. Ama bu yağışların rezervleri ne kadar artıracağı bilinmiyor. Bu nedenle işi şansa bırakmadan ve bu duruma seyirci kalmadan birey olarak acilen harekete geçmemiz şart. Su kıtlığı sadece Türkiye’nin değil dünyanın sorunu. Bugün harekete geçmezsek geç kalabiliriz. Tasarruflu tüketimle kaynaklar korunurken, faturaların da düşeceğini unutmayalım.

1 DAKİKALIK DEĞİŞİM FARKI

Kuraklık krizi kapıdayken alınacak en basit önlem, suyun kullanım süresini azaltmak. Korona tedbirleri kapsamında evde geçen süre arttıkça çok sık duş alınıyor. Banyoda geçen zaman fazlalaşıyor, tuvaletler daha sık kullanılıyor. Duş süresini sadece 1 dakika azaltmak bile yılda kişi başına 18 ton, ayda ise 1.5 ton daha az su kullanımı sağlıyor.

Duşta suyun ısınmasını beklerken önden gelen soğuk suyu kovaya veya pet şişelere doldurup daha sonra ev veya merdiven temizliğinde kullanmak mümkün. Banyo ve tuvalette, tüketilen su miktarı evde tüketilen suyun yüzde 65-70’ini oluşturuyor. Tasarruf için bu alanlarda daha dikkatli olmalıyız!

YEREL YÖNETİMLERE İŞ DÜŞÜYOR

Yerel yönetimlerin su tüketimi konusunda halkı daha çok bilgilendirmesine özellikle bu dönemde ihtiyaç var.

• Çoğu belediyenin internet sitesinde su tasarrufuyla ilgili detaylara ulaşmak ciddi araştırma gerektiriyor. Bu bilgilerin kolay ulaşılabilir olması şart.
• Ayrıca, SMS’le sürekli bilgilendirme yapan belediyelerin su tasarrufu konusunda daha duyarlı olması, halkta tasarruf algısını artıracaktır.
• Toplu taşıma araçlarında, bilboard’larda (reklam panoları) su bilincini artırmaya yönelik daha çok bilgiye yer verilmeli.
• Gerekirse sokak sokak megafonla uyarı yapılmalı.
• Ayrıca sanayi tesislerindeki su tüketimi de denetlenmeli.
• Sanayi üretiminde kullanılan suyun yüzde 34.7’si tatlı su kaynaklarından sağlanıyor.

SU HASADI

Yağmurla birlikte sokaklardan çatılardan akan suyun toplanması (su hasadı) tasarruf açısından çok önemli ve stratejik. Bugünler, her bir damlanın ne kadar kıymetli olduğunu gösteriyor.

NE KADAR KULLANIYORUZ, NE YAPMALIYIZ?

AÇ KAPA SİSTEM

• Duş için 5-6 dakika yeter. Süre uzadıkça tüketim dakika başına 15-20 litre artar. Uzun süren banyolardan kaçının.
• Duş esnasında vücudunuzu veya saçınızı sabunlarken ya da şampuanlarken suyu açık bırakmayın.
• Klasik duş başlıkları dakikada ortalama 15-20 litre su akıtır. Bunun yerine tasarruflu duş başlığı (aerotörlu başlık) kullanarak tüketim 9-10 litreye düşürülebilir. Böylece 5-6 dakikalık duş süresinde 35-40 litre avantaj sağlanır.
• Sık aralıklarla açılıp kapatılan musluklar için klasik (çevirmeli) musluk yerine aç-kapa modeller kullanmak tüketimi yüzde 25 azaltır.
• Diş fırçalama ortalama 2 dakika sürer. Musluk açıkken bu yapılırsa ortalama 15-20 litre su ziyan olur. Günde 2 kez diş fırçalamayla yıllık su israfı 11 bin litreyi bulur.
• Eğer fırçalamadan sonra ağız temizliği için 1 bardak su kullanılırsa 9 bin litre su tüketimi engellenir.
• Tıraş olurken ve yüzünüzü sabunlarken musluğu kapalı tutarak günde 15-35 litre su tasarruf edebilirsiniz.

DAMLATMAYA KARŞI ACİL ÖNLEM

• Bir musluk dakikada 50 damla su sızdırıyorsa yılda 9-10 bin litre su boşa akar.
• Musluklarda dakikada 14-27 litre arası su tüketilir. Musluğun ucuna tasarruf kartuşu takarak, tüketimde yarı yarıya düşüş sağlanır. Bu aparatlar 15-30 liraya satılır.
• Sebze ve meyveleri akar musluk suyla yıkamayın. Boş bir kaba su doldurup yıkayın. Durulamayı da suyu az açarak yapın.
• Bulaşıkları da aynı şekilde bir kaba su doldurarak yıkayın ya da kirlerini çıkardıktan sonra bulaşık makinesine koyun.
• Elde bulaşık yıkamamaya çalışın.
• Buzluktaki yiyeceklerin ve diğer donmuş gıdaların buzunu eritmek için su kullanmayın. Buzdolabının alt gözünde bir gece bekleterek çözdürün.

20 SANİYE KURALI

• Ellerinizi yıkarken suyu 20 saniye boyunca açık bırakmayın. Suyu kapatın, 20 saniye sonra tekrar açın. 20 saniyede yaklaşık 3-4 litre su boşa akıyor.
• Kaçak olup olmadığını kontrol edin. Bunun için tüm muslukları kapatın. Sayaç bilgisini not edin. 2 saat muslukları kullanmayın ve tekrar sayacınızı okuyun. Fark varsa kaçak vardır, yoksa tesisat sağlamdır.

REZERVUAR ÖNLEMİ

• Tuvalet rezervuarının su depolama kapasitesi 16 litre. 4 kişilik bir aile 16 litrelik rezervuar ile ayda tuvalette 7 ton su tüketir.
• Rezervuarın içine iki tane 1.5 litrelik pet şişe koyarak su tüketimini yüzde 20-25 azaltabilirsiniz.
• Rezervuar su sızdırabilir. Bu miktar günde 700 litre suya ulaşabilir.
• Sızıntıyı kontrol etmek için rezervuara boyalı su ilave edin. Bu rengi 5-6 dakika içinde tuvalette görürseniz sızıntı var demektir. Tamir ettirin.

ARAÇ YIKAMAYA SON!

• Şehir şebeke suyu kullanılarak hortumla araç yıkamayın.
• Halı ve kilim yıkamada da şebeke suyunu kullanmayın.
• Bahçe sulamasında mümkünse içme suyunu israf etmeyin.