Giriş
BES'e giren 12 milyon kişinin 9.5 milyonu 45 yaşın altında, yani genç. Ancak bu kadar erken yaşa rağmen çoğu kişi yatırımda risk almak istemiyor. Peki BES’teki parayı nasıl değerlendirmeli? Devlet katkısı neden az kazandırıyor? En sadık BES’li kim? İşte detayları...
Bireysel Emeklilik Sistemi'nde (BES) sadece devlet katkısına ve garanti kazanca (faiz, bono) bel bağlayan yıllar sonra beklediği geliri elde edemiyor. Borsa, döviz veya altın, sabit getirili yatırım araçlarından (faiz getirili fonlardan) daha fazla kazandırabiliyor. Peki emekliliğe kadar bir hedef belirlenmişse ne yapılmalı? Bu sorunun cevabını ve önemli tespitleri Anadolu Hayat Emeklilik Genel Müdürü Uğur Erkan’la konuştuk.
GENÇKEN HİSSE AL
Çalışma hayatının büyük çoğunluğunu oluşturan gençlerin risk alması gerektiğini belirten Uğur Erkan şöyle dedi: “Genç katılımcılara riskgetiri potansiyeli daha yüksek olan hisse senedi ve değişken getirili fonları; emeklilik dönemi yaklaşan katılımcılara ise sabit (faiz) getirili yatırım enstrümanları içeren düşük riskli fonları tercih etmeleri öneriliyor. Benim bütün fonum hisse senedi.”
BEKLEYEN KAZANIR
Çoğu kişi yüzde 25’lik devlet katkısının kazandırmadığından şikayetçi. Bu durumun kısa vadeli olduğunu söyleyen Uğur Erkan, “Devlet katkı fonunda minimum yüzde 75 Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın ihraç etmiş olduğu TL cinsinden varlıklara yatırım yapıyor. BES uzun vadeli bir tasarruf sistemi olduğu için katkı fonu uzun vadede piyasalara paralel mutlaka kazandırır” değerlendirmesinde bulundu.
EN SADIK ASGARİ ÜCRETLİ
Yaklaşık 12 milyon katılımcının 5 milyonu BES’e otomatik girenlerden oluşuyor. Otomatik BES’e girenlerin çoğu ilk 2 aylık cayma süresinde caymış. Cayma oranı özelde daha fazla. Kamu çalışanlarının BES’e daha sadık olduğunu ifade eden Uğur Erkan, 25 yaş altı çalışanlar ile asgari ücretlilerin sistemde daha uzun süre kaldığına işaret etti. Erkan, “BES’te en çok cayanlar, geliri asgari ücretin 6-7 katından fazla olanlar” şeklinde konuştu.
1 OCAK'TA YENİ DÖNEM BAŞLIYOR
BES, 45 yaş altı tüm çalışanlar (memurlar dahil) için zorunlu hale getirilmişti. Giriş zorunlu ama 2 ay içinde cayma hakkı var. Cayma süresinin 2-3 yıla çıkarılması gündemde. Son olarak 1 Temmuz’da 10-50 arası çalışanı olan sisteme girmişti. 1 Ocak itibarıyla son fazın devreye gireceğini belirten Erkan, “5-9 arası çalışanı olan özel sektör (kuaför, manav, ayakkabıcı gibi) sisteme dahil olacak. 283 bin adet kurumda çalışan 1.8 milyon kişi sisteme dahil olması bekleniyor” dedi.
ÇOCUĞUNU DÜŞÜNENE VERGİ AVANTAJI
Çocuklar için tasarruf yapmak da mümkün. Uğur Erkan, 0-15 yaş arası çocuğu olanların 150 liradan başlayan aylık primlerle birikim yapılabileceğini söyledi. Bu primlerin vergiden de düşülebildiğine dikkat çeken Erkan, “Örneğin; 5000 TL aylık brüt ücret alan bir çalışan ödediği 500 TL’lik primin tamamını gelir vergisi matrahından indirebilir. Bu yolla yüzde 27’lik vergi dilimine giren 135 lira vergi avantajı sağlayabilir. Yani prim maliyeti 365 lira olur” diye konuştu.
