Giriş
Hep aynı şeyi yiyen, yeni yiyecekleri görünce kaçan, öğüren, kusan çocuklar için neler yapabiliriz? Bu konu yeme sorunlarında açık ara diğer başlıklardan önde. Öyle ki danışanlarım arasında sadece süt ve bisküviyle beslenen, yaşı ilerlemesine karşın çiğnemeyi bilmeyen sadece çorba tüketen hatta devam sütünden başka bir şeyi ağzına sürmemiş çocuklar var. Söz konusu tek tip beslenme olunca tek bir çözüm önerisi sunmak zor. Tek tip beslenme sorunlarının çözümünde aile içi beslenme düzeninden, duygusal ihtiyaç ve zorlanmalara; fizyolojik ve gelişimsel takipten yeme deneyimlerine kadar pek çok konunun detaylıca incelenmesi gerekir. Eğer yukarıda örneklerini verdiğim gibi tek tip beslenme gerçekten bir kaç yiyecek dışına çıkmıyorsa ailelerin mutlaka bir uzman desteği almasını ve durumu detaylıca analiz etmelerini öneririm. Bu yazımdaki detaylar ise çocukların tek tip beslenmesine neden olacak bazı yanlış adımlar ve süreçler konusunda bilgiler içeriyor. Yol gösterici olacağına inanmakla birlikte tedavi edici özellik içermediğinin altını çizmek isterim.
EKSİK BESLENME DENEYİMİ VE ZORLAMA
Çocukların özellikle ek besin döneminde farklı tat ve dokulardaki yiyeceklerle tanışması onların hayatlarının ilerleyen dönemlerinde daha fazla besinle beslenmeleri için kilit önem taşımakta. Ek besin sürecinde eğer bakım veren çocuğu daha fazla beslemek yerine farklı tat ve dokulara alıştırmayı önceliklendirmişse çocuklar daha fazla lezzete alışabilmekte ve tek tip beslenme riskinden uzaklaşmakta. Ancak sürekli bir yetişkin tarafından beslenen, ihtiyaçtan fazla yiyeceğe maruz kalan çocuklar bir süre sonra tüm yiyecekleri reddetmeye başlarlar. Aralarından sadece bir yada birkaçını seçerler ve doyma ihtiyacını minimum düzeyde bu yiyeceklerle sağlarlar. Bu yiyecekler de genellikle güven duydukları, kendi kendilerine yemelerine izin verilen ve her defasında aynı tat ve dokuda olan yiyeceklerdir.
KATI GIDAYA GEÇİŞTE GECİKME
Çocukların katı gıdaya geçişleri için ideal dönem 8 ila 12’nci ay arasıdır. Bu dönemde dünyayı ağızlarıyla tanımak isteyen çocuklar için yiyecekleri denemek daha kolaydır. Ancak bakım verenler bu dönemde çocukları güvenli beslemek, öğürmesini ve kusmasını önlemek, daha fazla besin alsın diye püre kıvamındaki sıvı gıdalarla besleyebilmekte. Eğer doğru zamanda çocuğunuzu katı gıdaya geçiş konusunda desteklememişseniz muhtemelen 1 yaş sonrası çocuğunuz yeni dokuları ve katı gıdayı reddedecektir. Bu reddediş çocuğun sürekli alışık olduğu püre kıvamındaki yiyecekleri istemesine ve tek tip beslenmeye yönelmesine neden olacaktır.
TEK BAŞINA BESLENMEK ZORUNDA KALAN ÇOCUKLAR
Çocukların yeni yiyecekleri denemeleri için çevrelerindeki yetişkinlerin o yiyecekleri yediklerini ve güvende olduklarını görmeye ihtiyaçları vardır. Eğer çocuğunuzu sürekli siz besliyorsanız ve aynı masada yetişkinlerin yeme davranışlarını gözlemleyemiyorsa yeni besinlere değil güvendiği bildiği besinlere eğilimi artacaktır. Çocukların yeni besinleri kabul etmesi için yemeseler bile tabaklarında o yiyecekleri görmeleri masada diğer çocuk ve yetişkinlerin o besinleri tükettiklerine şahit olmaları gerekir.
DOKUNMADAN GÜVEN OLMAZ
Tek tip beslenen çocukların beslenme geçmişleri incelendiğinde çoğunun geçmişinde yiyeceklere dokundurulmadıkları, yiyeceklerle temaslarının engellendiği gerçeği vardır. Eğer çocuklar dünyayı keşfetme isteklerinin yüksek olduğu ilk yıllarda yiyeceklerle oynamamışsa yeni tatları denemek konusunda korku içinde olur. Eğer bakım veren kişiler aşırı titiz bir temizlik bakışına sahipse bu durum çocuklara ‘yiyecekler kirlidir’ mesajı verir ve güven oluşumunu zedeler. Yiyeceklere dokunduğu için yada onları etrafa attığı için yetişkinlerin sert uyarılarına maruz kalan çocuklar da birer tek tip beslenme adayıdır.
Bu tür bir durumda çözüm için ailelerin çocuklarını mutlaka yiyeceklerle tanıştıracak oyun ve aktiviteler içine girmesi gerekir. Alışveriş süreçlerine dahil etme, çocuğun fikrini sorma, pişirme süreçlerinde yaşına uygun sorumluluklar verme çocukların yeni besinlere daha kolay yaklaşmasına yardımcı olacaktır
