Giriş
Kadın üreme sağlığı denince akla ilk gelen sorulardan biri şu oluyor; yumurtalık rezervimi nasıl koruyabilirim? Hatta mümkünse artırabilir miyim? Bu soru yalnızca anne olmayı planlayan kadınların değil, genel sağlığını önemseyen her kadının zihninde yer ediyor artık. Çünkü yumurtalık sağlığı, doğurganlıkla sınırlı değil; aynı zamanda hormonal denge, adet düzeni, cilt sağlığı, kemik yoğunluğu ve genel iyilik haliyle de yakından ilişkili.
DOĞANIN MATEMATİĞİ
Peki bu konuda neler yapabiliriz? Yani gerçekten elimizden bir şey gelir mi? Cevabım evet, hem de sandığınızdan çok daha fazla. Kadınların yumurtalık rezervi sınırlıdır. Yani kadınlar belli bir sayıda yumurtayla doğar, ergenlikle beraber bu stok azalmaya başlar. Yumurtalık kalitesi ise özellikle 35 yaş sonrası azalmaya meyillidir. Bu doğanın matematiğidir. Ancak erken yaşta yumurtalık rezervi düşebilen kadınlar da vardır. Ailesinde erken menopoz öyküsü olanlar, otoimmün hastalıkları olanlar, kemoterapi ya da radyoterapi almış olanlar bu konuda risk altında olabilir.
DÜZENLİ TAKİP EDİN
Bu nedenle, her kadının yumurtalık rezervini düzenli olarak takip ettirmesi önemlidir. AMH (Anti-Müllerian Hormon) testi, folikül sayısı ve diğer hormon seviyeleri bize bu konuda fikir verir. Beslenme, her konuda olduğı gibi yumurtalık sağlığımız konusunda da önemli. Yumurtalık kalitesi ve sayısı için doğrudan etkili mucize bir besin yok ama genel sağlığı iyileştiren her şey yumurtalarınızı da olumlu etkiler.
* Antioksidan zengini beslenin. Yaban mersini, nar, ceviz, avokado, brokoli gibi besinler yumurta hücrelerini oksidatif stresten korur.
* Omega-3 alın. Hem yumurta kalitesine hem de hormonal dengeye katkı sağlar. Somon ve keten tohumu iyi kaynaklardır.
* Rafine şekeri azaltın. Çünkü insülin direnci yumurtalık fonksiyonunu olumsuz etkileyebilir.
* İdeal kilonuzu koruyun. Çünkü hem aşırı kilo hem de aşırı zayıflık hormonal dengesizlik yaratabilir.
YAŞAMINIZI İYİLEŞTİRİN
Yumurtalarınıza, yani kendinize iyilik yapmak istiyorsanız yaşam tarzınızla ilgili de hassasiyetiniz olmalı.
* Sigara içmeyin. Sigara, yumurta hücrelerine zarar verir, rezervi azaltır ve menopozu öne çeker.
* Uykunuzu alın. Melatonin, yalnızca uyku değil yumurta hücresi kalitesiyle de ilişkilidir.
* Stresi yönetin. Kronik stres kortizol dengesini bozar, bu da hormonal zinciri olumsuz etkiler. Yoga, meditasyon, yürüyüş… Hangisi size iyi geliyorsa, onu düzenli yapın.
* Aşırı egzersizden kaçının. Egzersiz iyidir ama fazlası östrojen dengesini bozabilir. Denge burada da altın kural.
* Koenzim Q10, D vitamini, myo-inositol gibi bazı takviyeler yumurta kalitesine katkı sağlayabilir. Ancak burada önemli olan kendi başınıza bilinçsizce değil, doktorunuzun önerisiyle kullanmanızdır. Takviyelerin işe yaraması için eksiklik olup olmadığını bilmek gerekir. Aksi halde bedenin dengesini bozabilirsiniz.
SAKLAMA SEÇENEĞİ
Yumurtalık rezervi azalmadan önce, yani özellikle 30’lu yaşların başlarında yumurta dondurmak isteyen kadınlar için bu teknoloji büyük bir güvence sunuyor. Henüz anne olmayı düşünmüyorsanız ama ileride çocuk sahibi olmayı isteyen bir kadınsanız, yumurtalarınızın en kaliteli dönemini saklama fikri hiç de fena değil. Yumurtalık kalitesi kader değildir. Evet, zaman işler ama biz de yumurtalarımızla iyi bir ekip olabiliriz. Onlara iyi bakmak, aslında kendimize iyi bakmaktır. Çünkü doğurganlık yalnızca doğumla ilgili bir mesele değildir; hormonlarımızla, enerjimizle, hayata karışma biçimimizle, kadınlığımızın her haliyle ilgilidir. Ve bu hal, her yaşta kıymetlidir.
